สภาวะสมองเสื่อมของคนชรา

อาทิตย์ที่ผ่านมา ได้มีเพื่อนผู้สูงวัยท่านหนึ่งที่สนิทกันมาก ท่านได้เข้ามาเยี่ยมเยือนผมที่บริษัท ช่วงการสนทนาหนึ่งท่านได้ปรารภขึ้นมาว่า “คนเราพออายุมากขึ้น สิ่งที่กังวลใจของคนชราอย่างผม คือกลัวที่จะต้องเผชิญกับการเป็นคนขี้ลืมหรือเป็นอาการของโรคอัลไซเมอร์ ซึ่งมักจะมีคำล้อเลียนว่าเป็นคนแก่ขี้ลืม” 

ซึ่งดูเหมือนว่าท่านเองมีความกังวลใจหรือว่าท่านจะเป็นคนที่มีสภาพสมองเสื่อมไปหรือเปล่า ผมก็ได้แต่ปลอบใจท่านไปว่า ท่านยังดูอ่อนกว่าวัยเยอะ ไม่น่าจะต้องเป็นห่วงอนาคตที่ห่างไกลมากจนเกินไป จะทำให้เครียดไปเปล่าๆ 

ซึ่งผมก็บอกย้ำกับท่านไปอีกว่า ตามทฤษฎีแล้ว อาการขี้ลืมนั้นเป็นเพราะเกิดจากสภาวะสมองเสื่อม ส่วนสาเหตของโรคสมองเสื่อมคืออะไร ผมเองก็ไม่ใช่แพทย์ จึงไม่ทราบว่าเกิดจากสาเหตุอะไร เพียงแต่คิดว่าน่าจะเกิดมีปัญหาของอายุมากแล้ว คงจะเสื่อมไปตามวัย ทางที่ดีท่านควรจะหมั่นไปตรวจร่างกายจะดีกว่านะครับ ท่านก็ได้แต่หัวเราะแล้วบอกว่า “ผมเองก็ไม่อยากเป็นโรคสมองเสื่อมหรอกนะ แต่คงเป็นเพราะผมแก่แล้วจริงๆ คงต้องพยายามอย่าให้ลูกหลานไล่ออกจากบ้านก็แล้วกัน”

ผมจึงคิดว่าถ้าเราเป็นผู้สูงอายุที่มีสมองเสื่อม สิ่งที่จะทำให้เกิดความน่าหวาดกลัวที่สุด น่าจะเป็นการถูกปล่อยให้อยู่โดดเดี่ยวเดียวดาย เพราะนั่นอาจจะทำให้เกิดปัญหาความปลอดภัยของเราเอง ซึ่งมีหลากหลายเรื่องที่จะเกิดขึ้นได้ เช่นปัญหาที่เกิดจากฟืนไฟ เพราะเมื่อถึงตอนนั้น ตัวเราเองคงไม่มีความสามารถที่จะควบคุมหลายๆ สิ่งที่จะเกิดกับเราได้  

โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ปัญหาการใช้เครื่องใช้ไฟฟ้า ที่จำเป็นต่อการดำรงชีวิต เพราะเมื่อมีสภาวะสมองเสื่อม แน่นอนว่าอาจจะทำให้เราลืมนี่ลืมนั่น โดยเฉพาะอย่างยิ่งเตาแก๊สในครัว หรือเตาไฟฟ้า หรือการเสียบปลั๊กกาต้มน้ำ หรือการเสียบปลั๊กชาร์จเครื่องใช้ไฟฟ้า ทุกอย่างที่กล่าวมาล้วนเป็นสิ่งที่ลืมได้ง่ายๆเสมอ หากเราลืมปิดสวิทต์ หรือไม่ได้ปิดเตาแก๊สหลังทำอาหาร โอกาสที่จะเกิดปัญหาฟืนไฟ ย่อมเกิดขึ้นได้เสมอ
         

อีกปัญหาหนึ่งที่น่ากังวลว่าจะเกิดกับตัวเรา เมื่อแก่ตัวจนเป็นคนแก่สภาวะสมองเสื่อม คือเรื่องอาหารการกิน ใครจะเป็นคนดูแลให้กับเรา แน่นอนว่าในช่วงชีวิตที่เรามีคนอยู่ใกล้ๆ ตัว เช่นภรรยาหรือลูกหลาน เราอาจจะไม่ต้องกังวลใจเรื่องนี้ แต่ถ้าเราถูกโดดเดี่ยวขึ้นมา เราคงต้องทำการปรุงอาหารกินเอง คงไม่ต้องการความพิถีพิถันมากมายกับการกินของตัวเราเอง 

