สังศิต จุดประกาย “กาสิโนถูกกฎหมาย” ดีไซน์ เงินบาป สู่ รัฐสวัสดิการ

ตั้งแต่ “รัฐบาลทักษิณ1” เสี่ยงดวงทางการเมือง ออกสลากพิเศษแบบ 3 ตัว และ 2 ตัว หรือ “หวยบนดิน” ภายใต้นโยบายปราบปรามผู้มีอิทธิพลและการพนันผิดกฎหมาย

นับจาก “งวดปฐมฤกษ์” เมื่อวันที่ 1 สิงหาคม 2546 ออกมา ไม่มี “ผลิตภัณฑ์ใหม่” ให้ “นักเสี่ยงโชค” ลุ้นตัวโก่ง-เร้าใจได้เท่ากับข้อเสนอการเปิด "กาสิโนถูกกฎหมาย" ครั้งแรกในเมืองไทย 

“ฐานเศรษฐกิจ” สัมภาษณ์พิเศษ “รศ.สังศิต พิริยะรังสรรค” สมาชิกวุฒิสภา (สว.) ผู้เชี่ยวชาญ-นักวิจัยด้านการพนัน โดยเฉพาะ “กาสิโนถูกฎหมาย” ผู้ที่มีส่วนทำคลอด “หวยบนดิน”  

 

ขีดเส้นจบภายใน 2 ปี 

“รศ.สังศิต” ปูพื้นที่มา-ที่ไปการริเริ่มศึกษา “กาสิโนถูกกฎหมาย” ในต่างประเทศ อะไร คือ “อุปสรรค” ของแนวคิด "เสี่ยงโชครูปแบบใหม่" ในประเทศไทย จนไม่สามารถเกิดขึ้นจริงได้ 

ก่อนหน้างานวิจัยและการศึกษาเรื่องกาสิโนถูกกฎหมาย มีเพียงนักการเมืองที่พยายามเสนอความคิดการเปิดกาสิโนถูกกฎหมายขึ้นในประเทศไทย ซึ่งพูดแต่ด้านดี ประโยชน์ทางเศรษฐกิจเป็นหลัก โดยอ้างอิงจากมาเก๊า แต่ไม่ได้รับการยอมรับจากสังคม 

"เข้าใจว่า เหตุผลหนึ่ง คือ นักการเมืองที่มาให้ข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย ไม่ได้มีการศึกษาเรื่องกาสิโนอย่างเป็นระบบ ไม่ได้ให้ความรู้แก่สังคมก่อน แต่หยิบยกข้อดีเรื่องเศรษฐกิจ ว่ารัฐบาลจะมีรายได้จากการเปิดกาสิโนถูกกฎหมายในประเทศไทยได้อย่างไร" 

 

“รศ.สังศิต” เจ้าของข้อมูล-งานวิจัยรายงานฉบับสมบูรณ์ผลการศึกษา “กาสิโนถูกกฎหมาย” ของคณะกรรรมาธิการวิสามัญศึกษาพิจารณาศึกษาการเปิดสถานบันเทิงครบวงจร (ENTERTAINMENT COMPLEX) ในสมัยรัฐบาลประยุทธ์-รัฐบาลเศรษฐา

เกิดจากผลของการเดินทางไปศึกษาประเภทของกาสิโนและพฤติกรรมของ “นักพนัน” ทั่วโลก ทั้งในลาสเวกัส-สหรัฐเมริกา ยุโรป มาเก๊า มาเลเซีย กัมพูชา เมียนมา ลาว สิงคโปร์ รวมทั้งออสเตรเลีย นิวซีแลนด์ตลอดระยะเวลา 30 ปีที่ผ่านมา

"ผมได้เดินทางไปศึกษาด้วยตัวเองทุกแห่ง แล้วมาบอกกับประชาชนว่า เวลาประเทศเหล่านี้ทำกาสิโน สิ่งที่ได้ประโยชน์มีอะไรบ้าง จุดอ่อน ข้อเสีย ทั้งในแง่เศรษฐกิจและสังคม" 

“รศ.สังศิต” ตอบคำถามที่ว่า นักการเมืองมีเหตุผลอะไร จู่ ๆ ถึงมีการจุดพลุ-เปิดประเด็น “กาสิโนถูกกฎหมาย” โดยมีผลศึกษา-งานวิจัยที่ถูกเก็บงำมาตลอด 30 ปี ถูกปลุกขึ้นตื่นอีกครั้ง 

สส.ที่สนับสนุนความคิดผมมีมานานแล้ว ตั้งแต่เริ่มต้นทำงานวิจัย แต่เสียงยังน้อย เมื่อเวลาผ่านไป คนได้มีโอกาสเห็นความเป็นจริงมากขึ้น เห็นข้อดี มีข้อเปรียบเทียบจากงานเอกสารกับความเป็นจริง คนมีโอกาสเดินทางไปดูงานมากขึ้น ความเป็นจริงค่อย ๆ ปรากฏตัวเอง

