ลุยเวิร์กช็อป แผนลุ่มนํ้าโขง อีสานโครงการเพียบปี 63 ของบ 2.2 หมื่นล้าน

ปัญหานํ้าท่วม-นํ้าแล้งที่เกิดซํ้าซากและอาจเกิดพร้อมกันในพื้นที่ต่อเนื่องกัน จำเป็นต้องได้รับการบริหารจัดการอย่างบูรณาการและมีเป้าหมายร่วมระยะยาว คือ ตามแผนแม่บทการบริหารจัดการทรัพยากรนํ้า 20 ปี (ปี 2561-2580) ที่ครม.มีมติเห็นชอบเมื่อวันที่ 18 มิถุนายน 2562 ประกอบด้วย 6 ด้าน ได้แก่ 1.การจัดการ นํ้าอุปโภค-บริโภค 2. การสร้างความมั่นคงของนํ้าภาคการผลิต 3. การจัดการนํ้าท่วมและอุทกภัย 4. การจัดการคุณภาพนํ้าและอนุรักษ์ทรัพยากรนํ้า 5. การอนุรักษ์ฟื้นฟูสภาพป่าต้นนํ้าที่เสื่อมโทรม และการป้องกันการพังทลายของดิน และ 6.การบริหารจัดการเพื่อใช้เป็นกรอบและแนวทางในการแก้ไขปัญหาและพัฒนาทรัพยากรนํ้าของประเทศ

ผู้สื่อข่าวรายงานว่า เมื่อเร็วๆ นี้ที่จังหวัดอุดรธานี สำนักงานทรัพยากร นํ้าแห่งชาติ (สทนช.) ได้จัดประชุมเชิงปฏิบัติการจัดทำแผนแม่บทการบริหารจัดการทรัพยากรนํ้า และแผนการปฏิบัติการภายใต้แผนแม่บทระดับลุ่มนํ้าประจำปีงบประมาณ 2563-2565 ขึ้น เพื่อให้ทุกพื้นที่ได้รับทราบแนวทาง เป้าหมาย ตัวชี้วัด และร่วมกันจัดทำแผนปฏิบัติการฯ ให้การดำเนินการต่อไปเป็นไปด้วยความเรียบร้อย มีประสิทธิภาพสูงสุด โดยการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน

นางสาวฉวี วงศ์ประสิทธิพร ผู้เชี่ยวชาญด้านยุทธศาสตร์ กองนโยบายและแผน สทนช. กล่าวว่า การมาร่วมกันกำหนดจัดทำแผนแม่บทลุ่มนํ้าจนออกมาเป็นแผนงานที่จะทำ เพื่อให้โครงการประสบความสำเร็จตามวัตถุ ประสงค์ เป็นไปตามเจตนารมณ์ ยุทธศาสตร์ วิสัยทัศน์ ที่ตั้งเอาไว้ทุกประการ เนื่องจากความต้องการและปัญหาของแต่ละพื้นที่แต่ละลุ่มนํ้าแตกต่างกัน โดยในการบริหารจัดการ 

ต้องบูรณาการระหว่างภาครัฐและท้องที่ให้ครบทุกด้านและไปในทิศทางเดียวกัน

ทั้งนี้ ลุ่มนํ้าโขงมีทั้งความเหมือนและความแตกต่างเช่นเดียวกับลุ่มนํ้าอื่น และในแต่ละพื้นที่ของลุ่มนํ้าโขงก็มีลักษณะพิเศษแตกต่างกันไป เช่น พื้นที่ลุ่มนํ้าเลยมีระดับความสูงมากที่สุดของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ (อีสาน) สามารถใช้ประโยชน์ในการใช้วิธีแรงโน้มถ่วงธรรมชาติ ขุดเจาะอุโมงค์ผันนํ้าโขงลงไปสู่แหล่งนํ้าของภาคอีสาน ไปเติมให้ลุ่มนํ้ามูล นํ้าชี และลุ่มนํ้าอื่นๆ เพื่อใช้แก้ปัญหาภัยแล้งอีสานได้ ก่อนที่จะปล่อยให้ไหลลงสู่แม่นํ้าโขงที่จังหวัดอุบลราชธานี ลุ่มนํ้าห้วยหลวงเป็นพื้นที่ตํ่า นํ้าโขงสามารถไหลเข้ามาในพื้นที่ถึงบึงกาฬ หนองคาย อุดรธานี ได้ไกลถึง 80 กม. จึงต้องมีโครงการพัฒนาลุ่มนํ้าห้วยหลวงตอนล่าง ด้วยงบประมาณกว่า 20,000 ล้านบาท เป็นเวลา 9 ปี ในการแก้ไขปัญหาของ 3-4 จังหวัดดังกล่าว เป็นต้น

