ผู้นำหญิงในธุรกิจครอบครัวของโมร็อกโกกำลังก้าวข้ามบทบาทหลังฉากสู่เวทีธุรกิจ

ตลอดหลายทศวรรษที่ผ่านมา ภาพลักษณ์ของผู้หญิงในธุรกิจครอบครัวโมร็อกโกถูกตีกรอบไว้ในฐานะ “ผู้คอยประคอง” เบื้องหลังผู้นำชาย ทั้งคุณย่า คุณป้า คุณแม่ จนถึงลูกสาว งานวิจัยเก่ามักมองผู้หญิงเพียงเป็น “ที่พึ่งทางใจ” ให้กับผู้นำชายที่ขับเคลื่อนธุรกิจ พร้อมทั้งมุมมองจากโลกตะวันตกที่แทบจะไม่สะท้อนเสียงจากแอฟริกาเลย

อย่างไรก็ตามวันนี้ทุกอย่างกำลังเปลี่ยนไป งานวิจัย “Femmes au cœur des entreprises familiales” โดย La Croisée des Chemins ได้พลิกโฉมมุมมองเดิม ด้วยการสำรวจผู้ประกอบการถึง 100 รายและเจาะลึกบทบาทผ่านประสบการณ์ตรงของผู้นำหญิง 30 คน ผลการศึกษาไม่เพียงเติมเต็มช่องว่างทางวิชาการเท่านั้น แต่ยังสะท้อนให้เห็นถึงการเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญที่ “ผู้หญิงโมร็อกโกกำลังก้าวจากการเป็นเพียง ‘ผู้คอยประคอง’ สู่ ‘ผู้กำกับบท’ ธุรกิจครอบครัวอย่างภาคภูมิ”

งานวิจัยชี้ให้เห็นว่าผู้หญิงในแวดวงนี้คือแกนหลักที่สามารถผสานภูมิปัญญาท้องถิ่นกับยุทธศาสตร์สากลได้อย่างลงตัว ซึ่งไม่เพียงเสริมสร้างความแข็งแกร่งให้องค์กรเท่านั้น แต่ยังเปิดแนวทางการบริหารที่ทลายกรอบความเป็นชายและหญิง กลายเป็นต้นแบบให้ผู้หญิงทั่วโลกเห็นว่าความเป็นผู้นำและวัฒนธรรมดั้งเดิมสามารถเติบโตไปพร้อมกันได้อย่างน่าทึ่ง

ทำไมต้องโมร็อกโก? เพราะในประเทศนี้ธุรกิจครอบครัวมีสัดส่วนสูงถึง 90% ของเศรษฐกิจ แต่ในขณะเดียวกันผู้หญิงมีส่วนร่วมในตลาดแรงงานเพียง 21% เท่านั้น งานวิจัยจาก ESCA École de Management ที่เมืองคาซาบลังกาเผยให้เห็นว่าผู้หญิงรุ่นใหม่ที่มีการศึกษาสูงกำลังเริ่มก้าวขึ้นสู่บทบาทผู้นำในธุรกิจครอบครัว พวกเธอได้ทลายกรอบความเชื่อเดิมของสังคมที่เคยกีดกันบทบาทสตรี

แม้ผลสำรวจจากผู้ประกอบการ 100 คนชี้ว่า ผู้หญิงยังต้องพิสูจน์ความชอบธรรมในองค์กรอยู่เสมอ แต่ความสามารถของพวกเธอก็ได้แสดงออกอย่างชัดเจน ทั้งในเรื่องของการพัฒนาธุรกิจ การบริหารความขัดแย้ง และการช่วยให้การสืบทอดรุ่นต่อไปเป็นไปอย่างราบรื่นปรากฏการณ์นี้สะท้อนให้เห็นว่า โมร็อกโกกำลังเปลี่ยนผ่านสู่ยุคที่เปิดรับพลังของสตรีมากขึ้น พร้อมส่งข้อความสำคัญถึงโลกว่า “การปลดล็อกศักยภาพของผู้หญิง คือหัวใจของการสร้างธุรกิจครอบครัวที่ยั่งยืนและทันสมัย”

การวิจัยเผยว่าปัจจัยสำคัญที่ผลักดันความสำเร็จของผู้นำหญิงในธุรกิจครอบครัวมีทั้งหมด 6 ประการ ซึ่งช่วยให้สามารถก้าวข้ามอุปสรรคและพิสูจน์ความสามารถในสังคมที่ยังมีอคติทางเพศ ดังนี้

