การสื่อความเพื่อเผยแผ่คุณวิเศษแห่งวัตถุมงคล

THAI AMULETS’ SPLENDID VIRTUE : the COMMUNICATION TECHNIQUES 

 
หลายครั้งหลายหนที่คนต่างชาติต่างภาษาพูดคุยซักถาม พูดจาหาเหตุผล เรื่องความพิศมัยของคนไทยที่ให้ความเคารพนับถือพกพากราบไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์วัตถุมงคล แล้วเราๆท่านๆไม่สามารถอธิบายความนัยให้พวกเขาเหล่านั้นกระจ่างได้อย่างที่ใจต้องการ อาจจะติดขัดในเรื่องคำศัพท์มีจำกัด เช่นคำว่า magic ที่พาลให้ฝรั่งมังค่าตีความเลยเถิดไปถึงเรื่องมายากลซึ่งหลุดความหมายหลงประเด็นไป หรือ คิดไปเองว่าฝรั่งมีแต่ความเจริญทางวัตถุไม่มีคำอธิบายเรื่องปรากฏการณ์ทางจิตวิญญาณ พูดไปก็ไม่เข้าใจ พาลไม่อธิบาย ปล่อยให้ฝ่ายถามงุนงงทวีความสงสัยแกมกังวลใจว่าคนไทยเราเป็นอะไรมากหรือเปล่า?

 
วันนี้ขอถือโอกาสนำเสนอตัวช่วยให้ได้ทราบว่า ในทางคติชนวิทยา (folklore) หรือภาพใหญ่คือมานุษยวิทยา (anthropology) นั้นชนทุกชาติภาษาล้วนมีประสบการณ์และความเข้าใจเกี่ยวกับประเด็นทางสิ่งศักดิ์สิทธิ์หรือวัตถุมงคลซึ่งเป็นกระบวนการทางวัฒนธรรมอยู่แล้ว และเป็นความรู้ความเข้าใจ(cognition)ที่ฝังจำอยู่ในสมองเรื่อยมา มิใช่แค่ว่าต่างฝ่ายต่างมีวัฒนธรรมของตัวเองร่วมยุคกันมาเป็นพันๆปี แต่ในฐานที่เป็นมนุษย์เหมือนกันมีวิวัฒนาการพอกัน และมีประสบการณ์ร่วมกันมาในช่วงเวลาหนึ่งๆ (เช่นพวกอังกฤษ พกใบโคลเวอร์สี่แฉก หรือเท้ากระต่าย) เช่นนี้ สำคัญอยู่ที่คำศัพท์ที่เมื่อพูดหรือ อธิบายแล้วทำให้นึกถึงสิ่งที่เคยมี “ร่วม” กัน เมื่อพูดหรืออธิบายแล้วจะได้ “เก็ท” ตรงกัน

อันเครื่องรางของขลังไทยว่าเรียกเครื่องรางเพราะวางอยู่ในราง อาจจะแช่น้ำมนต์ แช่น้ำมันอะไรต่างๆอยู่ในรางก็แล้วแต่ เปนของร่วมกันกับของขลังซึ่งไม่ได้แช่ในรางแต่มีอำนาจหรือคุณวิเศษในตัวเอง

 
ดังนี้ฝรั่งไม่เข้าใจเรื่องของราง และป่วยการจะอธิบายกันให้ยืดยาวถึงราง และหรือ กระบวนการทำงาน_การแช่จนเปนเครื่องราง แต่ฝรั่ง (โดยเฉพาะพวกอังกฤษ) เรียกของเหล่านี้ตามหน้าที่มิใช่ลักษณะ  amulet ใช้ติดตัวเพื่อป้องกันอันตราย (ต่อต้าน/ปกป้องจากอำนาจฝ่ายลบ) แต่ charm ใช้ติดตัวเพื่อนำ/เรียกโชคลาภ (สนับสนุน/น้อมนำอำนาจฝ่ายบวก) เมื่อทราบดังนี้ก็สามารถบอกกันได้เลยว่า เบี้ยแก้ cowry || Cowry is an amulet. It safeguards us from bad power. สั้น_ง่ายได้ใจความ
 

ตะเพียนเงินตะเพียนทอง Silver & Gold barb fishes. They look sprinkle, don’t they? These charms are for good luck. They help bring us in money (silver) and gold.
 

