วธ.เร่งตรวจสอบความเสียหายโบราณสถาน พบรอยร้าว หลังแผ่นดินไหว

นางสาวสุดาวรรณ หวังศุภกิจโกศล รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม (รมว.วธ.) เปิดเผยว่า ได้รับรายงานความคืบหน้าการสำรวจความเสียหาย และผลกระทบจากเหตุการณ์แผ่นดินไหวในประเทศเมียนมาร์และประเทศไทยได้รับผลกระทบโดยเกิดเหตุแผ่นดินไหวในพื้นที่กรุงเทพฯ ปริมณฑล ภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคกลาง และภาคใต้นั้น

ล่าสุด นายประสพ เรียงเงิน ปลัดกระทรวงวัฒนธรรมได้รายงานว่า ได้สั่งการให้หัวหน้าส่วนราชการทุกหน่วยงานในสังกัด ได้แก่ กรมศิลปากรสำรวจข้อมูล ประเมินความเสียหายของโบราณสถาน ทั้งส่วนกลางและส่วนภูมิภาค รวมทั้งแหล่งมรดกโลกที่อยู่ในเส้นทางความเสี่ยงของเหตุการณ์แผ่นดินไหว 

กรมการศาสนา สำรวจความเสียหายของศาสนสถาน พร้อมทั้งดูแลพระภิกษุสงฆ์ นักบวช ตลอดจนกรมส่งเสริมวัฒนธรรม สำนักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย ให้ดูแลศิลปินแห่งชาติ ศิลปินที่อยู่ในความดูแลรับผิดชอบ ตลอดจน สำรวจอาคาร สถานที่ ทรัพย์สินของทางราชการ 

รวมทั้งผลกระทบต่อบุคลากรและเครือข่ายทางศาสนา ศิลปะและวัฒนธรรม และช่วงเช้าวันที่ 29 มีนาคม 2568 วธ.ร่วมกับกรมศิลปากร นำทีมวิศวกรและสถาปนิก สำรวจ ตรวจสอบ และประเมินความมั่นคงแข็งแรง รวมถึงผลกระทบที่เกิดขึ้นกับอาคารกระทรวงวัฒนธรรม หอศิลป์แห่งชาติ และอาคารกรมส่งเสริมวัฒนธรรม 

โดยในเบื้องต้น ทีมวิศวกรและสถาปนิก เห็นว่าอาคารดังกล่าวได้รับผลกระทบบางส่วน เช่น มีรอยแตกร้าว แต่ไม่ส่งผลกระทบต่อความมั่นคง แข็งแรง ของโครงสร้างอาคาร รวมถึงไม่ส่งผลกระทบต่อความปลอดภัยในการใช้อาคาร 

นางสาวสุดาวรรณ กล่าวอีกว่า ขณะนี้หน่วยงานสังกัด วธ. ทั้งส่วนกลางและส่วนภูมิภาค กำลังทยอยรายงานสถานการณ์และผลกระทบที่เกิดขึ้นมายังส่วนกลาง โดยกองตรวจราชการ สำนักงานปลัดกระทรวงวัฒนธรรม อยู่ระหว่างรวบรวมและสรุปข้อมูล เพื่อรายงานผลกระทบและความเสียหายในภาพรวม 

อย่างไรก็ตามในเบื้องต้น กรมศิลปากรรายงานว่า มีโบราณสำคัญที่ได้รับผลกระทบ ได้แก่ ในเขตพื้นที่กรุงเทพฯ เช่น พระพุทธไสยาส (พระนอนวัดโพธิ์) วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม มีรอยร้าวผิวลงรักปิดทองของพระพักตร์พระพุทธไสยาสน์ คาดว่าอาจจะเป็นรอยร้าวเดิม และพระบรมธาตุเจดีย์ วัดประยุรวงศาวาสวรวิหาร ได้รับแจ้งว่ามีรอยร้าว จึงได้สั่งการให้ส่งทีมสำรวจ โดยกลุ่มอนุรักษ์โบราณสถาน กรมศิลปากร จะลงพื้นที่ไปตรวจสอบให้ชัดเจนอีกครั้ง 

