จากปัญหาความเดือดร้อนประชาชนที่ยังไร้ที่ดินทำกินค่อนข้างรุนแรง หลายครัวเรือนมีที่ดินทำประโยชน์แต่ไม่สามารถเข้าถึงสิทธิ์การออกโฉนดที่ดินได้ แม้ที่ผ่านมา กรมที่ดิน กระทรวงมหาดไทย จะเร่งรัดเดินสำรวจออกโฉนดที่ดินให้ถึงมือประชาชน แต่ด้วยข้อจำกัด การค้นหาตำแหน่งที่ดินที่เป็นเรื่องยาก เพราะหลักฐานการครอบครองที่ดินเป็นเพียงกระดาษ กำหนดแนวเขตขึ้นมา โดยไม่มีแนวเขตรูประวางที่แน่ชัด
เป็นเหตุให้เกิดความตกหล่น เมื่อรัฐบาลมีนโยบาย และกำหนดยุทธศาสตร์ชาติ ไทยแลนด์ 4.0 ให้ประชาชนได้มีส่วนร่วม กรมที่ดินจึงมีแนวคิด โครงการบอกดิน นำนวัตกรรมมาประยุกต์ ดึงประชาชนที่ใช้สมาร์ทโฟนเชื่อมระบบอินเตอร์เน็ต แจ้งเบาะแส ด้วยตัวเอง สำหรับคนที่ยังไม่มีเอกสารสิทธิ์ หรือมีหลักฐานการครอบครองที่ดิน (ส.ค.1) หนังสือรับรองการทำประโยชน์ที่ดิน (น.ส.3 น.ส.3ก) แจ้งข้อมูลและตำแหน่งที่ดินเข้ามายังกรมที่ดินนับตั้งแต่ปี 2563
ประชาชนอยากได้โฉนด
ส่งผลให้ กว่า 2 ปีที่กรมที่ดิน กระทรวงมหาดไทย ประสบความสำเร็จ จากโครงการ บอกดิน ระยะที่ 1 และโครงการบอกดิน ระยะที่ 2 ภายใต้นโยบายรัฐบาล และยุทธศาสตร์ชาติ ให้ประชาชนมีส่วนร่วม แจ้งข้อมูลที่ดิน และตำแหน่งที่ตั้งที่ดิน ผ่านสมาร์ทโฟน โดยในปีงบประมาณ 2564 มียอดแจ้งขอออกโฉนดผ่านโครงการบอกดิน 2 จำนวน 447,306 ราย สูงกว่าโครงการบอกดิน 1 ถึง 3,622% บ่งชี้ว่า ยังมีประชาชนจำนวนมากยังตกหล่น และต้องการครอบครองเอกสารสิทธิ์อย่างถูกกฎหมาย แม้ว่า 50% ที่ยื่นขอออกโฉนดจะตั้งอยู่ในเขตที่ดินของรัฐ ก็ตามแต่ทุกรายมักเข้าใจว่าเมื่อแจ้งข้อมูลที่ดินกับโครงการบอกดินแล้ว จะได้โฉนดที่ดินทุกราย
คิกออฟ”บอกดิน3”
นายนิสิต จันทร์สมวงศ์ อธิบดีกรมที่ดินเปิดเผย “ฐานเศรษฐกิจ” ว่า ในปี 2565 กรมที่ดินเตรียมเปิดโครงการบอกดินระยะที่ 3 หรือบอกดิน 3 ต่อเนื่องจาก บอกดิน 1 และ 2 เพื่อให้ประชาชนที่ถือครองที่ดินแต่ยังไม่มีเอกสารสิทธิ์ หรือมีหลักฐานการครอบครองที่ดิน (ส.ค.1) หนังสือรับรองการทำประโยชน์ที่ดิน (น.ส.3-น.ส.3ก) แจ้งข้อมูลและตำแหน่งที่ดินเข้ามายังรัฐผ่านสมาร์ทโฟน เพื่อสะดวกต่อการเข้าไปรังวัดกำหนดแผนเดินสำรวจออกโฉนดที่ดินให้ถึงมือประชาชนแบบง่ายสะดวกรวดเร็วและปลอดภัย
เริ่มตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ –มิถุนายน 2565 เป็นเวลา 5 เดือน ประเมินว่าจะมีประชาชนสนใจ มีปริมาณมากกว่า โครงการบอกดิน2 เพราะการตื่นตัวของเจ้าของที่ดินและการประชาสัมพันธ์ที่เข้าถึงประชาชนอีกทั้งรัฐบาลให้การสนับสนุนให้เกิดความเสมอภาคเท่าเทียม ที่สำคัญยังช่วยเพิ่มมูลค่า แปลงที่ดินให้สูงขึ้น ประชาชนมีความอุ่นใจ เป็นหลักทรัพย์ค้ำประกันเข้าถึงสถาบันการเงินได้ และช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจในพื้นที่ให้เกิดการหมุนเวียนได้