ส่วนกระบวนการทำอย่างไรให้เบี้ยแก้/ให้ปลาตะเพียนมีความขลัง เดี๋ยวว่ากันอีกที

นอกจากนี้มีของจำพวกที่มีอิทธิฤทธิอิทธิเดชในตัวเอง ที่โดยมากมักจะเป็นเเร่นั้น_อัญมณีนี้ ฝรั่งเรียก talisman 
 

ซึ่งโดยมากพอพูดคุยกันแล้วเมื่อถึงจุดนี้มักจะเริ่มทะเลาะกันว่าจริงไม่จริง ใช่ไม่ใช่ ทำอย่างไร อธิบายได้หรือ ก็ขอให้ลองสวนไปว่า พวกแร่กัมมันตรังสีที่เอามาฉายแก้มะเร็งเนี่ยมันมีอิทธิฤทธิอิทธิเดชในตัวมันไหม? ยูเรเนียม, โคบอลต์, พลูโตเนียม ก็เห็นมีอยู่เองตามธรรมชาติซึ่ง กัมมันตรังสี

radio activity
 

นอกจากนี้ถ้าไม่ใช่เป็นของพกพา แต่เกิดเป็นสถานที่ เช่น ที่ทุกๆศาสนาจะต้องหาทางไปแสวงบุญให้ได้กันนั้น เรียกว่า Holy จะเป็น โบสถ์ เป็นเจดีย์ เป็นสถานที่เป็นพระธาตุ พระอัฐิ อาจเติมคำว่า place เข้าไปเพื่ออธิบายเสริมว่าเป็นสถานที่ Holy place ในอดีตเวลาสาธุชนจะไปแสวงบุญต้องหยุดการหยุดงาน เพื่อออกเดินทางจึงเรียก holy day คือ วันหยุด_หยุดเพื่อไปสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ ภายหลังจึงเขียน holiday ในนิยามความหมายว่า_วันหยุดยาว
 

หลายครั้งเราท่านเดินทางไปไหว้พระ สักการะศาสนสถานศักดิ์สิทธิ์ ฝรั่งถาม_ไปไหนเหรอ?
 

We are pilgrim, going to pay homage visit to the holy pagoda. 
 

เราเป็นผู้แสวงบุญ กำลังจะเดินทางไปสักการะ พระเจดีย์ศักดิสิทธิ์
 

ฝรั่ง จะร้อง_อ๋อออออออ เพราะในระบบความคิดของเขา คุ้นเคยเป็นอย่างยิ่งกับคำว่า pilgrim หรือนักแสวงบุญ ซึ่งมีสัญญลักษณ์เป็นหอยพัด_หอยรูปพัด_ใช่_หอยเชลล์ (shell) - ตานี้ให้ฝรั่งอธิบายเรื่องหอยพัดให้ฟังบ้าง การสนทนามันจะได้สมน้ำสมเนื้อ! ต่อมาว่าด้วยเรื่องกระบวนการทำให้เกิดความขลัง ฝรั่งเข้าใจความขาว_ความดำตรงกันกับเรา ขาว = ดี / ดำ = เลว
 คนที่ทำขบวนการให้ขลังฝ่ายขาว เรียก wizard คนที่ทำขบวนการให้ขลังฝ่ายดำ เรียก sorcerer คนที่ทำขบวนการให้ขลังฝ่ายดำมากๆ เรียก warlock หากบังเอิญท่านผู้ทำให้ขลังเป็นสตรีฝ่ายขาว เรียก witch || ฝ่ายดำเรียก sorceress ถ้าแก่แล้วเรียก hag
 

ก่อนกระบวนการแพทยศาสตร์จะพัฒนา ฝรั่งก็มีหมอเสกหมอมนต์เหมือนเรา เรียก witch doctor
 

การเสก แบบว่า เสกให้ของปรากฏปิ๊งขึ้นมา ใช้ว่า conjure เช่น He conjures water into that empty bottle! ท่านเสกน้ำใส่ขวดเปล่าใบนั้น! การเสก แบบว่าเสกให้ของที่มีนั้นแปลงเป็นของอีกอย่างใช้ว่า bewitch เช่น The abbot bewitched the soldier, turning him, to be a crocodile.  ท่านเจ้าอาวาสได้เสกทหารคนนั้นให้กลายเป็นจระเข้

 

โดยมากการเสกแบบนี้มักคู่กับการเป่า และมักเกิดร่วมกับคาถาด้วย (ถ้าเห็นละเอียดดังนั้นควรใช้คำว่า magick) คาถาภาษาฝรั่งว่า spell / ท่องคาถา - recite a spell เสกคาถา-cast a spell / เสกคาถาใส่-put a spell on
 

ท่านผู้ทำขลังท่านทำด้วยกิริยาอย่างไรก็ขอเชิญท่านเลือกใช้ได้ตามสะดวกและสมควรแก่การ เวลาคนโดน ‘ของ’ ฝรั่งไม่รู้จัก ‘ของ’_อธิบายแล้วเมื่อยกราม ต้องใช้วิธีสืบต้นเหตุมาอธิบายแทน เช่น She is under a spell. เธอต้องมนต์สะกด (โดนคาถา_เสกใส่)  The man is stunned by a bewitching voice. - ชายคนนั้นจังงังไปด้วยโดนมนต์เสียงเสน่ห์
 

อย่างไรก็ดี คาถาฝ่ายขาวก็เรียก charm มีลักษณะไปทางมีเสน่ห์ เป็นเมตตา มหานิยม

นสพ.ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 41 หน้า 17  ฉบับที่ 3,709 วันที่ 29 สิงหาคม - 1 กันยายน พ.ศ. 2564