“3 แม่ทัพข้าว” จับมือสกัดเมล็ดพันธุ์ข้าวปลอม ครั้งแรก
ต้องจารึก 3 นายกสมาคมข้าว ผนึกกรมการข้าว สร้างประวัติศาสตร์ใหม่ “สกัดเมล็ดพันธุ์ข้าวปลอม” แนะเปิดศูนย์สายด่วนร้องเรียน-แจ้งเบาะแส ส่งสารวัตรข้าวฟัน
จากกรณีที่ได้มีปัญหาเรื่องผู้รวบรวมบางรายที่ฉวยโอกาสไปซื้อข้าวที่ไม่ได้คุณภาพมาทำเป็นเมล็ดพันธุ์ข้าวเพื่อจำหน่ายให้ชาวนาลงแปลง ทางสมาคมผู้รวบรวมและจำหน่ายเมล็ดพันธุ์ข้าว ไม่ได้นิ่งนอนใจ จึงได้มีการเชิญ นายประสงค์ ทองพันธุ์ ผู้อำนวยการกองตรวจสอบรับรองมาตรฐานข้าวและผลิตภัณฑ์กรมการข้าว ร่วมกับอีก 2 สมาคม ได้แก่ สมาคมชาวนาและเกษตรกรไทย สมาคมโรงสีข้าวไทย เพื่อร่วมหารือเกี่ยวกับปัญหาดังกล่าวนี้
นายเกษม ผลจันทร์ นายกสมาคมผู้รวบรวมและจำหน่ายเมล็ดพันธุ์ข้าว เผยกับ “ฐานเศรษฐกิจ” บรรยากาศไม่เครียด มีความเป็นกันเอง เป็นการระดมความคิดเห็นจากปัญหาที่เกิดขึ้นแล้วในมุมมองของแต่ละฝ่ายมีความคิดเห็นอย่างไร เพื่อร่วมกันหาทางออกการแก้ปัญหาในระยะยาว เพราะปัญหาที่เกิดขึ้น เกิดจากกลุ่มบุคคล 2 กลุ่ม ทั้งตัวเกษตรกร กับผู้ประกอบการที่มีความอยากซื้อ อยากขาย ที่ไม่ถูกต้อง จำเป็นที่จะต้องมีการหารือกัน ทั้ง 3 สมาคมข้าว
“สมาคมชาวนาฯ ก็ดี เป็นหูเป็นตา ช่วยสอดส่องดูแลผู้ประกอบการหรือกลุ่มใดที่ทำเมล็ดพันธุ์ ช่วยแจ้งเบาะแสให้ทราบว่าตอนนี้มีการเคลื่อนไหวอย่างไร ขายกันอย่างไร ซึ่งผิดวิธีในการทำเมล็ดพันธุ์ที่ถูกต้อง ก็ต้องมีการประชุมร่วมกัน ถือว่าเป็นโอกาสที่ดีเพราะว่า เป็นครั้งแรกที่สมาคมรวบรวมฯ กับสมาคมชาวนาฯ มานั่งพูดคุยกันในลักษณะแบบนี้ ส่วนชาวนาก็ค่อนข้างจะตื่นตัว สมาคมเมล็ดพันธ์ฯ จะต้องอยู่ในกรอบของตัวเอง ในมาตรฐานที่จะต้องคำนึงถึงเป็นอันดับต้นๆ”
นายเกษม กล่าวว่า เรื่องที่เกิดขึ้นถือว่าเป็นเรื่องที่จุดประกายให้ 3 สมาคม มีโอกาสมาพูดคุยกัน เพราะเรื่องดังกล่าวนี้ก็มีมูลที่จะต้องพูดคุยกัน เราต้องทำหน้าที่ของเราให้ดีที่สุด คนที่ทำไม่ถูกต้อง ไม่ว่าจะเป็นผู้ประกอบการ หรือหน่วยงานใดก็แล้วแต่ที่เกี่ยวกับเมล็ดพันธุ์ หน้าที่ความรับผิดชอบโดยตรง “กรมการข้าว” เป็นหน่วยงานที่มีหน้าที่กำกับดูแลให้เกิดความเรียบร้อย เพราะว่าการบังคับใช้ด้านกฎหมาย การส่งเสริม และการแนะนำ ล่าสุดทางกรมได้รับเรื่องไปเรียบร้อยแล้ว
