"ยุบสภา"แล้วไงต่อ "เลือกตั้ง" วันไหน ได้รัฐบาลใหม่เมื่อไหร่

ราชกิจจานุเบกษาเผยแพร่ประกาศ "ยุบสภา" มีผลตั้งแต่วันนี้ 20 มีนาคม 2566 เมื่อกางปฏิทินตรวจสอบไทม์ไลน์ของ คณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) พบว่า กรณีที่มีการประกาศยุบสภา รัฐธรรมนูญมาตรา 103 ระบุว่า กกต.จะต้องกำหนดวัน "เลือกตั้ง" ไม่น้อยกว่า 45 วันแต่ไม่เกิน 60 วัน

โดยกฎหมายกำหนดไว้อย่างชัดเจนว่า กกต.จะต้องประกาศกำหนดวันเลือกตั้งทั่วไป และกำหนดวันรับสมัครรับเลือกตั้งในราชกิจจานุเบกษา ภายใน 5 วันนับตั้งแต่วันมีพระราชกฤษฎีกายุบสภา

ไทม์ไลน์การเลือกตั้ง ส.ส.ที่จะเกิดขึ้นตามแผนที่ กกต.กำหนดไว้ จะมีรายละเอียดคร่าว ๆ ดังนี้

เมื่อมีพระราชกฤษฎีกายุบสภาแล้ว ตามกฎหมายคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) จะต้องกำหนดและประกาศ วันเลือกตั้ง รวมถึงวันรับสมัคร ภายใน 5 วันหลังวันยุบสภา  โดยคาดว่ากกต.กำหนดเลือกตั้ง 2566 ในวันที่ 7 พฤษภาคม หรือ 14 พฤษภาคม 2566 

จากนั้นจะเปิดสมัครรับเลือกตั้ง เป็นเวลา 5 วัน และเมื่อปิดรับสมัครแล้ว นับต่อไปอีกไม่เกิน 7 วัน กกต. จะต้องประกาศรายชื่อผู้สมัครรับเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (ส.ส.) ซึ่งคาดว่า จะเกิดขึ้นช่วงปลายเดือนมีนาคม – ต้นเดือนเมษายน 2566

จากนั้น กกต. จะต้องประกาศหน่วยเลือกตั้ง สถานที่ลงคะแนน และรายชื่อผู้มีสิทธิเลือกตั้ง ให้ประชาชนผู้มีสิทธิลงคะแนนทราบก่อนถึงวันเลือกตั้งไม่น้อยกว่า 25 วัน

โดย กกต. จะส่งหนังสือแจ้งเจ้าบ้าน ให้ตรวจสอบรายชื่อก่อนถึงวันเลือกตั้งไม่น้อยกว่า 20 วัน โดยผู้มีสิทธิลงคะแนนสามารถตรวจสอบดูได้ว่า ชื่อผู้มีสิทธิเลือกตั้งในทะเบียนบ้านของตนเองนั้นครบและถูกต้องหรือไม่ มีชื่อบุคคลใดขาดหรือเกินมาหรือไม่กรณีถ้ามีชื่อคนในบ้านขาดหรือเกินเข้ามาก่อนถึงวันเลือกตั้งได้ไม่น้อยกว่า 10 วันจะต้องดำเนินการทักท้วงแจ้งเพิ่มหรือถอนชื่อออก  

ขณะเดียวกัน กกต.จะดำเนินการสรรหาและแต่งตั้งคณะกรรมการประจำหน่วยเลือกตั้งให้เรียบร้อยก่อนถึงวันเลือกตั้งไม่น้อยกว่า 20 วัน หากมีการเปลี่ยนแปลงหน่วยเลือกตั้งหรือสถานที่ลงคะแนนจะต้องแจ้งให้ประชาชนทราบก่อนวันเลือกตั้งไม่น้อยกว่า 10 วัน

สำหรับผู้ที่ไม่สามารถไปใช้สิทธิเลือกตั้งในวันเลือกตั้งได้ กกต. จะประกาศวันเลือกตั้งล่วงหน้า ให้ประชาชนสามารถลงทะเบียนใช้สิทธิได้ ซึ่งต้องประกาศต่อไปว่าจะเป็นวันไหน

อย่างไรก็ดี ผู้ที่ไม่สามารถไปใช้สิทธิเลือกตั้งได้นั้น ให้แจ้งเหตุที่ไม่อาจไปใช้สิทธิได้เพื่อป้องกันไม่ให้เสียสิทธิอื่น ๆ ทางการเมือง โดยสามารถแจ้งเหตุได้ภายใน 7 วัน ก่อนหรือหลังวันเลือกตั้ง และสุดท้ายวันเลือกตั้งจะเกิดขึ้นภายใน 45-60 วันนับตั้งแต่ยุบสภา ซึ่งคาดว่าจะเป็นวันที่ 7 พ.ค. หรือ วันที่ 14 พ.ค. 2566 

ทั้งนี้ นายอนุชา บูรพชัยศรี โฆษกประจำสำนักนายกรัฐมนตรี เคยระบุถึงไทม์ไลน์หลังการยุบสภาเอาไว้ว่า ตามรัฐธรรมนูญกำหนดให้มีการเลือกตั้งภายใน 45 วัน แต่หากยุบสภาจะกำหนดวันเลือกตั้งไม่น้อยกว่า 45 วัน แต่ไม่เกิน 60 วัน ไม่ว่าจะยุบสภาหรือครบวาระจะเกิดในเดือน มี.ค.นี้แน่นอน

ส่วนเรื่องวันเลือกตั้งคาดว่า จะมีขึ้นภายในเดือน พ.ค.นี้ หลังจากนั้นต้นเดือน ก.ค.จะประกาศผลการเลือกตั้งได้ทั้ง 500 คน

ขณะที่การตั้งประธานสภาผู้แทนราษฎรจะเกิดขึ้นกลางเดือน ก.ค.

ขั้นตอนต่อไปเป็นการเลือกนายกรัฐมนตรี ซึ่งจะเกิดขึ้นปลายเดือน ก.ค.เช่นเดียวกัน

จากนั้นเมื่อมีนายกรัฐมนตรีแล้วจะเป็นการจัดตั้งคณะรัฐมนตรีต่อ และคณะรัฐมนตรีชุดใหม่ถวายสัตย์ปฏิญาณตนประมาณต้นเดือน ส.ค.นี้ ดังนั้น รัฐบาลชุดนี้จะรักษาการประมาณ 4 เดือนครึ่งในขณะที่วุฒิสภายังคงมีอยู่แต่ประชุมไม่ได้เว้นแต่เลือกองค์กรอิสระ 

สรุป : หลังยุบสภาแล้ว การเลือกตั้งทั่วไปในปี 2566 จะเกิดขึ้นในเดือนพฤษภาคม 2566 และจะมีรัฐมนตรีจากรัฐบาบลชุดใหม่เข้ามาบริหารประเทศในเดือนสิงหาคม 2566