มหรสพสมโภชเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
พระราชพิธีบรมราชาภิเษก ๒๕๖๒ ที่ผ่านมา ตราตรึงใจพสกนิกรชาวไทยทุกหมู่เหล่าด้วยความปลื้มปีติ และยินดี ถือเป็นประวัติศาสตร์อันยิ่งใหญ่ของชาติไทยที่ต้องจารึกไว้อีกครั้งหนึ่ง และในโอกาสมหามงคลนี้ ภาครัฐพร้อมภาคเอกชนพร้อมใจร่วมกันจัดกิจกรรมเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ด้วยการจัดงาน “มหรสพสมโภช” เนื่องในโอกาสมหามงคลพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พร้อมกันทั่วประเทศ ตลอด ๗ วันเต็ม ระหว่างวันที่ ๒๒-๒๘ พฤษภาคม ๒๕๖๒ ตั้งแต่เวลา ๑๗.๐๐-๒๓.๐๐ น.
มหรสพสมโภชในอดีต
จากข้อมูลของสารานุกรมสำหรับเยาวชน เผยว่า การจัดงานมหรสพไม่ได้ปรากฏชัดเจน แต่มีหลักฐานกล่าวถึงการละเล่นโดยใช้เพลงพื้นบ้านในการขับร้องเป็นครั้งแรกในกฎมณเฑียรบาล ที่ตราขึ้นในรัชกาลสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ มีการกล่าวถึงเพลงชนิดหนึ่งเรียกว่า เพลงเรือ จากนั้นมีการละเล่นด้วยการขับร้องมาอย่างต่อเนื่อง จนกระทั่งในสมัยธนบุรีปรากฏหลักฐานการมีมหรสพในงานพระเมรุใหญ่ ๒ งาน คือ งานพระเมรุพระอัฐิกรมพระเทพามาตย์ พระพันปีหลวง พ.ศ. ๒๓๑๙ ว่า มีเทพทอง ๒ โรง และงานพระเมรุกรมขุนอินทรพิทักษ์ มีเทพทอง๑ โรง
สำหรับในสมัยรัตนโกสินทร์มีการจัดงานมหรสพสมโภชเป็นครั้งแรกในปี ๒๓๒๕ ในโอกาสฉลองพระแก้วมรกตและพระบาง จากนั้นมีการสืบสานและจัดงานมหรสพสมโภชมาอย่างต่อเนื่องในทุกรัชกาล กล่าวโดยสรุปได้ว่า มหรสพหรือการแสดงรื่นเริง เป็นองค์ประกอบสำคัญอย่างหนึ่งในงานพระราชพิธีที่สำคัญของพระมหากษัตริย์ อาทิ งานพระราชพิธีบรมราชาภิเษก เป็นต้น ซึ่งถือตามแบบแผนราชประเพณีที่ปฏิบัติสืบทอดกันมายาวนานแต่ครั้งกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี
ขณะที่วัตถุประสงค์การจัดมหรสพสมโภช เพื่อให้ประชาชนได้ชมความงดงามอันเป็นเอกลักษณ์ของศิลปะไทยในแง่ของนาฏศิลป์ พร้อมกันนี้ยังแสดงออกถึงการสืบสาน รักษาและต่อยอดศิลปะการแสดงของไทยให้คงอยู่สืบไป ที่สำคัญส่งต่อให้เยาวชนได้เรียนรู้และตระหนักถึงความภาคภูมิใจของศิลปะไทยอันก่อให้เกิดความภาคภูมิใจและหวงแหนอย่างมีอารยธรรม
มหรสพสมโภชมหามงคล
พระราชพิธีบรมราชาภิเษก ๒๕๖๒
จากพระราชพิธีมหามงคลครั้งนี้ พสกนิกรชาวไทยจะได้ชมกับ นาฏศิลป์ชั้นสูง การละเล่นของหลวงที่มีมาแต่โบราณ ซึ่งจะนำมาแสดงในพระราชพิธีต่างๆ แต่ก็หาชมได้ยาก โดยจะจัดขึ้น ณ ท้องสนามหลวง ระหว่างวันที่ ๒๒-๒๘ พ.ค. รวมเวลา ๗ วัน ตั้งแต่เวลา ๑๗.๐๐-๒๓.๐๐ น. โดยกระทรวงวัฒนธรรมเป็นแม่งานหลัก
