เฮลท์แคร์..แคร์ทุกช่วงของชีวิต

ในช่วงการระบาดของสถานการณ์โควิด-19 ทำให้เห็นได้อย่างชัดเจนว่า “เฮลท์แคร์” (Healthcare) ได้เข้ามามีบทบาทกับชีวิตมนุษย์ในทุกที่ ทุกธุรกิจ และนวัตกรรมด้านเฮลท์แคร์ก็ล้วนมีอิทธิพลต่อชีวิต ตั้งแต่ก่อนตั้งครรภ์จนกระทั่งลาจากโลกใบนี้ ผมจะพาทุกท่านร่วมเดินทางสู่ทุกช่วงวัยไปด้วยกันครับ

ก่อนตั้งครรภ์  ตั้งแต่วินาทีที่พ่อแม่ตัดสินใจมีลูก ปาฏิหาริย์ทางการแพทย์ก็เริ่มต้นขึ้น ตั้งแต่กระบวนการคัดเลือกไปจนถึงการปรับแต่งพันธุกรรมตัวอ่อนในครรภ์ เพื่อทำให้ทารกเกิดมามีสุขภาพแข็งแรง มีความฉลาดปราดเปรื่อง มีทักษะด้านศิลปะ หรือมีลักษณะทางกายภาพอื่นๆ ที่พึงประสงค์ โดยการคัดกรองโรคทางพันธุกรรมออกไป และคัดเลือกเฉพาะตัวอ่อนในครรภ์ที่แข็งแรงเท่านั้นที่จะได้ไปต่อ

ระหว่างตั้งครรภ์  โรคหรือภาวะความผิดปกติของตัวอ่อนที่อาจเกิดขึ้นได้ในช่วงตั้งครรภ์ สามารถรักษาได้โดยใช้เทคโนโลยีอันล้ำสมัยในการผ่าตัดทารกตั้งแต่อยู่ในครรภ์ เช่น ภาวะหัวใจพิการแต่กำเนิด ปอดไม่สมบูรณ์ หลอดเลือดผิดปกติ ไปจนถึงโรคเกี่ยวกับกระดูกสันหลัง ซึ่งเทคโนโลยีทางการแพทย์ในปัจจุบัน สามารถตรวจจับกลุ่มอาการผิดปกติแต่กำเนิดเหล่านี้ ได้เพียงการเจาะเลือดตรวจ ซึ่งต่างจากในอดีตที่ซึ่งมีความยุ่งยากและมีความเสี่ยงมากว่านี้

การเกิด  ก่อนที่ทารกจะมีลมหายใจแรก เราก็สามารถใช้เทคโนโลยีการจัดลำดับจีโนมทั้งหมด (whole genome sequencing) เพื่อพยากรณ์แนวโน้มความเจ็บป่วยหรือสภาวะโรคภัยต่างๆ ที่จะเกิดขึ้นต่อชีวิตในอนาคตของทารก เช่น โรคเรื้อรังต่างๆ โรคมะเร็ง หรือสภาวะผิดปกติทั้งทางร่างกายและจิตใจ นอกจากนี้ การจัดลำดับจีโนม ช่วยแนะประเภทของอาหาร พฤติกรรมการออกกำลังกาย หรือแม้แต่กิจกรรมสันทนาการหรืออาชีพที่เหมาะสมในอนาคต ซึ่งช่วยให้พ่อแม่สามารถดูแลสุขภาพของลูกน้อยให้ดีที่สุดตั้งแต่แรกเกิด ทำให้ทารก เกิดมาพร้อมกับโอกาสในการเติบโตที่ดีที่สุด

การมีชีวิตอยู่ ทำอย่างไร เราจึงจะมีชีวิตยืนยาวอย่างมีความสุข มีเป้าหมายและเป็นประโยชน์ กลายเป็นคำถามยอดฮิตที่วงการวิทยาศาสตร์และการแพทย์ไม่สามารถให้คำตอบที่สมบูรณ์ได้ แต่นั่นก็ไม่ทำให้เลิกล้มความพยายามที่จะทำให้มนุษย์มีสุขภาวะที่ดีขึ้น เช่น การศึกษาลงลึกถึงระดับเทโลเมียร์เพื่ออายุที่ยืนยาว ไปจนถึงการผลิตวิตามิน แร่ธาตุและอาหารเสริมที่จำเป็นต่อร่างกายแต่ร่างกายผลิตเองไม่ได้ (Micronutrients) หรือวิธีรักษามะเร็งใหม่ๆ