“งานวิจัยที่ผมทำ ผมใช้ความเป็นกลางทางการเมืองไม่ได้เชียร์ ไม่ได้ต่อต้าน รวบรวมความเห็นทุกฝ่ายและสังเคราะห์ให้เห็นว่า ทำไมประเทศไทยจึงสมควรจะมีกาสิโน"

"รูปแบบที่ควรจะทำ ที่เป็นประโยชน์แก่ประเทศควรเป็นอย่างไร แต่การตัดสินใจท้ายที่สุดแล้ว เป็นการตัดสินใจของรัฐบาลและนักการเมือง ไม่ใช่ผม ผมเป็นคนจุดประกายเท่านั้น”

ในช่วงที่เศรษฐกิจไทยยังหาคำตอบไม่ได้ว่า “วิกฤต” หรือ “ไม่วิกฤต” เกิดคำถามให้ฉุกคิดว่า การพูดถึง "กาสิโนถูกกฎหมาย" ในประเทศไทยในเวลานี้ เพื่อใช้ในนโยบายแจกเงิน เช่น เงินดิจิทัลวอลเล็ต 10,000 บาท หรือไม่ 

"รัฐบาลจะหารายได้จากไหน หนึ่ง ต้องหวังจากการท่องเที่ยวในรูปของภาษี ต้องให้คนใช้จ่ายเงิน หรือจากการที่คนเข้าไปในกาสิโนเพื่อใช้จ่ายแล้วเก็บภาษี แต่รายได้ที่จะเป็นกอบเป็นกำ ได้เร็ว ๆ ก็มาจากกาสิโนเท่านั้น" 

“เวลาที่รัฐบาลเศรษฐกิจไม่ดีจะนึกถึงเรื่องกาสิโน เหมือนกับทุกวันนี้ที่รัฐบาลได้เงินเร็ว ๆ มาจากสลากกินแบ่งรัฐบาล ทุก 15 วัน การพนันเป็นแหล่งรายได้ที่เร็ว กาสิโนได้เงินทุก 10 นาที”

"รศ.สังศิต" ตั้งข้อสังเกตถึงผลการศึกษา "กาสิโนถูกกฎหมาย" ของ สภาผู้แทนราษฎร ว่า ทุกประเทศให้เอกชนเป็นคนทำ การใช้ระยะเวลาก่อสร้าง 5-10 ปี ดีมานด์ของการพนันอาจจะเปลี่ยนไปมาก 

“ถ้าจะแข่งกับต่างประเทศ ต้องเร็วพอ 5 ปี ดีมานด์ของโลกเปลี่ยนแล้ว สถานการณ์ในโลกไม่รู้จะเป็นอย่างไร จะต้องทำทุกอย่างให้จบภายในระยะเวลาไม่เกิน 2 ปี” 

การที่ไปคิด 5 ปี 10 ปี คิดแบบราชการ ในเมื่อกาสิโนเป็นธุรกิจ ต้องทำให้เป็นธุรกิจที่แข่งกับต่างประเทศได้ อย่าใช้ข้าราชการไปแข่งกับเอกชน ทั้งความรวดเร็วและความคล่องตัว 

ชูจุดแข็ง-ปิดจุดอ่อน แข่งสิงคโปร์  

เวลาพูดถึง “คู่แข่ง” ของไทยมากที่สุดเวลานี้ “รศ.สังศิต” นึกถึงสิงคโปร์ "ประเทศเล็ก" ที่มีพื้นที่น้อยกว่า "เกาะภูเก็ต" แต่สามารถสู้กับมาเก๊า "สวรรค์ของนักเสี่ยงโชค" ที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลกเวลานี้  

กาสิโนทุกแห่งในโลก คิดเหมือนกัน คือ อยากจะได้นักการพนันไปเล่น เวลาจะรณรงค์หาคนไปเล่นก็คิดถึงแต่นักการพนัน แต่ความเก่งของสิงคโปร์ คือ มุ่งหาลูกค้าที่ไม่ใช่นักการพนัน คิดเป็นนวัตกรรม มีความริเริ่มสร้างสรรค์ในการหาลูกค้าใหม่ของโลก”

สิงคโปร์ไม่ได้แข่งกับมาเก๊า สิงคโปร์วาง Position ต้องการกลุ่มลูกค้าเป้าหมายที่ทำธุรกิจไมซ์ (MICE) มีการจัดงานแสดงสินค้า-เดินทางมาประชุมตลอดทั้งสัปดาห์ ไม่ใช่นักการพนัน แต่เป็นนักธุรกิจกลุ่มคนชั้นกลางที่มีรายได้สูง ตลาดใหญ่ เงินเยอะ 

