เจาะลึก "ศึกชิงประมูลเหมืองแม่เมาะ" คำสั่งชะลอเอื้อใคร?
รายงานพิเศษ : เจาะลึก ศึกชิงประมูลเหมืองแม่เมาะ คำสั่งชะลอเอื้อใคร? หลัง "พีระพันธุ์ สาลีรัฐวิภาค” มีคำสั่งด่วนให้ “ผู้ว่า กฟผ." ชะลอ การจัดซื้อจัดจ้างงานจ้างเหมาขุด-ขนถ่านหินที่เหมืองแม่เมาะ มูลค่า 7.2 พันล้านบาท
คำสั่งด่วนให้ “ผู้ว่าการการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย(กฟผ.)” ชะลอ การจัดซื้อจัดจ้างงานจ้างเหมาขุด-ขนถ่านหินที่เหมืองแม่เมาะสัญญาที่ 8/1 มูลค่า 7,250 ล้านบาท จาก “พีระพันธุ์ สาลีรัฐวิภาค” รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพลังงาน
กลายเป็นประเด็นร้อนที่ต้องติดตามอย่างใกล้ชิด หลังมีเสียงคัดค้านจากบอร์ด กฟผ. และการร้องเรียนจาก “บริษัท อิตาเลียนไทยฯ” ที่ถูกตัดสิทธิ์จากการประมูล
ที่น่าสังเกตคือ การประมูลครั้งนี้ใช้ "วิธีพิเศษ" แทนการประมูลแบบเปิดทั่วไปเหมือนครั้งก่อน ทั้งที่เป็นโครงการมูลค่าสูง
และยิ่งไปกว่านั้น เมื่อมีการคัดค้านจากผู้แพ้การประมูล คำสั่งชะลอก็ถูกออกมาอย่างรวดเร็ว จนทำให้ กฟผ. ต้องออกมาแสดงความกังวลว่า อาจเป็นการเปิดช่องให้ผู้ที่เสนองานไม่ตรงตาม TOR ได้กลับมาเสนอราคาใหม่
เบื้องหลังการประมูลครั้งนี้ไม่ใช่แค่เรื่องของระเบียบพัสดุหรือความโปร่งใสเท่านั้น หากแต่เป็นการปะทะกันระหว่างสองขั้วอำนาจในวงการธุรกิจไทย คือ "หม่อมอุ๋ย" ม.ร.ว.ปรีดิยาธร เทวกุล อดีตผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทยและอดีตรองนายกรัฐมนตรี กับ "เปรมชัย กรรณสูต" เจ้าพ่อวงการก่อสร้าง ที่กำลังต่อสู้กันในสนามมูลค่าหลายพันล้าน
จาก 2.6 หมื่นล้าน สู่ "วิธีพิเศษ" 7 พันล้าน
ย้อนกลับไปเมื่อปี 2557 สมัย นายสุนชัย คำนูณเศรษฐ์ เป็นผู้ว่าการ กฟผ. ได้เปิดประมูลงานจ้างเหมาขุด-ขนดินและถ่าน สัญญาที่ 8 มูลค่า 26,910 ล้านบาท ระยะเวลาดำเนินการ 10 ปี (2559-2568) โดยมีผู้สนใจซื้อซองประมูลถึง 13 ราย
แต่มีเพียง 3 บริษัทยักษ์ใหญ่ที่ผ่านคุณสมบัติและยื่นซอง คือ บริษัท ช.การช่าง จำกัด (มหาชน) บริษัท สหกลอิควิปเมนท์ จำกัด (มหาชน) และบริษัท อิตาเลียนไทย ดีเวล๊อปเมนต์ จำกัด (มหาชน)
