สถานการณ์การติดเชื้อโควิด-19 (Covid-19) ในประเทศไทยปัจจุบันมีจำนวนตัวเลขที่เพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่องจากเชื้อโอมิครอน (Omicron) ล่าสุดพบยอดจาก RT-PCR จำนวน 21,232 ราย และ ATK จำนวน 16,890 ราย รวม 38,122 ราย สูงสุดเท่าที่เคยระบาดมา
จากสถานการณ์ดังกล่าวส่งผลให้ประชาชนเริ่มมีความตื่นตระหนก และระมัดระวังตัว โดยมีการตรวจหาเชื้อด้วยตนเองเพื่อป้องกันการแพร่ระบาดภายในครอบครัวด้วยชุดตรวจ ATK อย่างสม่ำเสมอ
ทั้ง "ฐานเศรษฐกิจ" สืบค้นข้อมูลถึงวิธีการอ่านค่า ATK ว่าขึ้นผลลักษณะแบบไหนที่หมายความว่าติดเชื้อ และไม่พบเชื้อ
ก่อนอื่นมาทำความทำความรู้จักกับ ATK หรือชื่อเต็มคือ Antigen Test Kit ชุดตรวจโควิดด้วยตนเอง
การตรวจหาเชื้อโควิด-19 ปัจจุบันสามารถทำได้หลายวิธี เช่น การตรวจแบบ Rapid Antigen Test ที่เน้นความสะดวกรวดเร็ว ราคาไม่แพง รู้ผลภายใน 30 นาที และการตรวจแบบ RT-PCR ที่ให้ผลได้แม่นยำกว่า
แต่ต้องรอผลตรวจนานขึ้น โดยการตรวจหาเชื้อโควิด-19 เหมาะสำหรับผู้ที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยง มีประวัติใกล้ชิดกับผู้ป่วย หรือมีอาการที่บ่งชี้ถึงการติดเชื้อโควิด-19
Antigen test kit (แอนติเจน เทสต์ คิท) คือ ชุดทดสอบโควิด-19 ที่รวดเร็วและสะดวกต่อการใช้งานโดยตรวจหาโปรตีนหรือแอนติเจนของเชื้อก่อโรคโควิด-19 โดยการเก็บตัวอย่างจากทางจมูกลึกถึงคอหรือเก็บจากลำคอ
เหมาะสำหรับผู้สัมผัสโรคระดับความเสี่ยงสูงที่มีอาการ เพื่อคัดแยกตนเองออกจากผู้อื่นและติดต่อขอเข้ารับการรักษาหากมีการสัมผัสโรคระดับความเสี่ยงสูงแต่ไม่มีอาการ อาจใช้การทดสอบนี้ตรวจเบื้องต้น
สำหรับสิ่งที่ควรรู้ก่อนตรวจ ATK คือ เป้นชุดตรวจใช้ได้แค่ครั้งเดียว ต่อหนึ่งคน การตรวจจับเชื้อได้ดีในผู้ที่มีอาการซึ่งมักจะมีเชื้อมาก แต่ถ้าไม่มีอาการเชื้ออาจจะน้อยจึงอาจตรวจไม่พบได้ในระยะแรกของการติดเชื้อ
ชุดตรวจที่ใช้ต้องผ่านการประเมินและขึ้นทะเบียนกับ อย. แล้ว ควรซื้อจากสถานพยาบาลหรือร้านขายยาที่มีเภสัชกรเพื่อรับคำแนะนำการใช้งานที่ถูกต้อง
ส่วนวิธีกาใช้วิธีใช้ชุดตรวจ ATK นั้น จะทำความสะอาดพื้นผิวที่จะวางชุดตรวจให้ดี ด้วยใช้แอลกอฮอสล์ฆ่าเชื้อ
ล้างมือให้สะอาดหรือใส่ถุงมือ เพื่อรักษาความสะอาดของมือที่จะหยับจับอุปกรณ์
วิธีเก็บตัวอย่าง ให้ทำตามคำแนะนำที่มากับชุดตรวจอย่างเคร่งครัด โดยแต่ละชุดตรวจจะมีรายละเอียดแตกต่างกันออกไป
เมื่อเก็บตัวอย่างเสร็จแล้ว และเตรียมอุปกรณ์ตามคู่มือการใช้งานแล้ว ให้นำก้านสำลีมาหมุนใส่หลอดที่มีสารละลายตรวจเชื้อ หมุนวนอย่างน้อย 5 ครั้ง หรือ 15 วินาที
แล้วบีบสำลีให้แห้งผ่านหลอด ห้ามใช้มือสัมผัสกับก้านสำลีหรือสารที่เก็บเชื้อมา จากนั้นนำก้านสำลีทิ้งใส่ถุงซีล และหยดสารละลายลงในแท่นตรวจตามจำนวนหยดที่ชุดตรวจกำหนดไว้ รอผล 15-30 นาที ตามเอกสารกำกับชุดตรวจ
ส่วนวิธีอ่านค่าผลตรวจ ATK หลังจากรอผล 15-30นาที ตามเอกสารกำกับชุดตรวจ ให้อ่านค่าจากผลตรวจ โดยตัวอักษร C หมายถึงแถบควบคุม และตัวอักษร T หมายถึง ทดสอบ โดยมีวิธีการอ่านผลตรวจ ดังนี้
วิธีปฏิบัติตนหลังทราบผล
กรณี “ผลบวก”
ติดต่อหน่วยบริการใกล้บ้าน เช่น คลินิกชุมชนอบอุ่น โรงพยาบาลใกล้บ้านหรือสำนักอนามัยเขตพื้นที่ เพื่อขอรับคำแนะนำเข้าสู่ระบบการรักษา
แยกกักตนเอง แจ้งผู้ใกล้ชิดเพื่อประเมินความเสี่ยงและตรวจหาเชื้อต่อไป
กรณี “ผลลบ”
หากมีความเสี่ยงสูง ควรตรวจซ้ำอีกครั้งใน 5-8 วัน หรือเมื่อมีอาการ การตรวจเพียงครั้งเดียวยังไม่สามารถสรุปได้ว่าไม่มีการติดเชื้อจริง ดังนั้นควรแยกตนเองออกจากผู้อื่นไว้ก่อนระหว่างรอตรวจช้ำ