ชนะกันที่ความคิด วาง Position ของประเทศ เริ่มต้นด้วยการไม่คิดเอาคนมาเล่นการพนันชนะไปแล้วหนึ่ง ไม่ได้แข่งกับทุกกาสิโนในโลก แต่เป็นการหาตลาดใหม่ ทำให้ทุกประเทศมองสิงคโปร์ด้วยความอิจฉา น่าทึ่ง ทุกคนต้องเดินตาม

"ถ้าจะแข่งอย่าไปแข่งกับกาสิโนเก่า ต้องแข่งกับคนที่มีความคิดที่เป็นนวัตกรรมที่สุด สร้างสรรค์ที่สุดในโลก คุณต้องเอาชนะทางความคิด การแข่งขันต้องหาจุดต่าง ไม่ใช่หาจุดเหมือน ต้องคิดต่างถึงจะชนะ" 

"รศ.สังศิต" ชี้เทคติกเอาชนะสิงคโปร์ ว่า ไทยถ้าจะชนะสิงคโปร์ ต้องเอาข้อดี หลักคิดของสิงคโปร์มาใช้ และเสริมด้วยจุดแข็งของไทยที่สิงคโปร์ไม่มีวันจะแข่งขันกับเราได้

หนึ่ง สถานที่ท่องเที่ยวทางธรรมชาติและทางประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม สอง อาหาร สาม สิ่งที่สิงคโปร์ไม่มี ทำอย่างไรก็แข่งกับไทยไม่ได้ คือ สตรีทฟู้ด สี่ นิสัยของคนไทยกับคนสิงคโปร์ คนสิงคโปร์สุภาพแต่แข็ง คนไทยสุภาพแต่อ่อนโยน เป็นจุดแข็งที่ไทยเหนือกว่าสิงคโปร์  

“ถ้าจะแข่งต้องแข่งกับสิงคโปร์ เพราะคิดเก่งที่สุดในโลกเรื่องกาสิโน เราต้องคิดต่อยอด คนที่คิดก่อนจะเสียเปรียบคนที่คิดหลัง คนที่คิดทีหลังได้เปรียบกว่าเยอะ”

“รศ.สังศิต” บอกว่า เป็น “จุดอ่อน” ของไทย เป็น "จุดแข็ง" ที่สิงคโปร์มีทั้งหมด ทั้งเรื่องการปราบปรามทุจริตขั้นเด็ดขาด-ระบบราชการทันสมัย-กฎหมายศักดิ์สิทธิ์ 

จุดอ่อนของไทย คือ หนึ่ง การทุจริต ปิดยาก ทั้งนักการเมืองและข้าราชการประจำ สอง ระบบราชการ ล่าช้ากับความเป็นจริงเสมอ สาม การบังคับใช้กฎหมายที่ไม่มีประสิทธิภาพ

“จุดอ่อนของคนไทย ไม่กล้าคิดใหญ่ ไม่กล้าจะเป็นมหาอำนาจของเอเชียอาคเนย์”

ดีไซน์เงินบาปสร้างรัฐสวัสดิการ 

“รศ.สังศิต” ดีไซน์ “กาสิโนถูกกฎหมาย” ในประเทศไทยให้เห็นรูปร่างหน้าตา และทำอย่างไรให้ “เงินบาป” งอกงาม ไม่ตกเป็นเหยื่อนักการเมืองเอาไปเล่นแร่แปรธาตุจนซ้ำรอย “หวยบนดิน” 

“ใส่ไว้ในกฎหมายให้ชัด หนึ่ง รายได้ที่เกิดขึ้นจะต้องเอาไปใช้ด้านสวัสดิการสังคมด้านใดบ้าง เช่น การศึกษา คนพิการ คนชรา เด็ก หญิงมีครรภ์ คนเจ็บป่วย เป็นจำนวนกี่เปอร์เซ็นต์ของกำไร” 

สอง เงินก้อนนี้ต้องไปสนับสนุนให้กลุ่มคนที่รณรงค์ต่อต้านการพนัน สาม เอาสร้างแหล่งน้ำให้กับประชาชนทั้งประเทศ ระบุเลย ให้องค์การปกครองส่วนท้องถิ่นไปจัดการเรื่องน้ำ  รัฐบาลอย่าเอาไปใส่รวม ๆ เพราะราชการจะเป็นคนใช้

มาเก๊าทุกปีจะเอาเงินกำไรมาแจกประชาชนทุกคน เหมือนเงินที่ตกลงมาจากท้องฟ้า แล้วเอามาสร้างระบบสวัสดิการ เอาเงินพวกนี้มาทำดีได้ จะบอกว่าเป็นเงินบาป ก็ด่าไปเถอะ  

“คุณเอามาทำความเลวก็ได้ คือ เอามาแจก นักการเมืองไปหาเสียง แต่คุณก็เอามาทำระบบสวัสดิการ การศึกษา สาธารณสุขให้คนแก่ เด็ก ให้แม่ที่ตั้งท้อง ก็ทำได้”

ส่วนหลักคิด "กลยุทธ์" ในการหาลูกค้าและดึงคนให้กลับมาเมืองไทยอีกครั้ง คือ ความซื่อสัตย์สุจริตของระบบกฎหมาย ระบบการบริหารงานในกาสิโนต้องดีพอ

"การประมูลต้องซื่อสัตย์ สุจริต ถ้าเริ่มประมูลแล้วมีปัญหา มีคนโวยวายว่าเป็นการประมูลที่มีลักษณะเล่นพรรค เล่นพวก จะไปไม่รอด"

ประสบการณ์จากสิงคโปร์ที่ advance นำมาปรับใช้กับไทยได้ ไม่ได้บอกให้ไปลอกแบบสิงคโปร์ ศึกษาสิงคโปร์เพื่อที่จะก้าวข้ามสิงคโปร์ไปให้ได้ เราจะเอาชนะสิงคโปร์ 

“รศ.สังศิต” ตอบเสียงดังฟังชัดว่า ไม่สามารถล้าง “ภาพจำ” ว่า กาสิโนเป็นเรื่องผิดศีลธรรม-มอมเมาประชาชน 

การพนันที่เป็นอยู่มันก็มอมเมาคนอยู่ดี การพนันไม่ใช่ของดี ถ้าไม่เล่นการพนันดีที่สุด ผมไม่เคยบอกว่า การพนันดี แต่ผมบอกว่า ผมอยากจะได้นักการพนันจากต่างประเทศ ที่ไม่ใช่นักการพนันมากที่สุด 

โอกาส-วิกฤตรัฐบาล 

“รศ.สังศิต” เทียบความ “สำเร็จ” และ “ล้มเหลว” ของกาสิโนถูกกฎหมายกับ “หวยบนดิน” เพื่อมองอนาคตในวันข้างหน้า ไม่ให้มี “จุดจบ” เหมือนในยุครัฐบาลทักษิณ 

ผมได้เตือนรัฐบาลไว้แล้วว่า เงินที่ได้มาจากหวยบนดินต้องเข้างบประมาณแผ่นดิน แล้วให้รัฐบาลตั้งเป็นโครงการ รอถึงงบประมาณปีหน้ารัฐบาลค่อยเอาเงินไปใช้ จะเอาไปทำเพื่อการศึกษา เพื่ออะไร ต้องเป็นเงินที่ถูกกฎหมาย 

“ตอนนั้นรัฐบาลไม่เอาแล้ว พอเห็นเงินที่ได้มาแต่ละสองอาทิตย์ตาโตเลย รีบเอาไปใช้เรื่องการเมือง ไปแจก จึงกลายเป็นประเด็นผิดกฎหมายขึ้นมา”

รัฐบาลได้ประสบการณ์แล้วว่า จะทำเรื่องนี้ต้องทำให้ถูกต้องตามกฎหมาย แต่สิ่งที่รัฐบาลยังไม่มีประสบการณ์ และอาจจะต้องเตือนรัฐบาลให้ต้องทำด้วยความรับผิดชอบให้มากคือเรื่องของการประมูล 

“ต้องให้เป็นไปอย่างโปร่งใส ให้มีการแข่งขันจริง ๆ อย่าไปเสน่ห์หากับธุรกิจบางธุรกิจหรือคนบางคน กลุ่มบางกลุ่มจะเป็นข่าวอื้อฉาว เป็นอันตรายแก่รัฐบาล”

อาจจะเป็น “จุดจบ” ของการเปิดกาสิโนในประเทศไทย ? “รศ.สังศิต” ตอบข้อถาม ว่า อาจจะเป็นไปได้ เหมือนกับหวยใต้ดิน ไม่ได้เกิดเลย ทั้งที่เกิดได้แล้ว แต่คุณเป็นคนให้มันตายไปเอง ผมช่วยรัฐบาลจนได้เกิด แต่รัฐบาลเป็นคนฆ่าเอง 

“เหมือนกับกาสิโนเที่ยวนี้ เป็นโอกาสของรัฐบาล แต่ก็อาจจะเป็นวิกฤตของรัฐบาลได้ ถ้ารัฐบาลไม่ทำงานด้วยความซื่อสัตย์ สุจริต และโปร่งใส”รศ.สังศิตทิ้งท้าย