ฉีดวัคซีน Astra-Zaneca เข็ม2 ห่างกัน 16 สัปดาห์ได้หรือ ?
ทีมสื่อสารรัฐบาล แจงข้อข้องใจประชาชน ฉีดวัคซีนโควิด Astra-Zaneca เข็ม2 ห่างกัน 16 สัปดาห์ได้หรือไม่ ยกข้อมูลต่างประเทศเทียบ ขณะหมอเวร ย้ำ ฉีดแอสตราเซนาก้า ให้ดีจะเว้น 12 สัปดาห์
จากกรณีวานนี้ (7มิ.ย.) รัฐบาลปูพรมฉีดวัคซีนโควิด-19 ให้แก่ประชาชน ที่ลงทะเบียนัดหมายตามคิวทั่วประเทศอย่างเป็นทางการวันแรก อย่างไรก็ตาม กระทรวงสาธารณสุข เผยว่า สำหรับ วัคซีนโควิด19 แอสตราเซนาก้า ซึ่งปัจจุบันเป็นวัคซีนหลักของประเทศไทย และฉีดให้ประชาชนมาก ในเขตพื้นที่กรุงเทพมหานครนั้น จะขยายเวลารับเข็มที่ 2 ห่างกันราว 16 สัปดาห์ ทำให้สังคมออนไลน์มีการวิพากษ์วิจารณ์อย่างวงกว้าง เกิดความข้องใจถึงแผนการบริหารจัดการวัคซีนของรัฐบาล และไม่สบายใจถึงภูมิคุ้มกันร่างกายที่จะเกิดขึ้น หรือ จะทำให้ภูมิตกหรือไม่
ทั้งนี้ นายวรัชญ์ ครุจิต ฐานะที่ปรึกษาด้านการสื่อสาร ศูนย์บริหารสถานการณ์แพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (ศบค.) หยิบยกข้ออ้างอิงงานวิจัยและแผนปฎิบัติในต่างประเทศ ถึงประเด็น การฉีดวัคซีน Astra-Zaneca เข็ม2 ห่างกัน 16 สัปดาห์ได้หรือไม่ และจะมีผลเสียอย่างไร มาเทียบเคียงให้เห็นภาพ โดยโพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊ก ระบุว่า ....
7 มิถุนายน คนไทยได้ฉีด Astra-Zeneca กันเยอะ แล้วก็เห็นมีคนตั้งข้อสงสัยทางสาธารณะว่า ทำไมคนฉีด AZ ถึงต้องรอเข็มสองถึง 16 สัปดาห์ หรือ 4 เดือน มันจะนานไปมั้ย มันจะมีผลเสียมั้ย รัฐบาลต้องตอบคำถาม
ขอออกตัวอีกทีนะครับ ผมไม่ใช่หมอ และไม่ใช่นักวิทยาศาสตร์ (และไม่ได้คุยกับทั้งสองคนนี้ก่อนมาเขียนโพสต์นี้) แต่ผมมีความสามารถอย่างหนึ่ง คือ ผมหาข่าวต่างประเทศเก่งครับ
ผมก็เลยลองไปหาดูว่า การฉีด AZ เข็มสองห่างกัน 16 สัปดาห์ มันจำได้จริงเหรอ ด้วยเทคนิคสุดยอดวิชาของผม ... คือการ search google ด้วยคำว่า astrazeneca 16 weeks
ถ้าท่านทำเหมือนผม ท่านก็จะเห็นข่าวต่างๆ ตามภาพและลิงก์ที่ผมแปะมาให้ดู ซึ่งผมสรุปให้ว่า
1. ส่วนใหญ่ ณ ตอนนี้ AZ จะเว้นช่วง 8-12 สัปดาห์
2. แต่การเว้นช่วง 16 สัปดาห์นั้น "มีประเทศอื่นทำเช่นกัน" อย่างที่หาเจอเบื้องต้น ก็คือ สเปน แคนาดา และไอร์แลนด์