ส่วนในพื้นที่ในต่างจังหวัดที่ได้รับรายงานว่ามีผลกระทบ เช่น วัดพระธาตุลำปางหลวง จังหวัดลำปาง วัดพระธาตุหริภุญชัย วรมหาวิหาร จังหวัดลำพูน เป็นต้น  โดยขณะนี้ทางผู้เชี่ยวชาญ เจ้าหน้าที่กรมศิลปากรอยู่ระหว่างการลงพื้นที่สำรวจความเสียหายและจะรายงานรายละเอียดอีกครั้ง 

อย่างไรก็ตาม โบราณสถานในพื้นที่ต่างๆ กรมศิลปากรกำลังดำเนินการสำรวจและจัดทำรายงานความเสียหายที่เกิดขึ้น เพื่อรายงานรัฐบาลให้ทราบโดยเร็ว

ด้าน นายประสพ เรียงเงิน กล่าวว่า ตามข้อสั่งการ รมว.วธ.นั้น ตนได้แจ้งให้หัวหน้าส่วนราชการ ผู้บริหารองค์การมหาชน และหน่วยงานที่ตั้งอยู่ในส่วนกลางและส่วนภูมิภาค เช่น สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัด สำนักศิลปากรในพื้นที่ วิทยาลัยนาฏศิลป์ วิทยาลัยช่างศิลป์ ดำเนินการ เฝ้าระวัง ติดตามสถานการณ์ ดูแลความปลอดภัย และผลกระทบที่เกิดขึ้นของบุคลากร ทรัพย์สินของทางราชการ อาคารสถานที่ ทั้งส่วนราชการ และเครือข่ายที่อยู่ในความรับผิดชอบตามภารกิจหน่วยงาน ให้สำรวจข้อมูล ประเมินความเสียหาย 

โดยให้กองตรวจราชการ สำนักงานปลัดกระทรวงวัฒนธรรม เป็นหน่วยกลางในการประสานงานกับส่วนกลางและส่วนภูมิภาค เพื่อข้อมูลการสำรวจ ตรวจสอบและประเมินความมั่นคงแข็งแรงของอาคารสถานที่ รายงานให้ทราบในภาพรวม เพื่อสร้างความมั่นใจในการปฏิบัติงานของบุคลากรและประชาชนผู้มารับบริการ  

อย่างไรก็ตาม เนื่องจากผลกระทบสถานการณ์แผ่นดินไหว  อาจส่งผลกระทบต่อความมั่นคง แข็งแรง หรือความปลอดภัยในการใช้อาคารสถานที่ของหน่วยงาน ดังนั้น เพื่อความปลอดภัยของบุคลากรในหน่วยงาน จึงขอให้แต่ละหน่วยงานพิจารณาตรวจสอบ ความมั่นคง แข็งแรง ปลอดภัยของโครงสร้างอาคารหรือผลกระทบที่เกิดขึ้น 

หากยังไม่มีการรับรองความปลอดภัยในการใช้อาคาร หัวหน้าส่วนราชการสามารถกำหนดให้มีการปฏิบัติงานนอกสถานที่ตั้ง (work from home) ได้ตามความจำเป็นและเหมาะสม โดยขอให้รายงานให้กระทรวงทราบอีกทางหนึ่งด้วย

ข้อมูลจากกรมศิลปากร พบว่าจากการสำรวจของกองโบราณคดี โบราณสถานในเขตกรุงเทพมหานครไม่ปรากฏความเสียหายที่น่าเป็นห่วง โบราณสถานที่สำคัญและมีความสูงมาก เช่น พระปรางค์วัดอรุณราชวรารามไม่ปรากฏรอยร้าวหรือความเสียหาย 