เริ่มต้นขึ้นวันที่ ๒๒ พ.ค.จะเป็นพิธีเปิดงานอย่างยิ่งใหญ่ที่เวทีกลาง พร้อมชม การรำถวายพระพร “อศิรวาททวยราษฎร์น้อมจอมราชัน” และ การแสดงโขนรามเกียรติ์ ชุด “พระบารมีมิ่งฟ้ารามาวตาร” จำนวน ๓ ตอน ได้แก่ ตอน “สถลมาศเฉลิมราชจักรี” โดยมูลนิธิศาลาเฉลิมกรุง ตอน “เล่ห์อสุรีเมืองลงกา” โดยมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ และตอน “บรมราชาภิเษกพระราม” โดยสำนักการสังคีต กรมศิลปากร และสถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ ส่วนเวทีย่อยฝั่งศาลฎีกาเตรียมการแสดง “หุ่นละครเล็ก โจหลุยส์” ไว้ต้อนรับประชาชน ต่อมาวันที่ ๒๓ พ.ค. มีการแสดงดนตรีสากล ภายใต้ชื่อ “มหาดุริยางค์สากลรวมใจภักดิ์” การแสดงวงโยธวาทิตโรงเรียนวัดสุทธิวราราม แล้วยังมีโชว์เล่นกระตั้วแทงเสือ ส่วนวันที่ ๒๔ พ.ค. จัดแสดงมหกรรม “ลูกทุ่งเทิดไท้องค์ราชา” เวทีย่อยเตรียมการแสดงละครชาตรี, หุ่นพื้นบ้านร่วมสมัย และหุ่นกระบอก จากคณะบ้านตุ๊กกะตุ่น ไว้รอต้อนรับ
วันที่ ๒๕ พ.ค. อิ่มเอมกับการแสดงมหาดุริยางค์ไทยแห่งรัตนโกสินทร์ ศิลปินน้อยใหญ่มาร่วมบรรเลงดนตรีไทยเข้ากับบรรยากาศวัดวังและพระนครยามค่ำคืนได้อย่างงดงาม นาฏศิลป์และดนตรีกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ ทั้งรำมอญ, ลาวโซ่ง และกะเหรี่ยงโป งานนี้ยังมีหนังตะลุงประโมทัยตำรับอีสาน และหุ่นหลวง คณะไก่แก้ว
ส่วนวันที่ ๒๖ พ.ค. มีการแสดงละครเพลงในสวนฝัน “ผสานใจภักดิ์ถวายองค์ราชัน” สุประวัติ ปัทมสูต ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง รับหน้าที่กำกับการแสดง นับเป็นการรวมพลังแสดงความจงรักภักดีของศิลปินและนักแสดงมากฝีมือชั้นแนวหน้าของประเทศ ทั้งนี้ “นก- สินจัย เปล่งพานิช” นักแสดงและผู้จัดละคร ยังเล่าว่าตนเองภูมิใจที่ได้ใช้การแสดงถวายงานในการแสดงละคร “ในสวนฝัน” หนึ่งในการแสดงมหรสพสมโภช เนื่องในโอกาสมหามงคลพระราชพิธีบรมราชาภิเษก บอกยินดีทำทุกครั้งหากมีโอกาสถือเป็นการรับใช้เบื้องพระยุคลบาท ตื่นเต้นกับการแสดงครั้งนี้และตั้งใจทำเต็มที่การแสดงละครในสวนฝัน “ผสานใจภักดิ์ ถวายองค์ราชัน” การแสดงนี้ยังมีโป๊ป-ธนวรรธน์ วรรธนะภูติ เบลล่า-ราณี แคมเปน และเบิร์ด-ธงไชย แมคอินไตย์ ร่วมแสดงและขับร้องเพลง
เพื่อความสมพระเกียรติและสื่อความสัมพันธ์อันดีระหว่างไทยกับนานาประเทศ วันที่ ๒๗ พ.ค. จัดมหกรรมการแสดงนานาชาติเฉลิมพระเกียรติ และการแสดง “นาฏศิลป์ร่วมสมัยรวมใจภักดิ์” สำหรับการแสดง ๑๐ ประเทศที่ตอบรับเข้าร่วมแสดง ได้แก่ อินโดนีเซีย จัดการแสดงระบำหน้ากาก, ระบำศิวนาฏราช และระบำเอกภาพบนความหลากหลาย เมียนมา จัดแสดงระบำในราชสำนัก เวียดนาม จัดแสดงประกอบการขับร้องเพลงสวัสดีเวียดนาม ระบำพื้นบ้านเวียดนาม สิงคโปร์ การแสดงชุด ระบำอวยพรจากรวมชาติพันธุ์สิงคโปร์ เกาหลีใต้ การแสดงระบำพัดพูเชชุม และยังมีการแสดงจากประเทศต่างๆ ที่ยังไม่เปิดเผยรายละเอียด ได้แก่ อินเดีย กัมพูชา มาเลเซีย ฟิลิปปินส์ จีน
