เวลาขึ้นไปเมืองเหนือ มันจะเหนื่อยขับรถพอดีตรงกำแพงเพชร ณ ที่นั้นไม่ไกลถึงบ้านลานดอกไม้ ยังมีร้านคนกินปลาอยู่แห่งนึง ชื่อว่า ร้านกินปลาทุ่งเศรษฐี อยู่ริมถนนสายเอเชียพอดี
ท่านเจ้าของร้านนี้เปนผู้ใดมิทราบได้ ทว่ามีกัปตันกิตติมศักดิ์อยู่ท่านหนึ่ง ขึ้นชื่อว่าอารมณ์ดี มีมุขปาฐะเยอะแยะ และหลายทีมุขนั้นมีความตลกตึงตังขำขันน่าติดตาม ท่านก็คือ อาจารย์สมนึกของคนอื่น หรือว่า (คุณ) ลุงนึกของปวงเรา
ลักษณาการของลุงนึกนั้นท่านผมน้อย แต่ไม่อ้วน แต่งกายสุภาพตามระบบราชการนิยม คือเสื้อเชิร์ตตารางตลาดนัดยี่ห้อแพงกางเกงสแล็กผ้าจีบตัดในตลาด คาดเข็มขัดหนัง มือถือใบออเดอร์และเล่นมุขได้อย่างสนุกชวนหัวสับประดี้สีประดน
นั่นคืออารมณ์ของคนไทยแท้ๆ ที่ยามว่าราชการจะขึงขัน แต่ยามพักหย่อนแล้วผ่อนคลาย ลุงนึกเปนครูมาก่อนสอนมัธยมเข็ญครกขึ้นเขาเอานักเรียนเกเรรอดภัยมาเยอะ
ลุงนึกนั้นเราไหว้สาสนิทใจ ท่านก็สงสัยในทีเเรกว่าลูกค้าทำไมไหว้คนขายปลา เรื่องมันมีอยู่คราวหนึ่งว่า มีข้อพิพาทกันเรื่องปลาเห็ด ที่คนกรุงเทพเรียกทอดมัน คนแถบนครสวรรค์ อ่างทอง อุตรดิตถ์เรียกปลาเห็ด
จึงถามคุณลุงว่า ‘มันยังไงกันครับเรื่องปลาเห็ด?
ท่านชายตามองยานพาหนะและรองเท้าสีขาวหราหรูพวกกรุงเทพใส่มาแล้วเอ่ยสุนทรวาจา
“คุณเอ๋ย ใครไม่ทำปลากินไม่รู้หรอก”
“ทอดมันน่ะมันใช้ปลาชนิดเดียวมากวนปั้นทำเอา อย่างปลากรายขูดยังงี้ กวนทอดปั้นแล้วให้เนื้อหนาหนุบหนับ เหมาะสำหรับเจ้าใหญ่นายโตมาจากเมืองหลวงหยั่งพวกคุณ มันไม่เกี่ยวหรอกว่าที่ในกรุงเรียกทอดมัน ที่บ้านฉันเรียกปลาเห็ด ก็ของมันคนละอย่าง”
ในความงุนงงสงสัยแห่งวัยเยาว์นั้น อ้าปากจะเถียงท่านเข้า ท่านก็ยิงใส่มาก่อนเลยว่า
“ไอ้ทางบ้านเรานี้กินปลาเห็ด ก็เพราะมันทำจากปลาเบญจพรรณ ก็คือร้อยพ่อพันแม่มาแห่เอ็ดน่ะคุณ”
กำลังสำลักน้ำดื่มเข้าคอไอ้คำสระเอ็ด ท่านรัวมาเปนชุดอีกว่า “ก็ตำโขลกรวมกันไปทีๆ มีก้างมั่งเกล็ดมั่ง มันต้องทำให้ละเอียดดี พริกแกงใส่ไปโขๆ (เยอะ) ดับคาว จะกินทีก็คลี่บีบให้มันแบนๆ ทอดได้สุกเร็วๆเปลืองไฟ เปลืองน้ำมัน”
55 นับแต่นั้น จึงเปนที่รู้กันโดยซาบซึ้ง ถึงความปลาเห็ดถึงเชียงใหม่แล้วพลิกตำราดูจึงพบว่าปลาเห็ดเป็นคำที่มาจากภาษาเขมร เขียนว่า ปฺรหิต อ่านว่า ปฺรอเฮด มีคำอธิบายความหมายในพจนานุกรมภาษาเขมรว่า เครื่องประสมหลายอย่าง เป็นเครื่องช่วยทำให้มีรสอร่อย เป็นกับข้าวทำด้วยปลาหรือเนื้อสัตว์สับละเอียดแล้วคลุกเคล้ากับเครื่องผสมหลายอย่าง แล้วปั้นเป็นก้อนเล็กๆ นำไปทอดหรือนำไปแกง ไม่ได้มีส่วนผสมของเห็ดร่วมอยู่ด้วย
ขอไหว้วิชาลุงมา ณ บรรทัดนี้
กับข้าวลุงนึก นอกจากปลาเห็ด/ทอดมัน ก็มีปลาสดๆแล้วแต่วันเกลือกแป้งนิดทอดกรอบกับกระเทียมทั้งลูก กินกับแกงป่าปลาค้าวอร่อยเด็ดร้อนคอ ผักบุ้งทอดยอดอยู่เอาเด็ดมาตีน้ำมันกินกับข้าวร้อนๆ ฉู่ฉี่ก็มีฝีมือ ใช้เทโพเนื้อมันทำก็ได้ คนกินรสจัดเรียกหาผัดฉ่า คนกินรสอ่อนเรียกหาผัดขึ้นฉ่าย ลุงนึกมีบริการ
ก่อนสั่งก็หารือกับท่านก่อนว่าวันนี้มีปลาอะไรมาสดใหม่สดดี เอาปลานั้นต้มยำทุบพริกสดพริกแห้งใส่ทีซดโฮกอือๆ กับเลเกอร์ขมๆ เหนื่อยนักก็พักนอนกำแพงเพชรกันก่อน ไม่ต้องรีบๆ
นสพ.ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 42 หน้า 18 ฉบับที่ 3,839 วันที่ 27 - 30 พฤศจิกายน พ.ศ. 2565