ปั้น Seed Ball เติมป่าเขียวที่'เขาพระยาเดินธง'ลพบุรี
หลังรับน้ำฝนระลอกใหญ่ที่เพิ่งตกลงมา ฝายชะลอน้ำในพื้นที่เขาพระยาเดินธง จ.ลพบุรี กักเก็บน้ำไว้เต็มทุกฝายช่วยรักษาความชุ่มชื้นให้แก่ผืนดินและผืนป่า ต้นไม้ผลิยอดเขียว หน่อกล้วยที่เพิ่งถูกนำลงดินเมื่อ 2 สัปดาห์ที่แล้วเพื่อช่วยรักษาความชื้นให้แก่ผิวดินเริ่มแตกยอดอ่อนรับน้ำฝน
ก้อน Seed Ball ซึ่งจิตอาสาซีพีเอฟและชุมชนช่วยกันปั้นและนำไปวางตามหลุมที่ขุดไว้ในพื้นที่ป่า แตกเป็นต้นกล้าที่พร้อมจะเติบโตเป็นต้นไม้ใหญ่ในอนาคต ความเขียวชะอุ่มและความชุ่มชื้นที่เกิดขึ้นนี้ เป็นผลจากกความร่วมมือในกิจกรรมเพื่อฟื้นฟูป่าที่มีกรมป่าไม้ร่วมกับชุมชน และ บริษัท เจริญโภคภัณฑ์อาหาร จำกัด (มหาชน) หรือซีพีเอฟ ดำเนินการภายใต้โครงการ“ซีพีเอฟรักษ์นิเวศ ลุ่มน้ำป่าสัก เขาพระยาเดินธง” โครงการที่อนุรักษ์ ฟื้นฟู และปลูกป่าใหม่ในพื้นที่ 5,971 ไร่ ที่เขาพระยาเดินธง อ.พัฒนานิคม จ.ลพบุรี
นายหงษ์พิจารณ์ บัวไข นักวิชาการป่าไม้ชำนาญการ ซึ่งทำหน้าที่สาธิตและอธิบายขั้นตอนการทำ Seed Ball ที่ถูกวิธี กล่าวว่า Seed Ball เป็นรูปแบบหนึ่งของการฟื้นฟูป่าที่เลียนแบบธรรมชาติ โดยใช้เมล็ดหยอดหลุมให้งอกเองในพื้นที่ป่า ซึ่งเมล็ดที่นำไปวางในหลุม มาจากการผสมดินเหนียว ปุ๋ยหมัก หรือดินดำปลูกต้นไม้ที่ผสมปุ๋ยแล้วกับน้ำ ปั้นเป็นก้อนพอเหมาะ นำไปผึ่งแดดหรือลม ซึ่งกิจกรรมในครั้งนี้ มีการนำ Seed Ball ที่ปั้นแล้วไปวางตามหลุมที่ขุดไว้ เพื่อช่วยเพิ่มอัตราการงอกของเมล็ดตามธรรมชาติในพื้นที่เขาพระยาเดินธง โดยชนิดของพันธุ์ไม้ที่ใช้ ต้องเลือกชนิดไม้เปลือกแข็ง งอกได้เร็ว และเป็นไม้โตเร็ว อาทิ ขะเจ๊าะ(สาธร) งิ้วป่า ทองหลางป่า ประดู่ป่า เสี้ยวป่า มะกล่ำต้น มะค่าแต้ มะค่าโมง พฤกษ์ ถ่อนแดง กระพี้จั่น เป็นต้น
