สังคมผู้สูงอายุ กับโลกที่แปรปรวนส่งผลต่อธุรกิจ และ SME

วราวุธ ศิลปอาชา รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ (พม.) กล่าวในงาน Krungsri-MUFG ESG Symposium 2024 เวทีสัมมนาภายใต้หัวข้อ Transition in Action กับวิสัยทัศน์สู่ความมั่นคงของสังคมไทย เมื่อวันที่ 29 พ.ค. 2567 ว่า โซเชียลเป็นปัญหาที่ไม่ทำ 10 ปีต้องเจอปัญหาแน่นอนเป็นระเบิดเวลาลูกใหญ่ ในปัจจุบันเกิดปัญหามากจาก โลกร้อน  และต้องปรับเปลี่ยนโครงสร้างประชากรเพื่อขับเคลื่อนเศรษฐกิจให้ได้ อย่างสังคมสูงอายุ คนสูงอายุมากขึ้น คนเกิดน้อยลงในปี  2565 จำนวนเด็กเกิดใหม่แค่ 5 แสนคน เนื่องจากคนรุ่นใหม่ไม่อยากมีลูก ทำให้สถาบันครอบครัวกำลังเปลี่ยนไปโดดเดี่ยวมากขึ้น โดยอายุเฉลี่ยของผู้สูงอายุในไทยอยู่ที่ 76 ปี เป็น ผู้หญิง เฉลี่ย 74 เป็นผู้ชายจะส่งผลให้ในอนาคตจากจำนวนประชากร 66 ล้าน เหลือ 58 ล้าน และลดลงไปเรื่อยๆเหลือ 38 ล้าน ซึ่งจะส่งผลต่อขับเคลื่อนเศรษฐกิจ

ซึ่งในอนาคตคนทำงาน 3 คนจะเสียภาษีดูแลผู้สูงอายุ 1 คนและลดลงไปเรื่อยๆ โดยสังคมผู้สูงอายุในไทยมีมากถึง 13 ล้านคนใช้งบประมาณ  6 พันล้านบาท จ่ายผู้สูงอายุ 10 ล้านคน แต่มีผู้เสียภาษีจริงๆมีแค่ 4.5 ล้านคน

นอกจากนี้เด็กที่เกิดใหม่ในปัจจุบันส่วนมากยังไม่ได้คุณภาพอย่างมากเท่าที่ควรเนื่องจากปัญหาต่างไม่ว่าจะเป็นปัญหาสังคม การศึกษา การเงิน ฯลฯ  แต่ด้วยนโบบายของ พม. ต้องรับมือด้วยนโยบาย 5x5 ฝ่าวิฤตประชากร คำนึงถึง ESG และ BCG เป็นส่วนสำคัญดังนี้

1. เสริมพลังวัยทำงาน ให้สามารถตั้งตัวได้ สร้างและดูแลครอบครัวได้และพร้อมที่จะเป็นผู้สูงอายุอย่างมีคุณภาพในอนาคต เพิ่มโอกาสและความตระหนักในการพัฒนาทักษะและเสริมศักยภาพของคนกลุ่มนี้แล้ว ยังต้องทำให้เขาสามารถจัดการทางการเงินได้
2. เพิ่มคุณภาพและผลิตภาพของเด็กและเยาวชน เด็กน้อยแต่เปี่ยมด้วยคุณภาพ   จำนวนเด็กเกิดน้อยลงยิ่งต้องทำให้มีคุณภาพ ปฏิรูปคุณภาพการศึกษาเพื่อพัฒนากำลังคนให้มีคุณภาพ พัฒนาคุณภาพการศึกษาระบบอาชีวะควบคู่กับการศึกษาสามัญ เพื่อตอบสนองตลาดแรงงานได้จริง
3. สร้างพลังผู้สูงอายุผ่อนหนักให้เป็นเบาพลิกวิกฤตทางประชากรให้เป็นโอกาส ขาดหลักประกันที่มั่นคงทางเศรษฐกิจ ขาดทักษะการใช้เทคโนโลยี รวมทั้งมีโรคเรื้อรัง และช่องว่างระหว่างวัย
ทำให้สังคมตระหนักว่าผู้สูงอายุคือผู้เชี่ยวชาญชีวิตและเปี่ยมไปด้วยประสบการณ์
4. เพิ่มโอกาสและสร้างเสริมคุณค่าของคนพิการ  
สร้างทัศนคติที่ดีต่อคนพิการในการอยู่อาศัยร่วมกัน ให้คนพิการเข้าถึงการศึกษาที่มีการเรียนการสอนที่หลากหลายและเหมาะสม และปรับการจ้างงานคนพิการ และการปรับสภาพแวดล้อมในการทำงานให้ยืดหยุ่น
5. สร้างระบบนิเวศที่เหมาะสม เพื่อพัฒนาความมั่นคงของครอบครัว การสร้างระบบนิเวศหรือสภาพแวดล้อมทางสังคมที่เอื้อต่อการสร้างและดูแลครอบครัวให้มั่นคง และเปลี่ยนพฤติกรรมให้ร่วมกันรักษาและฟื้นฟูธรรมชาติลด Carbon footprint ส่งเสริมเศรษฐกิจสีเขียว 

โดยต้องเปลี่ยนวิธีคิดเพื่อความยั่งยืนที่มากขึ้นไม่เพียงแค่องค์กรใดองค์กรหนึ่งแต่จะสามารถเดินหน้าไปด้วยกันอย่างมีคุณภาพ

