ลองเปลี่ยนหมวก
Designing Your Family Business โดยรศ.ดร.เอกชัย อภิศักดิ์กุล คณบดีคณะวิทยพัฒน์ และผู้อำนวยการศูนย์ธุรกิจครอบครัว มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย [email protected]
ธุรกิจครอบครัวนั้นคุ้นเคยกับโมเดลวงกลม 3 วงของระบบธุรกิจครอบครัว ซึ่งพัฒนาโดย John A. Davis และ Renato Tagiuri แห่ง Harvard Business School (ภาพที่ 1) ทำให้ข้าใจถึงการสวมหมวกหลายใบเป็นอย่างดี โดยโมเดลของ Davis และ Tagiuri แสดงให้เห็นถึงบทบาทและความรับผิดชอบที่ทับซ้อนกันของเจ้าของ-ผู้บริหาร-ครอบครัว เป็นสิ่งที่คอยเตือนเราว่ากำลังสวมหมวกของ “เจ้าของ” “ผู้บริหาร” หรือ “สมาชิกในครอบครัว”
เพราะการรู้ว่าเรื่องใดเราควรสวมหมวกใบไหนจะสามารถช่วยในการตัดสินใจถูกต้องมากขึ้น เช่น หากสมาชิกครอบครัวต้องการเงินสดจำนวนหนึ่งเพื่อซื้อบ้านใหม่หรือจ่ายค่าเล่าเรียนของบุตร การให้เงินทุนเป็นของขวัญจากพ่อแม่หรือปู่ย่าตายาย (หมวกครอบครัว) จะเป็นการเหมาะสมมากกว่าที่จะมอบให้เป็นรางวัลจากธุรกิจ (หมวกเจ้าของ) หรือการเพิ่มเงินเดือนให้ (หมวกพนักงาน)
ในช่วงการระบาดของโควิด -19 สมาชิกของครอบครัวที่ไม่ได้ทำงานในธุรกิจครอบครัวอาจจำเป็นต้องสวมหมวกเจ้าของธุรกิจหรือความเป็นเจ้าของที่ไม่เคยลองมาก่อน เช่น สมาชิกครอบครัวที่อยู่เป็นแพทย์อาจให้คำปรึกษาแก่ผู้บริหารของธุรกิจของครอบครัวเกี่ยวกับข้อควรระวังด้านความปลอดภัยสำหรับพนักงานที่กลับเข้ามาทำงานหลังการล็อคดาวน์ ขณะที่คนรุ่นใหม่ที่เก่งด้านเทคโนโลยีก็อาจช่วยผู้ใหญ่ในการประชุมทางไกล (Video Conference) หรือบริษัทที่มีปัญหาทางการเงินสมาชิกครอบครัวที่มีเงินอาจอาสาเข้ามาช่วยเหลือ
ขณะที่ธุรกิจครอบครัวบางแห่งพบว่าในช่วงวิกฤตเช่นนี้ สิ่งที่ต้องการมีมากกว่าแค่การเปลี่ยนหมวก ความต้องการที่แท้จริงคือผู้นำคนใหม่ที่เป็นคนจากภายนอกครอบครัวหรือจากองค์กรที่สามารถนำประสบการณ์มาใช้เพื่อให้บริษัทสามารถก้าวต่อไปได้ รวมถึงกรรมการอิสระหรือที่ปรึกษามืออาชีพที่สามารถแนะนำทางเลือกใหม่ๆ หรืออาจชี้ให้เห็นข้อบกพร่องของแผนที่ร่างโดยบอร์ดก็ได้
นอกจากนี้ควรตระหนักด้วยว่ากลยุทธ์ที่เคยประสบความสำเร็จในอดีตอาจใช้ไม่ได้กับสถานการณ์ใหม่ที่ผิดปกติเช่นนี้ รวมถึงการหลีกเลี่ยงการก่อหนี้หรือนำเงินสดออกจากธุรกิจ ดังนั้นเมื่อมีวิกฤติเกิดขึ้นเจ้าของธุรกิจต้องรู้ว่าควรสวมหมวกใบไหนจึงจะสามารถนำพาธุรกิจครอบครัวผ่านพ้นไปได้
ที่มา: Spector, B. 2020. “Wearing many hats.” Family Business Magazine. Issues: September/October 2020. Available: https://www.familybusinessmagazine.com/wearing-many-hats
ข้อมูลเพิ่มเติม: www.famz.co.th
หน้า 14-15 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 41 ฉบับที่ 3,687 วันที่ 13 - 16 มิถุนายน พ.ศ. 2564
ข่าวที่เกี่ยวข้อง :