ลักษณะพิเศษของแม่นํ้าโขงคือ เป็นแม่นํ้าระหว่างประเทศ มีแม่นํ้าสาขาจำนวนมาก ทั้งของประเทศไทย และสปป.ลาวไหลลงสู่แม่นํ้าโขง ปัญหาที่เกิดขึ้นคือความเปลี่ยนแปลงของแม่ นํ้าโขงเอง ทั้งในด้านธรรมชาติและอื่นๆ ทางสทนช.มีข้อมูลนํ้าและนํ้าฝนของลุ่มนํ้าโขงของฝ่ายไทย แต่ไม่มีข้อมูลนํ้าในลุ่มนํ้าต่างๆ นํ้าฝนที่ตกในสปป.ลาว จีน ที่ไหลลงสู่แม่นํ้าโขง และปัญหาการจัดการบริหารเขื่อนต่างๆ ทั้งในสปป.ลาวและจีน ว่าเขามีการบริหารจัดการกันอย่างไร ทำให้มีปัญหาการคาดการณ์ระดับนํ้าในแม่นํ้าโขงในส่วนของสปป.ลาว จีน ไม่สามารถเตรียมการป้องกันปัญหานํ้าในลำนํ้าโขงได้

ที่ผ่านมาสทนช.ได้ประสานงานกับทางคณะกรรมาธิการแม่นํ้าโขง  (MRC) และอาจต้องประสานตรงแบบทวิภาคีกับจีนและสปป.ลาวอย่างใกล้ชิด โดยเฉพาะ สปป.ลาวที่มีเขื่อนพลังนํ้าและแหล่งนํ้าจำนวนมาก เพื่อขอแลกเปลี่ยนข้อมูลนํ้า และความแตกต่างของปัญหาต่างๆ ที่เกิดขึ้น จะได้เตรียมการรองรับหรือแก้ปัญหาลุ่มนํ้าโขงในระดับพื้นที่ได้รวดเร็วขึ้น ก็จะเป็นปะโยชน์แก่ทุกฝ่าย

ในปี 2563 มีโครงการสำคัญที่สทนช.ได้วิเคราะห์แผนบูรณาการบริหารจัดการทรัพยากรนํ้า ปี 2563 ของทุกหน่วยงานแล้ว โครงการที่มีความพร้อมรวม 12,459 โครงการ วงเงิน 83,970 ล้านบาท เมื่อแยกเป็นรายภาคมีของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 1,354 โครงการ มูลค่ารวมสูงสุดคือ 21,966 ล้านบาท  อยู่ในขั้นตอนการพิจารณางบประมาณ

โครงการสำคัญ อาทิ โครงการ Quick Win 49 โครงการ (จาก 1,311 โครงการ) วงเงินปี 2563 จำนวน 1,050 ล้านบาท โครงการตามนโยบายจากครม.สัญจร นายกฯ-รองนายกฯลงพื้นที่ 222 โครงการ (จาก 297 โครงการ) วงเงินปี 2563 จำนวน 8,694 ล้านบาท โครงการ Area Base 16 โครงการ (จาก 73 โครงการ) วงเงินปี 2563 จำนวน 1,642 ล้านบาท โครงการสนับสนุนอีอีซี 8 โครงการ วงเงินปี 2563 จำนวน 1,487 ล้านบาท เป็นต้น

หน้า 9 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 39 ฉบับที่ 3,506 วันที่ 19 - 21 กันยายน 2562