สเปนนั้นเพิ่งประกาศได้ไม่นาน ก็น่าจะยังใช้ตามเดิมอยู่ ส่วนแคนาดาและไอร์แลนด์ เคยประกาศมาก่อน แต่ตอนนี้ปรับลดลงเหลือ 12 สัปดาห์ ซึ่งไม่ใช่เพราะ 16 สัปดาห์มันเกิดผลเสียหรืออะไร แต่มันเป็นเพราะเขามีวัคซีนเหลือล้นแล้ว จนต้องร่นระยะเวลาลงมา
แคนาดาเอง หน่วยงานรัฐที่รับผิดชอบโดยตรง คือ National Advisory Committee on Immunization (NACI) หรือเปรียบเทียบได้กับ คณะกรรมการวัคซีนแห่งชาติ ได้ออกมาให้ "คำแนะนำ" ให้รัฐบาลยืดเวลาการฉีดวัคซีนเข็มสอง ทั้ง AZ และไฟเซอร์/โมเดิร์นน่า ออกไปเป็น 16 สัปดาห์ เพื่อให้เป็นไปตามนโยบาย "เข็มแรกก่อน" (First-Dose-First)
นั่นคือการฉีดวัคซีนเข็มแรกให้คนจำนวนมากที่สุด ให้อย่างน้อยมีภูมิคุ้มกันบางส่วนก่อน ในขณะที่วัคซีนยังไม่พอสองเข็มให้คนทั้งหมด เพราะผลการวิจัยออกมาแล้วว่า วัคซีนทั้งสองแบบที่แคนาดาใช้ สามารถกระตุ้นภูมิให้เกิดขึ้นได้ดีตั้งแต่เข็มแรกถึง 75% แล้ว เข็มสองก็เพิ่มอีกแค่ 10% จึงไม่ต่างกันมาก และงานวิจัยก็ยังพบว่า AZ เข็มแรกนั้น ยิ่งยืดไปยิ่งดี ได้มากที่สุดถึง 16 สัปดาห์ ซึ่งแต่ละจังหวัดของแคนาดา ก็รับนโยบายนี้ไปใช้ จนเมื่อมีวัคซีนล้น (แคนาดา ฉีดได้คนละ 8 โดส) ก็เลยร่นเวลาลงมาเหลือ 8-12 สัปดาห์
ส่วนทางการไอร์แลนด์ ก็ระบุเช่นกันว่า AZ มีฤทธิ์ป้องกันโควิดได้ถึง 16 สัปดาห์
ดังนั้นผมจึงเห็นว่า การที่ไทยจะขยายเวลาของเข็มที่ 2 ไปเป็น 16 สัปดาห์ จึงไม่ใช่เรื่องแปลกประหลาดอะไร ทั้งปลอดภัย ผู้เชี่ยวชาญต่างประเทศและงานวิจัยรับรอง และก็สอดคล้องกับสถานการณ์ของไทย ที่ยังไม่มีวัคซีนล้นเหลือ เป็นการให้โอกาสคนไทยให้ได้วัคซีนเข็มแรกให้เร็วที่สุด (ก็ถือเป็นการเสียสละที่แทบจะไม่ได้เสียอะไรของคนที่ฉีดเข็มแรกแล้ว) ซึ่งในสี่เดือน เชื่อได้ว่าตอนนั้นวัคซีนเราจะไม่ติดขัดต้องลุ้นกันเหมือนตอนนี้แล้ว
ข้อมูลอ้างอิงสำคัญ
https://www.reuters.com/world/europe/spain-extend-gap-between-astrazeneca-doses-16-weeks-2021-04-30/
ขณะเดียวกัน 'เพจหมอเวร' ซึ่งเป็นเพจให้ความรู้ทางการแพทย์ มีผู้กดติดตามราว 4 แสนคน มีการโพสต์ให้ข้อมูล ไขข้อข้องใจฉีดวัคซีนโควิด Astra-Zaneca เข็ม2 ดังกล่าวเช่นกัน โดยระบุเมื่อช่วงค่ำของวานนี้ (7 มิถุนายน) ว่า.....
