"บุหงาลลิษา”พืชหอมใหม่ของโลก ตั้งชื่อเป็นเกียรติแก่ "ลิซ่า Blackpink"

นับเป็นเรื่องที่น่ายินดีอย่างยิ่ง และเป็นความสำเร็จของ นักวิจัยจากมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ (มช.) ซึ่งค้นพบ พืชดอกหอมชนิดใหม่ของโลก ที่หายากและเสี่ยงสูญพันธุ์อย่างยิ่ง สำรวจค้นพบที่จังหวัดนราธิวาส ตั้งชื่อให้ว่า “บุหงาลลิษา” เพื่อเป็นเกียรติแก่ "ลิซ่า Blackpink" ศิลปินชื่อก้องโลกชาวไทย ซึ่งลิซ่าเป็นแรงบันดาลใจให้กับนักศึกษาป.เอกที่ร่วมทีมวิจัยในครั้งนี้

ทั้งนี้ ผู้ค้นพบดอกบุหงาลลิษา คือ นักวิจัยสังกัดภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ นำโดย ผศ. ดร.ธนวัฒน์ เชาวสกู น.ส.อานิสรา ดำทองดี นักศึกษาระดับปริญญาเอกสาขาวิชาความหลากหลายทางชีวภาพและชีววิทยาชาติพันธุ์ และนายอับดุลรอแม บากา นักวิจัยสังกัดกลุ่มวิจัยอิสระ PDiT: Plant Diversity in Thailand พร้อมผู้ร่วมวิจัยอีกหลายคน

ลักษณะเด่นของ “บุหงาลลิษา”

บุหงาลลิษามีลักษณะเด่นคือ เป็นไม้เลื้อยเนื้อแข็ง ดอกเป็นดอกเดี่ยว มีกลิ่นหอมแรง กลีบดอกหนา สีเหลือง กลีบชั้นนอกเรียวยาว กลีบชั้นในประกบกันไม่บานออก มีความยาวประมาณครึ่งหนึ่งของกลีบชั้นนอก

จากการสำรวจพบบุหงาลลิษาเพียง 2 ต้นในป่าทุติยภูมิใกล้สวนยางและสวนผลไม้ในอำเภอจะแนะ จังหวัดนราธิวาส

ทั้งนี้ ในความเป็นจริง แม้จะพบเพียง 2 ต้นในตอนแรก แต่เวลาต่อมาต้นบุหงาลลิษาได้ถูกตัดไป 1 ต้น ไม่ทราบสาเหตุและที่มา ทำให้ตอนนี้เหลือเพียงต้นเดียว ซึ่งสุ่มเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์อย่างยิ่ง จึงมีความจำเป็นเร่งด่วนที่ต้องช่วยกันอนุรักษ์และขยายพันธุ์บุหงาลลิษา ก่อนที่จะเหลือเพียงแค่ชื่อ

การค้นพบและแรงบันดาลใจ

ทีมวิจัยร่วมกันศึกษาตัวอย่างพืชดอกหอมวงศ์กระดังงา (Annonaceae) ในจังหวัดนราธิวาส โดยบูรณาการข้อมูลสัณฐานวิทยาและวิวัฒนาการชาติพันธุ์เชิงโมเลกุลเข้าด้วยกัน จนสรุปได้ว่า “บุหงาลลิษา” คือพืชชนิดใหม่ของโลก มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Friesodielsia lalisae Damth., Baka & Chaowasku โดยตั้งชื่อเป็นเกียรติแก่ ลลิษา มโนบาล หรือ ลิซ่า ศิลปินชื่อดังชาวไทย สมาชิกวงเกิร์ลกรุ๊ปเคป๊อป Blackpink สังกัดวายจีเอนเตอร์เทนเมนต์ ซึ่งความมุ่งมั่นของลิซ่าเป็นแรงบันดาลใจในการศึกษาระดับปริญญาเอกของ น.ส.อานิสรา

"บุหงาลลิษาสามารถพัฒนาเป็นไม้ดอกหอมเพื่อเลื้อยพันซุ้มได้ และควรศึกษาต่อยอดเพื่อหาสารสำคัญและฤทธิ์ทางชีวภาพ อันอาจนำไปสู่การค้นพบยาใหม่ ๆ ต่อไปในอนาคต” ผศ. ดร.ธนวัฒน์กล่าว

งานวิจัยนี้เป็นส่วนหนึ่งของโครงการวิจัยอนุกรมวิธานและวิวัฒนาการชาติพันธุ์ของพรรณไม้วงศ์กระดังงาในประเทศไทยที่หายากและยังไม่เป็นที่รู้จัก เพื่อการอนุรักษ์และการใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืน โดยได้รับการสนับสนุนจากสำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.) และสำนักงานปลัดกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม โดยได้รับการตีพิมพ์ในวารสารวิชาการระดับนานาชาติ Willdenowia ปีที่ 53 ในปี 2566