สำหรับวันสุดท้าย ๒๘ พ.ค.มีการจัดขบวนอัญเชิญเครื่องราชสักการะจาก ๔ ภูมิภาคอย่างยิ่งใหญ่ แสดงถึงพระมหากรุณาธิคุณอันแผ่ไพศาล พสกนิกรทุกหมู่เหล่าจากทั่วประเทศมาร่วมถวายเครื่องราชสักการะและเฉลิมฉลองอย่างพร้อมเพรียง เพื่อเทิดทูนสถาบันพระมหากษัตริย์อันเป็นที่รักยิ่ง มีมหกรรมเพลงพื้นบ้าน ได้แก่ ลำตัด เพลงฉ่อย อีแซว เพลงทรงเครื่อง รำโคมสว่างไสวสวยงาม
ผู้สืบสานงานศิลป์ไทย
ภายในงานมหรสพสมโภช เนื่องในโอกาสมหามงคลพระราชพิธีบรมราชาภิเษก ๒๕๖๒ ครั้งนี้ มีผู้ร่วมแสดงรวมใจภักดิ์หลากหลายร้อยคน เช่น นักแสดงโขนกว่า ๖๐๐ ชีวิต ที่ร่วมถ่ายทอดโขน นาฏกรรมอันยิ่งใหญ่ของไทยให้ตระการตาสมพระเกียรติในหลวงรัชกาลที่ ๑๐ โดยเป็นนักแสดงโขนจากมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพ โขนกรมศิลปากร โขนศาลาเฉลิมกรุง โขนสถาบันคึกฤทธิ์ และโขนจากสถาบันการศึกษาต่างๆ พร้อมกันนี้ยังมี กองทัพศิลปินลูกทุ่งของเมืองไทย รวมทั้งนักแสดงในแขนงต่างๆอย่างพร้อมเพรียง ซึ่งแสดงออกถึงความสมัครสมานในการสืบสานงานศิลป์ของไทย ซึ่งรายการเหล่านี้ไม่ควรพลาดการรับชม
โดยเฉพาะอย่างยิ่งอยากแนะนำให้ทุกคนไม่ควรพลาดการรับชมแน่ๆ นอกจากโขน คือ หนังใหญ่ไฟกะลาหรือหนังใหญ่วัดขนอนแสดง ๒๓ และ ๒๖ พ.ค.๖๒ ซึ่งเป็นมรดกทางศิลปวัฒนธรรม จ.ราชบุรี ที่มีมาตั้งแต่สมัยร.๕ มีเทคนิคการใช้กะลาสุมไฟอย่างมีรูปแบบ เป็นต้น
เวทีการจัดการแสดงในมหรสพสมโภช
ด้านเวทีการจัดการแสดงในมหรสพสมโภช แบ่งเป็น ๒ ส่วน คือ ๑.เวทีกลาง ณ สนามหลวง แสดงตั้งแต่เวลา ๑๘.๓๐-๒๑.๓๐ น. ส่วนที่ ๒. เวทีย่อยมี ๒ เวที ได้แก่ เวทีฝั่งศาลฎีกา และฝั่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ แสดงเวลา ๑๗.๓๐-๑๘.๓๐ น. ทั้งนี้ตลอด ๗ วัน มีการแสดงแสง สี เสียง “แสงแห่งพระมหากรุณาธิคุณ” ในช่วงเวลา ๒๑.๓๐-๒๓.๐๐ น. ทุกวันและ ช่วงเวลา ๑๗.๔๕-๑๘.๔๕ น. ของทุกวันมีการแสดงโรงหุ่นกระบอก การแสดงหุ่นสายเสมา หุ่นคลองบางหลวง หุ่นพื้นบ้าน การบรรเลงดนตรีไทย รวมทั้งมีกิจกรรม ตลาดวัฒนธรรมการสาธิตการทำขนมและอาหารไทย
อย่างไรก็ดีนอกจากส่วนกลางแล้ว กระทรวงวัฒนธรรมและกระทรวงมหาดไทยได้จัดให้มีมหรสพสมโภชในส่วนภูมิภาค 76 จังหวัด โดยเริ่มจัดกิจกรรมวันที่ ๒๒ พ.ค. เวลา ๑๘.๓๐ น. พร้อมกันทั่วประเทศ อย่างไรก็ตาม จำนวนวันและสถานที่จัดกิจกรรมมหรสพสมโภชของส่วนภูมิภาค ให้ขึ้นอยู่กับแต่ละจังหวัดจะพิจารณาเห็นสมควร รับผิดชอบโดยผู้ว่าราชการจังหวัดและสำนักงานวัฒนธรรมจังหวัด
มหรสพสมโภชเนื่องในโอกาสมหามงคลพระราชพิธีบรมราชาภิเษก ๒๕๖๒ เป็นโอกาสที่ดีที่พสกนิกรชาวไทยทุกคนจะได้ชื่นชมความงดงามด้านนาฏศิลป์ ที่ต้องช่วยกันอนุรักษ์รักษา สืบสานและถ่ายทอดทั้งยังเป็นงานที่หมู่เหล่าพสกนิกรจะได้ร่วมกันแสดงออกถึงความจงรักภักดี และน้อมสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว อย่างหาที่สุดมิได้อีกครั้งหนึ่ง...
หน้า 21 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 39 ฉบับที่ 3,471 วันที่ 19 - 22 พฤษภาคม พ.ศ. 2562