ส่วนพระนอนที่วัดโพธิ์ ที่ปรากฏข่าวในโลกโซเชียลว่าพบรอยแตกร้าว จากการตรวจสอบพบว่าเป็นรอยร้าวเดิม อยู่ระหว่างสำรวจว่ามีการขยายตัวของรอยร้าวหรือไม่ สำหรับวัดอื่นๆโดยเฉพาะวัดที่อยู่ระหว่างการบูรณะกำลังเร่งสำรวจ แต่เบื้องต้นไม่ได้รับรายงานความเสียหาย

ส่วนโบราณสถานเขตภาคเหนือ ซึ่งอยู่ใกล้กับจุดศูนย์กลางแผ่นดินไหวในเมียนมามากกว่าภาคอื่นๆ พบว่าโบราณสถานประเภทอุโบสถ วิหาร และเจดีย์ เช่น วัดพระธาตุลำปางหลวง วัดหัวข่วง วัดไหล่หิน จ.ลำปาง ปราภฏรอยร้าวในส่วนผนังอาคาร หรือส่วนฐาน แต่ลักษณะ และขนาดของรอยร้าวยังไม่น่าเป็นอันตรายต่อโบราณสถานมากนัก   

ทั้งนี้มีที่ปรากฏความเอียงของเสาบางต้น คือ ที่ศาลาบาตรของวัดพระธาตุลำปางหลวง  ที่จังหวัดน่าน พบรอยร้าวที่วิหารพระธาตุแช่แห้ง เจดีย์วัดเบ็งสกัด อาคารพิพิธภัณฑ์น่าน แต่ยังไม่พบรอยร้าวที่กระทบกับโครงสร้างหลัก  

จังหวัดเชียงใหม่ พบรอยร้าวที่เสาพระวิหารหลวง วัดเจดีย์หลวง เจ้าหน้าที่กำลังเร่งสำรวจ สำหรับโบราณสถานสำคัญ เช่น พระธาตุหริภุญชัย  จ.ลำพูน , พระธาตุดอยสุเทพ จ.เชียงใหม่ ยังไม่ปรากฏความเสียหาย ซึ่งรอยร้าวที่เกิดกับโบราณสถาน ทางกรมศิลปากรมีความกังวลกับรอยร้าวที่เกิดกับเสาของอาคาร มากกว่ารอยร้าวที่ผนัง

อย่างไรก็ตามกรมศิลปากรมีมาตรการในการค้ำยัน หรือ บูรณะ กรณีฉุกเฉินเร่งด่วนรองรับอยู่แล้ว 

ขณะที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยา แหล่งท่องเที่ยวหลัก คือ วัดไชยวัฒนาราม วัดราชบูรณะ วัดมหาธาตุฯ วัดพระศรีสรรเพชร ไม่ปรากฏความเสียหาย นักท่องเที่ยวยังคงเข้าชมได้ปกติ วัดพระหน้าพระเมรุ พบรอยร้าวที่เสาและผนังของพระอุโบสถ  รอยร้าวที่องค์พระนอนที่วัดโลกกยสุธาเป็นรอยเดิมกำลังสำรวจว่ามีรอยร้าวเพิ่มเติมหรือไม่

เบื้องต้นคาดว่าไม่กระทบถึงโครงสร้างขององค์พระ และวัดกษัตราสำรวจพบรอยร้าวที่เสาพระอุโบสถ อยู่ระหว่างการตรวจสอบรายละเอียด

ส่วนที่สุโขทัยไม่ปรากฏความเสียหาย โบราณสถานภาคใต้ ไม่ได้รับผลกระทบจากแผ่นดินไหว ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ปราสาทหินพิมาย ปราสาทหินพนมรุ้ง ปราสาทหินเมืองต่ำ และโบราณสถานสำคัญไม่ปรากฏความเสียหาย พระนอนที่อำเภอสูงเนิน จังหวัดนครราชสีมา ปรากฏรอยร้าวที่องค์พระนอนไม่มากนัก ไม่กระเทือนถึงโครงสร้างองค์พระ