การเงินแห่งโลกอนาคต เมื่อบริษัทเทคโนโลยี คือผู้เล่นสำคัญ
คอลัมน์เศรษฐเสวนา จุฬาฯทัศนะ
หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ฉบับ 3,588 หน้า 5 วันที่ 2 - 4 กรกฎาคม 2563
โดย ผศ.ดร.วรประภา นาควัชระ ผู้ช่วยอธิการบดี จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย อาจารย์ประจำคณะเศรษฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
เป็นข่าวใหญ่กันครึกโครมเมื่อครั้ง Facebook ประกาศว่าจะสร้าง Global Digital Currency ชื่อ Libra และเป็นข่าวอีกระลอกหนึ่ง เมื่อมีคนไปพบว่า White Paper ของ Libra ได้มีการถูกแก้ไขจาก Version แรกที่เคยประกาศออกมาแล้ว
อย่างไรก็ดีเมื่อเร็วๆ นี้ มีข่าวที่น่าสนใจมากอีกเรื่องหนึ่งสำหรับการเข้ามามีบทบาทในภาคการเงินของ Facebook แต่กลับไม่ค่อยดังครึกโครมเท่าไหร่ คือเรื่องของการที่ WhatsApp (บริษัทลูกของ Facebook) ได้ทำการ Launch ฟังก์ชันการโอนเงิน โดยผู้ใช้ WhatsApp ซึ่งปกติแล้วเป็น Chat App มีไว้ใช้ส่งข้อความคุยกันเฉยๆ จะสามารถโอนเงินให้กันและกันได้ผ่านทาง WhatsApp นี้
โดยฟังก์ชันการโอนเงินนี้ได้ถูก Launch ครั้งแรกที่ประเทศ Brazil แต่ไม่กี่วันถัดมาฟังก์ชันการโอนเงินนี้ ก็ได้ถูกระงับโดยธนาคารกลางของประเทศ Brazil ไปเสียก่อน
ที่น่าสนใจคือ ระบบที่อยู่เบื้องหลังการโอนเงินของ WhatsApp นี้คือระบบ Facebook Pay ข้อมูลจาก pay.facebook.com บอกว่า Facebook Pay นี้ ตั้งใจจะถูกสร้างขึ้นเพื่อให้ผู้ใช้โอนเงินบน App ตระกูล Facebook ได้ทั้งหมดหลากหลายประเทศ (ในที่นี้คือ FB Messenger, Instagram, และ WhatsApp) ซึ่งปัจจุบันยังใช้ได้จำกัดสำหรับ บาง App ในบางประเทศเท่านั้น
การขยับครั้งนี้ของ Facebook น่าสนใจมาก แต่ก็ไม่น่าแปลกใจมากหากเราคุ้นเคยกับกลยุทธ์ที่คล้ายๆ กันนี้ ที่โด่งดังประสบความสำเร็จมาก่อนในประเทศจีน ซึ่งก็คือ WeChat Pay
ซึ่งเมื่อเริ่มแรก WeChat (Chat App ของ Tencent) มีไว้ให้คนพูดคุยกันเฉยๆ แต่ในเวลาต่อมาก็มีการสร้างฟังก์ชันการโอนเงิน รวมถึงการจ่ายอั่งเปาอิเล็กทรอนิกส์ (Red Envelope) ซึ่งเป็นที่นิยมมากในประเทศจีน
ทำให้ WeChat Pay เป็น Payment App ที่เติบโตอย่างรวดเร็วเป็นคู่แข่งของ AliPay ที่เกิดมาก่อนหลายปี
นอกจากนี้หากจับตามองให้ดี จะเห็นว่าบริษัทเทคโนโลยีอีกหลายแห่งก็ได้มีความพยายามที่คล้ายกันนี้ จะเห็นว่า Grab ก็มี GrabPay; SEA (Garena) ก็มี AirPay; LINE ก็มี Rabbit Line Pay; รวมไปถึง Tech Giant ใหญ่ๆ เช่น Google, Apple, Amazon ก็ได้มีการพยายามสร้างระบบ Payment ของตัวเอง
กลับมาที่ Facebook หากระบบ Facebook Pay สามารถถูก Launch ให้ใช้ได้ในหลากหลายประเทศได้สำเร็จ โดยคนสามารถโอนเงินระหว่างกันได้ทั้งในประเทศและข้ามประเทศ (ในความเป็นจริงคงยังติดกฎหมายอีกหลายข้อ กว่าจะไปถึงวันนั้น) จะเกิดอะไรขึ้น?
ถึงวันนั้นยังมีความจำเป็นที่จะต้องสร้าง Libra ขึ้นมาอีกหรือไม่?
ในวันนั้นจะมีผู้เล่นที่เป็นบริษัทเทคโนโลยีรายอื่น ที่ สามารถสร้างระบบที่คล้ายกัน ที่จะเป็นคู่แข่งที่สมนํ้าสมเนื้อกับ Facebook ไหม?
ถึงวันนั้นแล้วธนาคารกลางหลายประเทศควรตัดสินใจออก Central Bank Digital Currency แบบ Retail (คือให้ประชาชนใช้โอนระหว่างกัน) มาให้เป็นทางเลือกสำหรับประชาชนหรือไม่?
แล้วธนาคารพาณิชย์จะมีบทบาทอย่างไร?
เหล่านี้เป็นสิ่งที่น่าตื่นเต้น น่าสนใจ และน่าจับตามอง