เนื่องจากเมื่อเช้าเป็นวันแห่งการปูพรมฉีดวัคซีนทั่วไทยอย่างเป็นทางการ และส่วนใหญ่หลายๆทีมีให้ฉีดแค่วันที่ 8 แล้วต้องเว้นวรรครอวัคซีนเพื่อฉีดกันอีกทีเมื่อของเข้า
ทีนี้มันมีประเด็นหนึ่งที่คนสงสัยกัน ว่าทำไมตอนไปฉีดมีป้ายบอกว่าให้รอฉีดเข็มสองห่างจากเข็มแรกตั้ง 16 สัปดาห์ เว้นนานแบบนี้ภูมิจะตกไหมหมอ ? จะขออธิบายแบบนี้นะ
อย่างที่รู้กันว่าเรื่องวัคซีนที่ใช้กันตอนนี้ ถือว่าเป็นการอนุมัติให้ใช้แบบฉุกเฉินกันทั่วโลก ระหว่างใช้งานเลยต้องศึกษาเพิ่มเติมแล้วอัพเดตกันไปเรื่อยๆ อย่างตอนแรกเค้าบอกให้วัคซีน AZ เข็มที่สองฉีดหลังเข็มแรกโดยเว้นแค่ 3-4 สัปดาห์ แต่ทว่าล่าสุดมีการอัปเดตข้อมูลเพิ่มเป็น 12 สัปดาห์แทน โดยเค้าเคลมว่าการเว้นนานขนาดนี้ เมื่อฉีดเข็มกระตุ้นจะได้ภูมิที่ดีกว่าการฉีดต่อเนื่องโดยเว้นแค่ 4 สัปดาห์หน่ะนะ
ซึ่งตัวเลขตอนนี้ วัคซีน AZ ซึ่งเข็มแรกเมื่อฉีดแล้วจะป้องกันได้ประมาณ 60% และส่วนเข็มสองที่ฉีดหลังเว้นวรรค 12 สัปดาห์สามารถป้องกันได้ถึง 90% ทีเดียว พอเป็นแบบนี้เค้าเลยเว้นระยะเข็มแรกและเข็มสองให้นานขึ้น เพราะอาจมองว่า ด้วยประสิทธิภาพของเข็มแรกเนี่ย อยู่ในระดับที่พอรับได้ แทนที่จะกั๊กไว้ฉีดเข็มที่ 2 ในอีก 1 เดือนต่อมา น่าจะเอามาฉีดให้คนจำนวนมากก่อนซึ่งน่าจะเป็นประโยชน์กว่า
โดยเฉพาะช่วงเวลาที่เรามีวิกฤติอยู่ แต่วัคซีนยังมีเข้ามาน้อย และต้องการให้เกิดภูมิคุ้มกันหมู่ในประเทศ ฉะนั้นการปูพรมฉีดด้วยวัคซีนอันน้อยนิดที่มีอยู่ จึงสอดคล้องกับการเว้นวรรคฉีดเข็มสองที่ 12 สัปดาห์พอดีนั่นเอง
ส่วนเรื่องที่จะฉีดเข็มที่สองคนละยี่ห้อ เพื่อให้ภูมิคุ้มกันเพิ่มขึ้นนั้น ตอนนี้ในบ้านเรากำลังเก็บข้อมูลอยู่ คาดว่าในอนาคตทำได้แน่ๆ รอติดตามกันต่อไปว่าฉีดไขว้กันแบบไหนได้ผลดีสุด หรือฉีดเข็ม Boost ที่สามยี่ห้อไหนจะเวิร์คสุด เดี๋ยวซักพักคงมาสถิติออกมาให้เราตัดสินใจกันแน่นอน
อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง