อาเซียน – ออสเตรเลีย จับมือเร่งเครื่องปราบบุหรี่เถื่อน

เมื่อเดือนมิถุนายน 2564 อาเซียนจับมือออสเตรเลีย เปิดโครงการ Portcullis 2021 ด้วยการจัดตั้งชุดปฏิบัติการร่วมด้านยาสูบผิดกฎหมายอาเซียน-ออสเตรเลีย (ASEAN-Australia Task Force on Illicit Tobacco) เพื่อปราบปรามการลักลอบนำเข้าผลิตภัณฑ์ยาสูบผิดกฎหมายอย่างเป็นรูปธรรม

โดยตลอดเดือนมิถุนายนที่ผ่านมา เจ้าหน้าที่ศุลกากรจากประเทศที่เข้าร่วมโครงการฯ ได้แลกเปลี่ยนข้อมูลและเบาะแสเกี่ยวกับการขนส่งสินค้ายาสูบผิดกฎหมาย เพื่อให้สามารถชี้เป้าการกระทำความผิดได้แม่นยำยิ่งขึ้น และให้สามารถจับกุมผู้กระทำผิดได้มากขึ้นด้วย

การลักลอบนําเข้าและขายผลิตภัณฑ์ยาสูบผิดกฎหมายเป็นปัญหาระดับโลก และมีรายงานว่ารายได้จากการลักลอบขายสินค้ายาสูบผิดกฎหมายเหล่านี้ถูกองค์กรอาชญากรรมข้ามชาตินำไปใช้ในการก่ออาชญากรรมอื่น ๆ ซึ่งสร้างผลกระทบให้กับหลาย ๆ ประเทศ แนวทางการระดับภูมิภาคที่ครอบคลุมจึงเป็นสิ่งจำเป็นในการแก้ไขปัญหาเหล่านี้ เพื่อป้องกันผลกระทบทางเศรษฐกิจและสุขภาพของประชาชนในอาเซียนและออสเตรเลีย

ความร่วมมือผ่านโครงการนี้จะช่วยให้หน่วยงานศุลกากรของประเทศสมาชิกสามารถเฝ้าระวังตู้สินค้าต้องสงสัยที่ขนส่งระหว่างประเทศทั้งทางบกและทางทะเลได้ครอบคลุมจำนวนที่มากขึ้น ผ่าน 'ระบบแจ้งเตือน' (Alert Notification System) ที่ออกแบบโดยคณะทํางานด้านการบังคับใช้และการปฏิบัติตามกฎระเบียบศุลกากรอาเซียน (หรือ ASEAN Customs Enforcement and Compliance Working Group CECWG)

โครงการ Portcullis 2021 ซึ่งริเริ่มโดย CECWG ได้พิสูจน์แล้วว่ามีประสิทธิภาพสูง โดยตลอดเดือนมิถุนายนที่มีปฏิบัติการอย่างเข้มข้นโดยได้รับการแจ้งเบาะแสมากกว่า 50 ครั้ง ซึ่งนําไปสู่การจับกุมยึดบุหรี่เถื่อนในภูมิภาคได้มากกว่า 19 ล้านมวน

สำหรับในประเทศไทย ซึ่งเป็นสมาชิกอาเซียน ก็จะยังคงร่วมมือกับอาเซียนเพื่อดําเนินการตอบโต้ป้องกันการลักลอบนำเข้ายาสูบผิดกฎหมายในภูมิภาค เพราะสถานการณ์การค้าบุหรี่หนีภาษีในประเทศก็กำลังเป็นที่แพร่หลายมากขึ้น จากการที่กระทรวงการคลังขึ้นภาษีสรรพสามิตบุหรี่อย่างก้าวกระโดดเมื่อเทียบกับกำลังซื้อของผู้บริโภคในประเทศ ก่อนหน้านี้การยาสูบแห่งประเทศไทยได้เปิดเผยข้อมูลว่าปัจจุบันคนหันไปสูบบุหรี่หนีภาษีกันมากขึ้นถึงร้อยละ 29 ปัจจุบันบุหรี่ถูกกฎหมายเกือบทั้งหมดในประเทศไทยมีราคาซองละ 60 บาท ขณะที่บุหรี่หนีภาษีมีราคาเริ่มต้นเพียงซองละ 20 บาท เท่านั้นและเส้นทางลักลอบหลักส่วนใหญ่เป็นพื้นที่แนวชายแดนโดยเฉพาะภาคใต้ ในจังหวัดระนอง ตรัง สงขลา สตูล และพัทลุง โดยอาจลักลอบผ่านเข้ามาทางเรือ ดังข่าวการจับกุมบุหรี่หนีภาษีล็อตใหญ่ที่จังหวัดตรังในเดือนมิถุนายนที่ผ่านมา