“การแก้ปัญหาต้องแก้ปัญหาร่วมกัน ทางผมรับเป็นเจ้าภาพ ได้เชิญสมาคมชาวนา กรมการข้าว และสมาคมโรงสีฯ นำปัญหามาถกกัน แต่ก็ต้องยอมรับว่าทางฝั่งผม เป็นผู้ประกอบการจะต้องรับฟัง แล้วก็โต้แย้งในสิ่งที่สมาคมชาวนาฯ บางครั้งเองอาจจะมองว่าไม่ถูกต้องจะไปดำเนินการในฝั่งสมาชิก เพราะต่างฝ่ายต่างก็ต้องช่วยกันดู จะมาบอกว่าผู้ประกอบการวันนี้ทำไม่ถูกต้องโน้นนี่นั่น ก็เป็นความจริง แต่คนทำคนเดียวทำไม่ได้ ถ้าไม่รวมมือกันทำ เพราะฉะนั้นต้องชี้แจงทั้งเหตุผลว่า ต้องป้องปรามทั้งสองฝ่าย ไม่ให้เกิดปัญหาแบบนี้อีกในอนาคต ในระยะยาว"
อย่างไรก็ดีในขณะนี้ได้มอบให้กรมการข้าวรับเรื่องไปเรียบร้อยแล้วที่จะต้องมีมาตรการดูแลกำกับให้มีความเข้มข้น ให้ถูกต้องและควบคุมได้ โดย 2 สมาคม จะช่วยดูแลเรื่องการผลิต และรวบรวม นับว่าเป็นสิ่งที่ดีที่ได้มีโอกาสได้พุดคุยกัน เป้าหมายชัดเจน “ส่งออกอันดับ1 ไม่สำคัญ ขอให้เกษตรกรชาวนาต้องมีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น”
ด้านนายปราโมทย์ เจริญศิลป์ นายกสมาคมชาวนาและเกษตรกรไทย กล่าวว่า จากการพูดคุยหารือดีมากเลย แม้กระทั่งคุณเกษม ก็มีเป้าหมายอยากจะผลิตเมล็ดพันธุ์มีคุณภาพ ไม่อยากให้เกิดในลักษณะนี้ที่มีการฉวยโอกาส แสวงหาผลประโยชน์ เพราะหากผลิตเมล็ดพันธุ์ไม่ได้คุณภาพ ฝ่ายเกษตรกรไปปลูกต่อ เมล็ดพันธุ์ไม่ได้คุณภาพ เมื่อโรงสีรับซื้อไปแล้วสีแปรข้าวก็ไม่ได้คุณภาพ ดังนั้นจึงมีความจำเป็นที่จะต้องร่วมมือกัน ช่วยกันตรวจสอบ ใครนอกลู่นอกทาง โดยกรมการข้าวก็ได้รับปากแล้วว่าจะช่วยตรวจสอบให้
“ฝ่ายนายกสมาคมเมล็ดพันธุ์ฯ ก็บอกว่าใครเอาเปรียบเกษตรกรไม่ยอม จะต้องป้องปรามก่อนเป็นลำดับแรก ไม่ได้เอาเป็นเอาตาย ต่อไปมีอะไรในอนาคตก็จะจับมือคุยกัน ซึ่งเป็นประวัติศาสตร์ใหม่ของ 3 สมาคม ที่พูดคุยกันเป็นครั้งแรกบรรยากาศดีมาก ผมมีความสุขมาก”
สอดคล้องกับ นายเกรียงศักดิ์ ตาปนานนท์ นายกสมาคมโรงสีข้าวไทย กล่าวว่า ก็ถือว่า สมาคมเมล็ดพันธุ์ฯ มีความจริงใจ ได้เชิญทั้งสมาคมชาวนาฯและสมาคมโรงสีฯ และ คุณ ประสงค์ ทองพันธุ์ ผู้อำนวยการกองตรวจสอบรับรองมาตรฐานข้าวและผลิตภัณฑ์กรมการข้าว มานั่งเป็นประธาน ร่วมพิจารณาที่จะหาแนวทางแก้ไข ป้องปราม ป้องกันอย่างไร ไม่ให้ซ้ำรอยในอนาคต บรรยากาศดี ทุกคนเข้าใจปัญหาที่เกิดขึ้น ในที่ประชุมมีมติร่วมกัน เห็นพ้องกันว่า 1. ในเรื่องของการตรวจสอบ ก็มอบให้กรมการข้าว ส่งสารวัตรข้าวออกตรวจสอบร้านจำหน่ายเมล็ดพันธุ์ทั่วประเทศที่มีกว่า 1 หมื่นร้านค้า และให้ตรวจสอบเมล็ดพันธุ์ที่อยู่ในถุงด้วย เพื่อเป็นการป้องกันและป้องปราม