เข็มอัปสร สิริสม นักขับเคลื่อนด้านสิ่งแวดล้อม บริษัท สิริอัปสร จํากัด กล่าวในหัวข้อ ความยั่งยืนที่ทําได้จริง ว่า ในปัจจุบันโลกมีสภาพแปรปรวนอยู่ขีดสุด หรือโลกเดือด ซึ่งส่งผลต่อความมั่นคงทางอาหาร สุขภาพ ไวรัส มลพิษทางอากาศ อย่าง อากาศที่อุ่นขึ้นจากการปล่อยก๊าซเรือนกระจกที่เพิ่มขึ้นกําลังเปลี่ยนความเร็วลมในกระแสของลมเจ็ท ทําให้เกิดความปั่นป่วนที่แย่ลงทำให้เกิดการตกหลุมอากาศที่รุนแรง  ผลกระทบอื่น ๆ จากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ส่งผลให้พายุรุนแรงขัดขวางการเดินทางทางอากาศ รูปแบบลม ที่เปลี่ยน ไปส่งผลกระทบต่อเส้นทางการเดินทาง อากาศร้อนขึ้นส่งผลต่อการบินขึ้น และทะเลที่สูงขึ้นคุกคามสนามบินชายฝั่ง

นอกจากนี้ยังส่งผลต่อการอยู่อาศัยของผึ้ง การเกิดการผสมเกสรที่ลดลง การเกิดผลผลิต ลดลงส่งผลกระทบเป็นวงกว้าง ซึ่งไทยได้รับผลกระทบ ประเทศไทยจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ อย่างน้ำท่วม อุณหภูมิสูงเกิดไฟป่า และการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพมากขึ้น จากการตกปลามากเกินไป รวมถึงสายพันธุ์ที่รุกราน ในด้านมลพิษนั้น เกิด PM 2.5 เศษอาหารเหลือทิ้ง เกิดขยะพลาสติกและยูโทรฟิเคชันซึ่งเป็นภัยคุกคามที่เป็นปัญหาที่ใหญ่พอสมควร

ในเรื่องของความยั่งยืนนั้นที่ทําได้จริงนั้นต้องมีการฟังและพูดคุยให้ความเข้าใจและต้องมีการวางแผนที่จริงจังเพื่อผลลัพธ์ที่มีคุณภาพ อย่างการแก้ปัญหาป่าไม้กับการเกษตรเข้าด้วยกันโดยปัจจุบันโลกมันเปลี่ยนถ้า ไม่เปลี่ยนก็เหมือนคนที่ถอยหลัง ซึ่งทุกวันนี้ยังเป็นภาคสมัครใจอยู่แต่อนาคตทุกอย่างจะกลายเป็นภาคบังคับหมด ถ้าไม่ปรับเปลี่ยนและเริ่มก่อนจะเป็นมีโอกาสทางการแข่งขันที่น้อยอย่างแน่นอน

 
รองเพชร บุญช่วยดี รองผู้อำนวยการองค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก  (อบก.) ในหัวข้อ แกะรอยคาร์บอนฟุตปริ้นท์ สู่ธุรกิจคาร์บอนต่ำ ว่า ทิศทางที่ SME จะปรับตัวไปสู่ความยั่งยืนได้ บริษัททั่วโลกตั้งเป้าไปสู่ Net zero  อบก. ได้มีการสนับสนุน SME ในการประเมินรับโอกาสในการเข้าถึง การบริการสนับสนุนด้านการพัฒนาธุรกิจในรูปแบบใหม่ รับการบริการ หรือรับการพัฒนากับผู้ให้บริการทางธุรกิจในด้านที่ตรงกับ ความต้องการของธุรกิจของตน โดย สำนักงานส่งเสริมวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม (สสว.) สนับสนุนค่าใช้จ่ายในการ พัฒนาให้แก่ผู้ประกอบการ SME แบบร่วมจ่าย (co-peyment) ในสัดส่วน 50-80%

หม่อมหลวง ดิศปนัดดา ดิศกุล ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร มูลนิธิแม่ฟ้าหลวง ในพระบรมราชูปถัมภ์ ในหัวข้อ ธุรกิจสร้างสังคมที่ยั่งยืน ว่า เปลี่ยนแปลงจากคนที่ทำลายป่ามาดูแลปกป้องป่าในการสร้างรายได้ได้กับเกษตรกร มีการจ้างงานและอาชีพให้ดูแลครอบครัวได้รวมถึงดูแลชุมชนและธรรมชาติได้ดีมากขึ้น แม่ฟ้าหลวงมีความพร้อมให้ประชาชนสามารถบริหารพื้นที่ได้ดีกว่าเดิม และต้องมองการทำงานระยะยาวให้ประสบความสำเร็จไปทีละนิดไปเรื่อย ๆ ทำให้มีความมั่นใจมากขึ้นและกล้าที่จะทำจะถามมากขึ้น ต้องเข้าใจรายได้ของชุมชนรวมถึงการแปรรูปสินค้าเป็นการใช้ประสิทธิภาพของทรัพยากรได้คุ้มค่ามากขึ้น รวมถึงการวิเคราะห์ว่าเขาอยากได้อะไรและเป็นผู้ฟังที่ดี

ทั้งหมดนี้การใช้ ESG ให้เป็นประโยชน์ ในปัจจัยบวกที่ทำให้ผู้ประกอบการบริหารจัดการธุรกิจได้ดีมาก คนก็จะเขามาในธุรกิจของเราได้มากยิ่งขึ้น