ความชรา เป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ การแพทย์ด้านเวชศาสตร์ชะลอวัย จึงเข้ามามีบทบาทสำคัญ อย่าฃการค้นพบสเต็มเซลล์ (stem cells) ปัจจุบันนี้วงการแพทย์และวิทยาศาสตร์ก็ก้าวล้ำไปมาก ถึงขั้นดัดแปลงสเต็มเซลล์ให้ทำหน้าที่นอกเหนือไปจากหน้าที่เดิม คือการเป็นเซลล์พิฆาตมะเร็ง หรือซ่อมเซลล์ที่ไม่สามารถซ่อมแซมเองได้ หรือใช้ในการรักษา ตั้งแต่โรคอัมพาต ไปจนถึงการปลูกถ่ายอวัยวะเทียม หรือการใส่แขน/ขากลแบบไบโอนิค (Bionic prosthetics) ที่ช่วยทำให้อวัยวะ เช่น แขนหรือขากลับมาเคลื่อนไหวและทำงานได้อย่างเป็นธรรมชาติเสมือนแขน/ขาจริง

ความตาย  คือสัจธรรม และเทคโนโลยีที่กล่าวมาข้างต้นก็ทำได้เพียงการซื้อเวลาให้เรามีชีวิตยาวนานขึ้น หากยิ่งคุณซื้อเวลามากขึ้นเท่าไร ยิ่งทำให้คุณมีชีวิตที่มีความสุข มีเป้าหมายและมีสุขภาพดี ก็แสดงว่าคุณใช้ชีวิตที่ผ่านมาได้อย่างคุ้มค่าและน่าพอใจ แต่หากเราต้องการทะนุถนอมร่างกายและจิตใจไว้ให้อยู่ตราบนานเท่านาน ก็คงพอจะมีวิธีอยู่บ้าง นั่นก็คือ การดูแลรักษาสุขภาพของเราให้แข็งแรงเพื่อมีชีวิตที่ยืนยาวขึ้น หรือการใช้เทคโนโลยีเช่นการเก็บร่างกายไว้ในสถานะจำศีลหรือแช่แข็งจนกว่าจะมีนวัตกรรมทางการแพทย์ที่พร้อมจะนำชีวิตกลับมาได้ แม้เราไม่อาจล่วงรู้อนาคต แต่เราก็พอจะเห็นความเป็นไปได้ในอนาคต

นวัตกรรมและเทคโนโลยีด้านเฮลท์แคร์ในโลกสมัยใหม่ที่กล่าวมา มีอิทธิพลสำคัญต่ออนาคตมนุษยชาติในทุกช่วงของชีวิต หากแต่นวัตกรรมเหล่านี้จะไม่สามารถเปลี่ยนแปลงสังคมมนุษย์ได้เลย ถ้าเราไม่สามารถเข้าถึงได้บนความเท่าเทียมและทั่วถึง ยิ่งสถานการณ์โควิด-19 ยิ่งทำให้สังคมมนุษย์รับรู้ว่า แม้จะอยู่ห่างกันซีกโลกแต่เราก็มีความเชื่อมโยงกันแบบสัตว์สังคม ผมยังหวังลึกๆว่า เมื่อเราถอดบทเรียนจากสถานการณ์การระบาด จะนำมาสู่การสร้างเกราะป้องกันและเกิดการเรียนรู้เทคโนโลยีการรักษาชั้นสูง จะยิ่งสร้างนวัตกรรมด้านเฮลท์แคร์ เพื่อนำมาสู่ดูแลคุณภาพในทุกช่วงชีวิตของมนุษย์เราต่อไปในอนาคต

หน้า 15 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 42 ฉบับที่ 3,806 วันที่ 4 - 6 สิงหาคม พ.ศ. 2565