ดังนั้นสิ่งที่จะตามมาคือโภชนาการของอาหาร ซึ่งเราเองมักจะเคยเห็นคนที่มีอายุมากขึ้น จากคนที่มีสรีระอ้วนท้วนแข็งแรง แต่พอแก่ตัวลง หากสังเกตดูดีๆ ก็จะพบว่า คนแก่เหล่านั้นมักจะมีอาการหลังค่อมลง การเดินเหินก็ไม่กระฉับกระเฉงว่องไวเหมือนวัยแข็งแรง 

อีกสิ่งหนึ่งคือจะมีอาการก้นปอดลง นี่คือปัญหาที่เกิดจากโภชนาการไม่สมดุลกับร่างกายนั่นเอง จึงทำให้เกิดอาการเช่นนั้น คงเป็นเพราะเหตุนี้กระมั้ง จึงทำให้เพื่อนผมท่านนั้นได้กังวลใจเมื่อแก่ตัวลง แล้วจะเป็นคนแก่ที่มีสภาวะสมองเสื่อม ซึ่งท่านเองจะต้องเผชิญหน้ากับมันครับ

อีกปัญหาหนึ่ง ที่มักจะพบเห็นเป็นประจำ คือ “ปัญหาการใช้ห้องน้ำ” การอดกลั้นอุจจาระหรือปัสสาวะจะไม่เหมือนตอนที่ยังมีร่างกายปกติอยู่ ซึ่งอาจจะสร้างปัญหาใหญ่ให้กับลูกหลานที่ดูแลอยู่ได้ เมื่อเริ่มมีสภาวะโรคสมองเสื่อม ซึ่งผมก็เข้าใจท่านได้ว่าทำไมท่านจึงกังวลใจ 

นอกจากนี้ยังมีปัญหาที่อาจจะเกิดขึ้นเมื่อมีการลื่นล้มในห้องน้ำ ที่คนแก่ทั่วไปประสบพบเจอ บางคนพอล้มแล้วพาลจะเป็นอัมพฤกษ์หรือเป็นอัมพาตไปเลยก็มี ซึ่งต้องยอมรับว่า เหตุการณ์ล้มในห้องน้ำเช่นนี้ มักจะเกิดที่คนแก่ที่มีสภาวะสมองเสื่อม ซึ่งนั่นย่อมจะมีโอกาสเกิดขึ้นได้มากกว่ากับคนแก่ที่มีสภาวะปกติแน่นอนครับ

อีกเรื่องที่น่ากังวลใจ หากเกิดเป็นคนแก่สภาวะสมองเสื่อม คือเรื่อง “การใช้ยา” แน่นอนครับว่าถ้าถูกโดดเดี่ยวขึ้นมา คนที่จะคอยดูแลเรื่องการทานยาก็คงไม่มี ซึ่งไม่ต้องกล่าวถึงยาที่อาจจะหยิบถูกหยิบผิดหรอกครับ เอาแค่ยาที่ต้องใช้ในฐานะคนแก่ที่มีโรคประจำตัวทั่วไป แค่นี้ก็อดใจหวั่นเกรงไม่ได้แล้วละครับ นี่เป็นอีกปัจจัยหนึ่งที่ทำให้เพื่อนผมท่านนั้นกังวลใจ ท่านคงไม่อยากเป็นตาแก่สภาวะสมองเสื่อมที่ถูกโดดเดี่ยวครับ
 

หากเป็นไปดั่งที่กล่าวมาทั้งหมด ท่านคงต้องกำชับลูกหลานไว้ว่า อย่าทิ้งพ่อหรือปู่ไปนะ ช่วยดูแลให้ถึงที่สุดเถอะ แต่คนกำหนดหรือจะสู้ฟ้าลิขิต ใครจะรู้ชะตากรรมของตนเองละครับ ดังนั้นท่านคงคิดอยากจะต้องเริ่มต้นหาสถานที่พักพิงยามแก่ชรา เพื่อจะได้ไม่ต้องไปคาดหวังกับลูกหลานอีกต่อไป 

ในส่วนของตัวผมเอง คิดว่าคงไม่ลำบากหรือต้องคิดมากเหมือนเพื่อนท่านนั้น เพราะผมเองลูกๆ ผมน่ารักทุกคน คงไม่ปล่อยให้ผมต้องไปโดดเดี่ยวเดียวดายแน่ และอีกอย่างหนึ่ง ผมเองก็มีสถานบ้านพักคนวัยเกษียณที่เป็นของตนเองแล้วไงละครับ ฮา.....นี่คือสถานที่ที่ผมได้เตรียมไว้สำหรับตนเองละครับ