ด้านนายรวบ ชัยวัติ ผู้ใหญ่บ้านห้วยบง เล่าว่า เข้าหน้าฝนอย่างนี้ ชาวบ้านในชุมชนใกล้ๆ โครงการเขาพระยาเดินธง ได้อาศัยเข้าไปเก็บเห็ด หน่อไม้ ผัก มาทำอาหาร ตอนนี้ป่าไม้เริ่มสมบูรณ์แล้ว ชาวบ้านเองก็ดีใจที่ได้ป่ากลับคืนมา เป็นศูนย์เรียนรู้ให้กับนักเรียน นักศึกษา เยาวชน มาดูเรื่องการปลูกป่า และต่อไปไม่ใช่แค่ที่เราจะต้องช่วยกันดูแลป่า แต่จะต้องช่วยกันปลูกป่า และป้องกันการตัดไม้ทำลายป่าด้วย เพราะสุดท้ายแล้วประโยชน์ก็ตกอยู่กับชุมชนเอง นอกจากนี้ ชาวบ้านยังมีรายได้จากกิจกรรมฟื้นฟูป่า อาทิ หน่อกล้วยที่นำไปปลูกเพื่อรักษาความชุ่มชื้นของดินและป่า ทางซีพีเอฟก็เข้ามารับซื้อจากชาวบ้านไปในหมู่บ้านต่างๆรอบๆโครงการ
อนุชิต ศรีสุระ จิตอาสาที่เคยเข้าร่วมกิจกรรมปลูกต้นกล้า ทำฝายชะลอน้ำ กำจัดวัชพืช และ ทำ Seed Ball เล่าว่า กิจกรรมล่าสุดที่ร่วมกันทำ Seed Ball ทำให้มีโอกาสเรียนรู้ขั้นตอนและวิธีการทำSeed Ball ที่ถูกตามหลักวิชาการของกรมป่าไม้ และยังได้ทราบเทคนิคต่างๆ เช่น ใส่น้ำส้มควันไม้ผสมกับดินเหนียวก่อนปั้นเป็นก้อนทรงกลม เพื่อป้องกันการกัดแทะของแมลงที่มีต่อเมล็ดพันธุ์ ซึ่งการทำ Seed Ball ดีต่อการปลูกป่า คือ ได้พันธุ์ไม้ที่แข็งแรง เนื่องจากกล้าไม้ที่งอกจากเมล็ดพันธุ์ที่ไม่มีการเคลื่อนย้าย จะได้กล้าที่สมบูรณ์แข็งแรง ระบบรากไม่กระทบกระเทือน จึงทำให้กล้าไม้เจริญเติบโตได้ดี
โครงการซีพีเอฟรักษ์นิเวศ ลุ่มน้ำป่าสัก เขาพระยาเดินธง เริ่มดำเนินโครงการมาตั้งแต่ปี 2559 จากพื้นที่เขาหัวโล้น เต็มไปด้วยวัชพืชและหนามสนิม ซีพีเอฟมุ่งมั่นจับมือภาครัฐ ภาคประชาสังคม และชุมชน ดูแลอย่างต่อเนื่องเข้าสู่ปีที่ 4 ของโครงการ ภายใต้เป้าหมายโครงการ 5 ปี (ปี2559-2563) เพาะกล้าไม้ไปแล้วรวมกว่า 3 แสนกล้า สร้างฝายชะลอน้ำทั้งหมด 45 แห่ง ผลสัมฤทธิ์ที่เห็นเป็นรูปธรรมในวันนี้ ไม่เพียงต้นกล้าที่ปลูกมีอัตรารอดมากกว่า 85 % แต่ปัจจุบันความหลากหลายทางชีวภาพกลับคืนสู่ป่าแห่งนี้ทั้งสัตว์ชนิดต่างๆ และพันธุ์ไม้ที่เติบโตขึ้นเป็นลำดับ เป็นแหล่งพืชอาหาร สมุนไพร และไม้ใช้สอยให้กับชุมชน นอกจากนี้ ในอนาคต พื้นที่เขาพระยาเดินธงจะเป็นต้นแบบการปลูกป่าให้กับการฟื้นฟูป่าในพื้นที่อื่นๆของประเทศ และเป็นแหล่งเรียนรู้เกี่ยวกับการฟื้นฟูสภาพป่าไม้ให้กับเยาวชนและประชาชนต่อไป
