ค้านรับรองพันธุ์ข้าว “กข87” หรือ “เบอร์4”

วันที่ 15 ก.ค.63 นายสุดสาคร ภัทรกุลนิษฐ์  อธิบดีกรมการข้าว ประธานการประชุมคณะกรรมการพิจารณารับรองพันธุ์ข้าว ครั้งที่ 1/2563 ซึ่งประกอบด้วยกรรมการจากหลายส่วนทั้งภาครัฐและเอกชน เช่น กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ กระทรวงพาณิชย์ สมาคมโรงสีข้าวไทย สมาคมผู้ส่งออกข้าวไทย สมาคมค้าข้าวไทย เป็นต้น โดยกรมการข้าวได้เสนอรับรองพันธุ์ข้าว จำนวน 3 สายพันธุ์  ได้แก่  1. PSL07023-CNT-18-2-1-3  2. PTT03019-18-2-7-4 และ CNTC04001-4 ผลประชุมมีมติ อย่างไร

นายหัสดิน สุวัฒนะพงศ์เชฎ เลขาธิการสมาคมโรงสีข้าวไทย เผยกับ “ฐานเศรษฐกิจ” ว่า ข้าวเจ้าชนิดแรกที่ได้รับการพิจารณารับรองพันธุ์ แล้วตั้งชื่อว่า “กข85” หรือ “PSL07023-CNT-18-2-1-3”  เป็นชนิดข้าวไม่ไวแสง อมิโรสสูง เป็นข้าวชนิดแข็ง ผมว่าข้าวชนิดนี้มีความน่าสนใจ ผลผลิตเฉลี่ย 826 กิโลกรัมต่อไร่ แต่เมื่อนำไปปลูกจริง ศักภาพสูงมากถึง 1,400 กิโลกรัมต่อไร่ ลักษณะเมล็ดยาวเรียว ท้องไข่น้อย คุณภาพการสีดี มีความคล้ายคลึงกับข้าวพันธุ์ชัยนาท1 แต่ชัยนาท1 ไม่ต้านทานต่อเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาล แต่ข้าวชนิดนี้หากมาแทน มองว่าเป็นข้าวมีอนาคตและไปได้ไกล ผมประทับใจในตัวนี้

สำหรับตัวที่2 ได้แก่  PTT03019-18-2-7-4 หรือคนทั่วไปในวงการข้าวและเกษตรกรู้จักในชื่อเรียก ข้าวเบอร์4  กรมการข้าวได้รับรองพันธุ์ใช้ชื่อ “กข87” ผลผลิต 734 กิโลกรัมต่อไร่ แต่มีศักยภาพสูงสุดให้ผลผลิต 1,053 กิโลกรัมต่อไร  หุงสุกนุ่ม ผลผลิตต่ำกว่าเมื่อเทียบกับข้าว กข79  อายุเก็บเกี่ยวยาวกว่า กข79 เล็กน้อย (กข79 อายุขึ้นอยู่ว่าปลูกข้าวช่วงไหน เนื่องแม่พันธุ์เป็นมะลิ ซึ่งเป็นข้าวไม่ไวแสง ยังไม่ลืม พอไปปลูกข้าวนาปีจะมีอายุ 120 วัน  แต่ถ้าปลูกข้าวนาปรัง อายุจะอยู่ที่ 135 วัน อายุหนัก เกษตรกรไม่ชอบ) ดังนั้นพอมีเบอร์4 หรือ “กข87” ก่อนหน้านี้เป็นความหวังว่าจะมาแทนที่ กข79  ข้อดีอายุไม่แกว่ง สุกหุงนุ่มดี หากเป็นข้าวเก่าจะมีสุกหุงนุ่มดีกว่า กข79 แต่ความยาวเมล็ดสั้นกว่า

แต่มีปัญหาแม้ว่าจะเห็นชอบรับรองพันธุ์ ให้ใช้ชื่อ “กข87” แต่เนื่องจากมีการร้องเรียน จึงให้ทำการขี้แจงข้อร้องเรียนไปยังสำนักนายกรัฐมนตรี เพราะมีหนังสือมาจากสำนักนายกรัฐมนตรีมายังคณะกรรมการว่า “ได้มีเกษตรกรนำไปปลูกแล้ว” ซึ่งต้องยอมรับว่าในขั้นตอนการปรับปรุงพันธุ์ใช้ระยะเวลา 10 ปี เป็นธรรมย่อมอยู่ในตลาด เพราะต้องนำไปทดลองในแปลงนา ปลูกแล้วปลูกอีก อาจจะมีหลุดออกไปในตลาด แต่ในข้อกำหนดการรับรองพันธุ์ข้าว ไม่ควรจะหลุด แต่พันธุ์อื่นไม่มีข้อร้องเรียนอย่างนี้