1. มีต้นแบบและที่ปรึกษาภายในครอบครัว ผู้หญิงรุ่นก่อนในครอบครัว แม้บางครั้งอาจไม่ได้ทำงานในธุรกิจโดยตรง แต่พวกเธอรู้จักกฎเกณฑ์ ประวัติ และค่านิยมของบริษัทเป็นอย่างดี ทำหน้าที่เป็นต้นแบบและที่ปรึกษาให้กับลูกสาวและสมาชิกหญิงรุ่นต่อๆ ไป โดยเฉพาะการสอนเรื่องการบริหารอารมณ์ความรู้สึกและวิธีเผชิญกับความท้าทายต่างๆ

2. ได้รับแรงสนับสนุนจากผู้ชายในครอบครัว เช่น พ่อ พี่ชาย ลุง หรือญาติผู้ชาย มักเปิดโอกาสและให้การสนับสนุนแก่ผู้หญิงตั้งแต่ในช่วงการศึกษาไปจนถึงการตัดสินใจเกี่ยวกับธุรกิจ โดยเฉพาะอย่างยิ่งพ่อผู้ก่อตั้งบริษัทที่มีบทบาทสำคัญในการส่งเสริมและแนะนำลูกสาว

3. มีส่วนร่วมในธุรกิจตั้งแต่อายุยังน้อย การเติบโตในบรรยากาศของธุรกิจครอบครัวช่วยให้ผู้นำหญิงเข้าใจอุตสาหกรรมและวัฒนธรรมองค์กรอย่างลึกซึ้ง ค่านิยมและความรู้พื้นฐานที่ได้รับในวัยเยาว์จึงกลายเป็นรากฐานสำคัญในการพัฒนาสู่ตำแหน่งผู้นำ

4. ทำงานด้วยหัวใจและพันธกิจ สำหรับผู้หญิงเหล่านี้การทำงานในธุรกิจครอบครัวไม่ใช่เพียงแค่หน้าที่ แต่เป็นพันธกิจที่มีความหมาย พวกเธอมีความผูกพันทางอารมณ์ความรู้สึกและตระหนักถึงความสำคัญของการสืบทอดธุรกิจและรักษามรดกของครอบครัวไว้

5. บริหารอารมณ์และความสัมพันธ์ในครอบครัวอย่างมืออาชีพ แม้ว่าผู้หญิงในโมร็อกโก 95% ยังคงรับผิดชอบงานบ้านเป็นหลัก แต่ผู้นำหญิงในธุรกิจครอบครัวได้แสดงศักยภาพในการบริหารสมดุลระหว่างงานและชีวิตส่วนตัวอย่างยอดเยี่ยม ทำหน้าที่เสมือน “Chief Emotional Officer” ที่คอยจัดการความขัดแย้งและสร้างความกลมเกลียวในทั้งองค์กรและครอบครัว

6. ใช้บรรยากาศในธุรกิจครอบครัวเป็นข้อได้เปรียบ แม้ว่าผู้หญิงจะต้องพิสูจน์ความสามารถมากกว่าผู้ชายและเผชิญกับอุปสรรคทางสังคม ธุรกิจครอบครัวกลับเป็นพื้นที่ที่เอื้อให้ผู้หญิงเติบโต ด้วยความไว้วางใจ การสนับสนุน และระบบพี่เลี้ยงที่เข้าถึงได้ง่าย ทำให้ค่านิยมของผู้หญิงและธุรกิจครอบครัวเริ่มสอดคล้องกันมากขึ้น

แม้ผู้หญิงในธุรกิจครอบครัวยังคงต้องเผชิญกับความท้าทายทางสังคมและอคติทางเพศ แต่ปัจจัยทั้ง 6 นี้ช่วยให้พวกเธอก้าวขึ้นเป็นผู้นำที่ประสบความสำเร็จ พร้อมสร้างแรงบันดาลใจให้กับผู้หญิงยุคใหม่ทั่วโลก ในแง่ที่การเสริมสร้างความมั่นใจในตนเอง ซึ่งเป็นทรัพยากรสำคัญในการประสบความสำเร็จทั้งภายในและภายนอกองค์กร ด้วยความมั่นใจและความมุ่งมั่น ผู้หญิงสามารถนิยามรูปแบบการเป็นผู้นำของตนเองและพิสูจน์ว่าเป็นต้นแบบของความสำเร็จในระดับสูงได้จริง ๆ

ที่มา: Jurd de Girancourt, D., & Ghorfi, T. (2021). How women family business leaders are thriving in Morocco. Entrepreneur & Innovation Exchange. https://eiexchange.com/content/how-women-family-business-leaders-are-thriving-in-morocco