ขนมไทยแสนล้าน จาก "ท้าวทองกีบม้า" สู่โอกาสดัน soft power

"ท้าวทองกีบม้า" หรือ มารี กีมาร์ ตัวละครหนึ่งในละครเรื่อง "พรหมลิขิต" ละครภาคต่อจาก "บุพเพสันนิวาส" ที่นางเอกในเรื่อง หรือแม่การะเกดชอบเรียกติดปากว่า "แม่มะลิ" กลับมาอยู่ในความสนใจของสังคม เนื่องจากได้ออกอากาศตอนแรกเมื่อคืนวันที่ 18 ต.ค.2566

บทละครที่ได้พูดถึง ท้าวทองกีบม้า โดยนางเอกกล่าวว่า "แม่มะลิ มีวิบากกรรมของนางแต่จะผ่านพ้นไปได้ในที่สุด และบั้นปลายชีวิตของแม่มะลิ หรือ ทองกีบม้า จะรุ่งโรจน์ยิ่งว่าช่วงที่นางเป็นท่านผู้หญิงของพระยาวิไชเยนทร์เสียอีก"

ประวัติ "ท้าวทองกีบม้า"  

ท้าวทองกีบม้า หรือ มารี กีมาร์ เป็นสุภาพสตรีช่วงกรุงศรีอยุธยาตอนปลาย ภรรยาของเจ้าพระยาวิชเยนทร์ (คอนสแตนติน ฟอลคอน) ขุนนางกรีกที่ทำราชการในรัชกาลสมเด็จพระนารายณ์มหาราช มีชื่อเสียงจากการปฏิบัติหน้าที่หัวหน้าห้องเครื่องต้นวิเสทในราชสำนัก ได้การยกย่องให้เป็น "ราชินีแห่งขนมไทย" จากการดัดแปลงตำรับอาหารโปรตุเกส ให้เข้ากับวัตถุดิบที่หาได้ในท้องถิ่นจนออกมาเป็นขนมไทยหลากหลายเมนู เช่น ทองม้วน ทองหยิบ ทองหยอด ทองพลุ ทองโปร่ง ฝอยทอง กะหรี่ปั๊บ ขนมหม้อแกง สังขยา ขนมผิง สัมปันนี ขนมขิง ขนมไข่เต่า ลูกชุบ 

• ส่องธุรกิจ "กวาง ab normal" หลังเลิกรา "น้ำหวาน ซาซ่า"
• ส่องธุรกิจ "พิมรี่พาย" หลังวีนแตกกลางไลฟ์ พบขาดทุน 63 ล้าน

ในปัจจุบันทายาทขนมไทยของ "ท้าวทองกีบม้า" ยังคงมีชีวิตอยู่ และมีชื่อเดียวกันกับที่นางเอกในละครเรียก นั่นก็คือ "ป้ามะลิ" หรือนางมะลิ ภาคาพร อายุ 80 ปี พักอยู่ที่ ต.เกาะเรียน อ.พระนครศรีอยุธยา ห่างจากหมู่บ้านญี่ปุ่นและโปรตุเกส ประมาณ 1 กิโลเมตร 

ป้ามะลิ ถือเป็นหนึ่งในผู้สืบทอดชุมชนเครือญาติท้าวทองกีบม้า ปัจจุบันได้ตั้งเป็นวิสาหกิจชุมชนขนมไทย ต้นตำรับท้าวทองกีบม้า มีสมาชิกที่เป็นเครือญาติช่วยกันทำขนมทั้งหมด 12 คน

การผลิตขนมยังยึดแบบเดิม ทองหยอดต้องหยอดด้วยมือ ที่จะสามารถกำหนดขนาดของทองหยอดได้อย่างสม่ำเสมอ เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว ป้ามะลิเคยได้รับมอบปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิชาคหกรรมศาสตร์ ประจำปีการศึกษา 2563-2564 จากมหาวิทยาลัยราชภัฏพระนครศรีอยุธยา นับเป็นผู้ทรงคุณวุฒิในวงการขนมไทย และเป็นปูชนียบุคคลทรงคุณค่าของชาวพระนครศรีอยุธยา

