ส่องวิวัฒนาการการกลายพันธุ์ของ "โควิด19-ไข้หวัดใหญ่" น่ากลัวแค่ไหน ดูเลย

ศ.นพ.ยง ภู่วรวรรณ หัวหน้าศูนย์เชี่ยวชาญเฉพาะทางด้านไวรัสวิทยาคลินิก ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิยาลัย โพสต์ข้อความว่า

 

โควิด 19 การกลายพันธุ์ของ covid 19  และไข้หวัดใหญ่ 

 

ทั้ง covid19 และไข้หวัดใหญ่มีการกลายพันธุ์ ทีละเล็กทีละน้อยไปโดยตลอด ที่เราเรียกว่า drift ในไข้หวัดใหญ่ 

 

ในปีนี้ จะเห็นว่าไข้หวัดใหญ่ที่กำลังระบาดในประเทศไทยอยู่นี้ เป็น H3N2 เกือบทั้งหมด

 

จากการถอดรหัสพันธุกรรมของไวรัส H3N2 ของทุกปีที่ผ่านมา รวมทั้งปีนี้ ตั้งแต่ต้นปี 

 

จะเห็นว่ามีการกลายพันธุ์มาตลอด เมื่อเปรียบเทียบกับสายพันธุ์ที่อยู่ในวัคซีน 
จากรูปจะเห็นได้ชัดเจนว่า สายพันธุ์ที่กำลังระบาดในประเทศไทยขณะนี้ (ที่อยู่ข้างบนของกิ่ง)กำลังตีห่างออกไปจากสายพันธุ์วัคซีนที่เราได้ฉีดกัน (สี่เหลี่ยมสีแดง)

จึงไม่แปลกที่ทำไมสายพันธุ์วัคซีนไข้หวัดใหญ่ จึงต้องมีการเปลี่ยนแปลงตามไปตลอด ดังแสดงในรูป ที่แสดงทั้งสีแดงและสีเหลืองในแต่ละปี ข้อมูลนี้เป็นการศึกษาที่ศูนย์ทำมาโดยตลอด

 

 

ในทำนองเดียวกัน เชื้อ covid19 ก็มีการกลายพันธุ์แตกลูกหลานออกไป 

 

การกำหนดชื่อรหัสของไวรัสจึงมีการกำหนดกระจายไปเรื่อยๆ ตัวอย่างเช่นไข้หวัดใหญ่ H3N2 ที่กำลังระบาดอยู่นี้จะอยู่ใน clade 3C.2a1b.2a.2 

 

วัคซีนเองก็จะเปลี่ยน clade ไปตามแต่ละปี ด้วยรหัสต่างๆกัน 

 

ขณะนี้เราคงคุ้นเคยกับรหัสใน covid-19  ทั้งที่ก่อนหน้านี้ของไข้หวัดใหญ่ก็กำหนดเป็นรหัสเช่นเดียวกัน แต่เราไม่ค่อยได้พูดถึงกัน

 

ในปัจจุบันการถอดรหัสพันธุกรรมทำได้ง่าย และเมื่อมีการทำกันมากโดยเฉพาะใน covid 19  ที่ทำกันเป็นล้านๆสายพันธุ์

ก็ไม่แปลกที่จะมีสายพันธุ์ย่อยเกิดขึ้นมา อย่างที่เราเห็นในช่วง 3 ปีที่ผ่านมา
เมื่อดูจากไข้หวัดใหญ่ ประสิทธิภาพของวัคซีน ก็ไม่ได้สูงมาก 

 

แต่สามารถลดความรุนแรงของโรคได้โดยเฉพาะกลุ่มเสี่ยง ในเด็กเล็ก  และ 608 กลุ่มเสี่ยงก็ควรจะได้ฉีดทุกปี