“2.เสนอให้กรมการข้าวมีสายด่วน หากเกษตรกรมีปัญหาในการซื้อพันธุ์ข้าว ไม่มั่นใจคุณภาพพันธุ์ข้าวที่ซื้อมา หรือว่าหลังจากเพาะปลูกไปแล้วมีปัญหา ให้ร้องเรียนไปทางศูนย์รับเรื่องร้องเรียนปัญหาออนไลน์สายด่วน 3.เพิ่มบุคลากรเจ้าหน้าที่สารวัตรข้าว เนื่องจากมีร้านค้าปัจจัยการผลิตกว่า 1 หมื่นร้าน และมีผู้ผลิตและผู้ค้าเมล็ดพันธุ์ข้าว ประมาณ 500 ราย"
นายเกรียงศักดิ์ กล่าวต่ออีกว่า ในส่วนของความร่วมมือ ได้เสนอให้กรมการข้าวเป็นพี่เลี้ยงช่วย อบรมให้กับชาวนาเบื้องต้น มีความรู้ในเรื่องของคุณภาพเมล็ดพันธุ์ข้าวดีหรือไม่ดีอย่างไร ส่วนชาวนาที่ซื้อพันธุ์ข้าวใครไป ไม่ว่าจะเป็นหน่วยงานไหนให้เก็บถุงที่มีฉลากไว้เป็นหลักฐานหากปลูกไปแล้วมีปัญหาจะได้ติดตามได้ ว่าไม่เป็นไปตามสรรพคุณที่เขียนไว้ข้างถุง หรือหากมีอะไรไม่ชอบมาพากลมีการแสวงหาผลประโยชน์โดยไม่สุจริตในการจำหน่ายเมล็ดพันธุ์ ควรจะมีสายฮอตไลน์แจ้งข่าว ส่งสัญญาณไปที่กรมการข้าว หรือหากชาวนาไปซื้อเมล็ดพันธุ์ข้าวที่มีปัญหาก็ต้องช่วยกันใช้มาตรการทางสังคม ก็คือ "การแบน" ยี่ห้อ นั้น
“เราเชื่ออยู่อย่างหนึ่งว่า ในทุกวงการมีทั้งคนดีและคนไม่ดี แต่เชื่อว่ามีคนทำดีเยอะกว่าคนทำไม่ดี การประชุมหารือกันในครั้งนี้ทุกคนเข้าใจกันหมด และพยายามป้องปรามไม่ให้เกิดอีก เนื่องจากเป็นการทำลายระบบการค้าข้าวจะทำให้เกิดปัญหาข้าวปลอมปน ข้าวดีด ข้าวเด้ง นี่คือปัญหาใหญ่ และเสียหายไปถึงชาวนา”
อย่างไรก็ตาม นายเกรียงศักดิ์ ทิ้งท้ายว่า ส่วนของโรงสี ในเรื่องของพันธุ์ข้าวยังขาดข้อมูล และมีบางสายพันธุ์ข้าวที่ไม่รู้จัก เวลาเกษตรกรเกี่ยวข้าวมาขายจะแจ้งชื่อพันธุ์นั้นๆ ซึ่งทำให้ขาดข้อมูลของพันธุ์ข้าวนั้นเป็นอย่างไร ส่วนใหญ่จะผ่าน กรมวิชาการเกษตรกร ซึ่งไม่ได้เปิดเผยข้อมูลให้ผู้ประกอบการรับทราบถึงคุณสมบัติ ของพันธุ์แต่ละชนิด ก็อยากจะฝากไว้ว่าควรจะมีการเปิดเผย และเผยแพร่ข้อมูลให้สาธารณชนรับทราบ จึงทำให้ข้อกังขา ถึงคุณสมบัติข้าวว่าเป็นอย่างไร เนื่องจากปัจจุบันมีข้าว 2 ชนิดที่ทราบในวงการค้าข้าว ก็คือ ข้าวพื้นแข็งกับข้าวพื้นนุ่ม เพื่อเป็นประโยชน์สำหรับเกษตรกร และโรงสีจะได้ซื้อตามคุณสมบัติของข้าวชนิดนั้นๆ
“ต่อไปจะเป็นมิติใหม่ของวงการค้าข้าว ที่จะช่วยกันสอดส่องดูแลนับว่ามีประโยชน์มาก เนื่องจากในเรื่องดังกล่าวนี้ ไม่ได้เกี่ยวข้องโดยตรงกับโรงสี แต่ 2 สมาคม ให้เกียรติกับทางสมาคม ซึ่งทางสมาคมก็ต้องขอขอบคุณมาด้วยในโอกาสดังกล่าวนี้”