ดังนั้นในที่ประชุมสรุปว่า “ประกาศให้ร้องคัดค้านได้ โดยใช้คำว่า เห็นควรรับรองพันธุ์ แต่ให้สงวนสิทธิ์ตรวจสอบข้อเท็จจริงตามข้อร้องเรียนก่อน กล่าวคือให้ไปดำเนินการทำหนังสือชี้แจงเป็นอย่างไร แต่กรรมการในวันนี้รับรองพันธุ์ไปก่อน เมื่อรับรองพันธุ์แล้วต้องประกาศคัดค้านภายใน 30 วัน เป็นขั้นตอนปกติ ต้องชี้แจงไปพันธุ์นี้เป็นของใครกันแน่ เป็นของนักปรับปรุงท่านไหน เป็นทะเบียนในชี่อนักปรักปรุงคนไหน ในระหว่าง 30 วันนี้ แต่ถ้าตรวจสอบแล้วหากมีความผิดปกติก็ถอนใบรับรอง แต่ใจจริงอธิบดีไม่อยากรับรองพันธุ์ แต่ในที่ประชุมเห็นว่ารับรองไป แล้วตามกระบวนการมีขั้นตอนคัดค้านอยู่แล้ว ถ้าไม่มีความผิดปกติ ก็ถือว่ารับรองไปเลย จะได้ไม่ต้องมาประชุมกันใหม่อีก

ส่วนสายพันธุ์สุดท้าย รหัส “CNTC04001-4”  เป็นข้าวขาวชัยนาทเดิม ก็คือ 4001 งวดนี้เติม -4 เข้าไป รับรองพันธุ์เป็น “ข้าวขาวเจ๊กชัยนาท4”  เพิ่มจากของเดิม “ข้าวขาวเจ๊กชัยนาท” เติมเลข4 จะเป็นชื่อพันธุ์ใหม่ที่รับรองในวันนี้ก็คือ “ข้าวขาวเจ๊กชัยนาท4”  ใช้วิธีปลูกซ้ำแล้วซ้ำอีกคัดออกมาเป็นแถวที่4 เป็นข้าวไวแสง อายุเบา เนื่องจากเป็นข้าวนุ่ม เป็นข้าวอมิโรส 16.22 จะเทียบกับน้ำหนักข้าวว่าข้าวเบาสุดเลย คือ กข15

“ข้าวขาวเจ๊กชัยนาท4”  อายุมากกว่า กข15 แต่อายุเบากว่าข้าวหอมมะลิ105  ข้อดีผลผลิตต่อไร่โดยเฉลี่ยสูงกว่าข้าวหอมมะลิ กล่าวคือ 546 กิโลกรัมต่อไร่ แต่ข้อดีจริง ก็คือ เมล็ดข้าวมีความยาวมาก อย่างข้าวสารหอมมะลิ 105 มีความยาวแค่ 7.4 มิลลิเมตร แต่โดยเฉลี่ยความยาวโดยเฉลี่ย 7.83 มิลลิเมตร จะมีรูปร่างสวยกว่า เป็นข้าวไวแสง มีท้องไข่น้อย การสีแปรคุณภาพดีมาก สีแปรได้เต็มเมล็ด 54.63%  เนื่องจากเป็นข้าวไวแสงจะออกดอกในวันที่ 16 ต.ค. เก็บเกี่ยวประมาณ 12-15 พ.ย.เรียกว่าเป็นข้อดีของข้าวชนิดนี้

เพียงแต่ว่าอาจจะทำตลาดยาก เพราะถ้าไม่จัดชั้นเป็นมะลิ ซื้อขายก็ไม่ได้เพราะว่าในมาตรฐานข้าวไทย จำกัดระบุแค่ข้าว 2 ชนิดที่ขายในชั้นนี้ ก็คือ กข15 และข้าวหอมมะลิ105 แล้วหากเกิดการแพร่หลายในตลาด เนื่องจากน้ำหนักดีกว่าหอมมะลิ ราคาจะเป็นเท่าไร ต้องขึ้นอยู่กับความต้องการและปริมาณข้าวในท้องตลาดเทียบแล้วอยู่ในชั้นมะลิ  เมื่อประเมินแล้วราคาไม่น่าจะเฉือนถึงมะลิได้ เพราะมีความหอมด้วย