การประมูลครั้งนั้น สหกลอิควิปเมนท์ ชนะการประมูลด้วยราคา 22,873 ล้านบาท ต่ำกว่าราคากลางถึง 4,036 ล้านบาท หรือ 15% ทิ้งห่างคู่แข่งอย่างอิตาเลียนไทยที่เสนอราคา 26,691 ล้านบาท ต่ำกว่าราคากลาง 218 ล้านบาท หรือ 0.81% และ ช.การช่างที่เสนอราคา 29,580 ล้านบาท สูงกว่าราคา 9.93 %
10 ปีผ่านไป เมื่อสัญญา 8 ใกล้จะสิ้นสุด กฟผ. เลือกใช้ "วิธีพิเศษ" ในการจัดจ้างงานสัญญา 8/1 มูลค่า 7,250 ล้านบาท แทนการประมูลแบบเปิดเหมือนครั้งก่อน
เบื้องหลังการตัดสิทธิ์ "อิตาเลียนไทย"
แหล่งข่าวจาก กฟผ. เปิดเผยว่า อิตาเลียนไทยถูกตัดสิทธิ์จากการประมูลเนื่องจากข้อบกพร่อง 3 ประการ:
- เครื่องโม่ดินมีรายงานผลการตรวจสอบสภาพเครื่องจักรกลหลักไม่ครบตามจำนวนที่เสนอ
- สายพานลำเลียงดินและเครื่องโปรยดินไม่มีแผนการปรับปรุงสภาพก่อนการทำงาน
- แบบดำเนินการที่เสนอมาขุดนอกขอบเขตพื้นที่การทำงานที่กำหนด
"ข้อบกพร่องทั้งหมดไม่ตรงตามเงื่อนไขใน TOR ที่กำหนด" แหล่งข่าวระบุ
ใครอยู่เบื้องหลังบริษัทคู่แข่ง?
การแข่งขันครั้งนี้ไม่ใช่เพียงการประมูลธรรมดา แต่เป็นการปะทะกันระหว่างผู้มีอิทธิพลในวงการธุรกิจไทย ฝั่งสหกลอิควิปเมนท์ มี ม.ร.ว.ปรีดิยาธร เทวกุล หรือ "หม่อมอุ๋ย" ถือหุ้น 6.09% ขณะที่บริษัท เอสวีพีเค จำกัด ของ “ตระกูลศิริสรรพ์” ถือหุ้นใหญ่สุด 19.91%
ส่วนอิตาเลียนไทย นำโดย "เปรมชัย กรรณสูต" และครอบครัวถือหุ้นรวมกว่า 20% เป็นบริษัทรับเหมาก่อสร้างยักษ์ใหญ่ที่มีประสบการณ์งานภาครัฐมายาวนาน
กฟผ. สวนคำสั่งรัฐมนตรี
แม้รัฐมนตรีพลังงานจะสั่งระงับโครงการ แต่ กฟผ. ก็ออกมาชี้แจงว่า การยกเลิกการจัดซื้อจัดจ้างครั้งนี้อาจแสดงให้เห็นถึงความไม่โปร่งใส เพราะเป็นการเปิดโอกาสให้ผู้ที่มีข้อเสนอไม่ตรง TOR ได้เสนอราคาใหม่
"การยกเลิกประมูลครั้งนี้มีความเสี่ยงต่อการอุทธรณ์และร้องเรียนจากผู้ที่เสนอราคาที่มีข้อเสนอถูกต้องตามเงื่อนไข" แหล่งข่าวจาก กฟผ. ระบุ
ศึกชิงงานเหมืองแม่เมาะครั้งนี้สะท้อนให้เห็นความซับซ้อนของการจัดซื้อจัดจ้างภาครัฐ ที่มีทั้งเรื่องของผลประโยชน์ทางธุรกิจ อำนาจทางการเมือง และความโปร่งใสในกระบวนการจัดซื้อจัดจ้าง
คำถามสำคัญที่ต้องติดตามต่อไปคือ การตรวจสอบข้อเท็จจริงจะออกมาในทิศทางใด? และผลของการตรวจสอบจะกลายเป็นบรรทัดฐานใหม่ในการประมูลงานภาครัฐหรือไม่?