โดยเชื่อว่าบอกดิน 3 จะมียอดแจงข้อมูลที่ดินเข้ามาค่อนข้างมากเพราะขณะนี้เริ่มมีประชาชนสอบถามเข้ามายังกรมที่ดินแล้วว่าจะเริ่มดำเนินการเมื่อใด
แผนคลุมออกโฉนดปี65-70
สำหรับสัดส่วนที่ดินที่ตั้งอยู่ในเขตที่ดินรัฐ ทั้งเขตป่า และเขตปฏิรูปที่ดินเพื่อการเกษตรหรือ สปก. มีสัดส่วน 50% เมื่อเทียบกับที่ดินที่ตั้งอยู่ขอกเขตที่ดินรัฐ หรือ ได้สิทธิ์ออกโฉนด ดังนั้น จึงจัดสรรงบประมาณ ดังนี้ บอกดิน 1 งบประมาณปี 2564 เดินสำรวจออกโฉนด จำนวน 1,105 แปลง และปีงบประมาณ 2565-2570 จำนวน 5,520 แปลง เช่นเดียวกับบอกดิน2 ปีงบประมาณ 2565-2570 ออกโฉนด 186,958 แปลง ส่วนที่ดินที่อยู่ในเขตที่ดินรัฐจะได้รับจัดสรร ให้ทำประโยชน์ ครัวเรือนละ 15 ไร่ ครอบครองคราวละไม่เกิน 5 ปี ตามโครงการ คณะอนุกรรมการนโยบายที่ดินแห่งชาติ (คทช.) จัดหาที่ดินทำกินให้ราษฎรตามนโยบายรัฐบาล
ทั้งนี้โครงการบอกดิน 1 มี ที่ดินที่อยู่ในเขตที่ดินรัฐ 5,274 แปลง บอกดิน 2 ที่ดินในเขตรัฐ 201,576 แปลง ในจำนวนนี้อยูในเขตปฏรูปเกษตรกรรมหรือ สปก. 58,772 แปลง
ปูพรม 4.3 หมื่นแปลง
แผนออกโฉนดที่ดิน ในปีงบประมาณ 2565 (1 ตุลาคม 2564-30กันยายน 2565) กรมที่ดิน มีแผนออกโฉนดที่ดิน ทั้งแบบตั้งศูนย์อำนวยการเดินสำรวจออกโฉนด และออกโดยสำนักงานที่ดินจังหวัด /สาขา/ส่วนแยก ทั่วประเทศ 70 จังหวัด รวมจังหวัดชายแดนภาคใต้ รวม 42,000 -43,000 แปลง ขณะศักยภาพการออกโฉนดที่ดินต่อปีเฉลี่ย 1.2 แสนแปลง
ไร้โฉนด3ล้านแปลง15ล้านไร่
ที่ดินที่ออกโฉนดไปแล้วปัจจุบันมี 34 ล้านแปลง ยังเหลืออีกประมาณ 3 ล้านแปลง ที่ยังไม่มีโฉนด หรือคิดเป็น 15 ล้านไร่ ซึ่งกรมที่ดินจะเร่งรัดออกเอกสารสิทธิ์ อย่างรวดเร็วตามนโยบายของกระทรวงมหาดไทยและรัฐบาล
อย่างไรก็ตามแม้ที่ผ่านมากรมที่ดินได้ออกโฉนดไปเป็นจำนวนมาก สะท้อนจากปี 2548 ออกโฉนดให้กับประชาชนไปกว่า 20 ล้านแปลง แต่ปรากฏว่า ยังมีหลายพื้นที่ยังร้องเรียนเข้ามาอีกจำนวนมากต้องการมีแค่ที่ดินทำกินโยไม่ต้องการเอกสารสิทธิ์ใดๆ ปัจจุบันยังเหลือที่ดินที่ยังไม่ออกโฉนดอีก 3 ล้านแปลง หรือ ประมาณ 15 ล้านไร่
คำนวน1แปลงเฉลี่ย 5 ไร่
แหล่งข่าวกรมที่ดินกล่าวว่าที่ดินที่จะออกเอกสารสิทธิ์โฉนด 1 แปลงเฉลี่ย 5 ไร่ เพราะมีบางแปลงประชาชนครอบครองสืบทอดมาจากบรรพบุรุษ 20-30 ไร่ บางแปลง 3 ไร่ ไม่เท่ากันโดยปีงบประมาณ 2565 จะดำเนินการ 4.3 หมื่นแปลง หากเฉลี่ย 5ไร่ จะอยู่ที่กว่า 2 แสนไร่
นิพนธ์ สั่งสุย70จว.
ด้านนายนิพนธ์ บุญญามณี รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย (มท.2) ได้ออกประกาศเดินสำรวจออกโฉนดที่ดิน ปีงบ ประมาณ 2565 ครอบคลุม 70 จังหวัด เริ่มตั้งแต่ วันที่ 1 ตุลาคม นี้ โดยย้ำว่า เพื่อสร้างหลักประกันชีวิตให้ประชาชน และลดความเหลื่อมล้ำทางสังคม ตอกย้ำนโยบาย “ที่ดินคือชีวิต” ประกอบด้วย จังหวัดกระบี่ กาญจนบุรี กาฬสินธุ์กำแพง เพชร ขอนแก่น จันทบุรี ฉะเชิงเทรา ชลบุรี ชัยนาท ชัยภูมิ ชุมพร เชียงราย เชียงใหม่ ตรัง ฯลฯ