ซึ่งในปัจจุบันมักมีนักท่องเที่ยว หรือหน่วยงาน สถาบันการศึกษา แวะเวียนเข้าไปทัศนศึกษาเพื่อดูวิธีการทำขนมต้นตำรับ "ท้าวทองกีบม้า" ที่วิสาหกิจชุมชนขนมไทย ท้าวทองกีบม้าอยู่เสมอๆ และยังสามารถซื้อขนมไทยชนิดต่างๆจากที่นี่ได้อีกด้วย

แม้ขนมไทย จะมีรสชาติอร่อยหอมหวาน มีเอกลักษณ์ไม่แพ้ขนมจากต่างประเทศ มีประวัติความเป็นมาที่น่าสนใจ แต่ปรากฏว่ามูลค่าการส่งออกขนมไทยไปตลาดต่างประเทศยังมีมูลค่าต่ำมากn เมื่อเทียบกับผลิตภัณฑ์อาหารประเภทอื่น เช่น พวกเครื่องแกง โดยมีมูลค่าการส่งออกประมาณร้อยละ 6.0 ของการส่งออกทั้งหมด

รศ.ดร.สุขุม เฉลยทรัพย์ สวนดุสิตโพล มหาวิทยาลัยสวนดุสิต ได้เปิดเผยข้อมูลเกี่ยวกับขนมไทยไว้ว่า การจัดอันดับผู้ค้าผลิตภัณฑ์ขนมไทย OTOP จีน ฮ่องกง ไต้หวัน และสิงคโปร์ พบว่าขนมไทยได้รับความนิยมอยู่ในอันดับที่ 3 โดยขนมไทยที่ชื่นชอบกันเป็นพิเศษ เช่น ข้าวแต๋น และทองม้วน

เปิดมูลค่า ส่งออก ขนมหวานไทย

จากข้อมูลของสำนักงานปลัดกระทรวงพาณิชย์ 8 เดือนของปี 2566 (ม.ค. - ส.ค. 2566) ประเทศไทยมีมูลค่าการส่งออกน้ำตาล และขนมทำจากน้ำตาล (ชูการ์คอนเฟกชันเนอรี) ไปยังทั่วโลกอยู่ที่กว่า 123,000 ล้านบาท โดย 5 ประเทศหลัก ของการส่งออกน้ำตาลและขนมทำจากน้ำตาล (ม.ค. - ส.ค. 2566) ได้แก่

1. อินโดนีเซีย มูลค่าการส่งออกกว่า 32,531 ล้านบาท คิดเป็น 26.39 %
2. จีน มูลค่าการส่งออกกว่า 21,474 ล้านบาท คิดเป็น 17.42%
3. ฟิลิปปินส์ มูลค่าการส่งออกกว่า 12,401 ล้านบาท คิดเป็น 10.06%
4. เกาหลีใต้ มูลค่าการส่งออกกว่า 11,383 ล้านบาท คิดเป็น 9.24%
5. มาเลเซีย มูลค่าการส่งออกกว่า 8,920 ล้านบาท คิดเป็น 7.24%

จะเห็นได้ว่า "ขนมหวานไทย" มีตลาดส่งออกที่รองรับอยู่แล้ว และหากมีการส่งเสริมมากยิ่งขึ้น ขนมหวานไทย สามารถเป็นสินค้าซอฟต์พาวเวอร์ สร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจให้กับประเทศ โดยรศ.ดร.สุขุม เคยให้ความเห็นเอาไว้ว่า ภาครัฐหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องสามารถผลักดันขนมไทยสู่สากลได้หลากหลายวิธี เช่น ควรส่งเสริม อนุรักษ์ และ สืบสานอย่างจริงจัง

ผลักดันอุตสาหกรรมขนมไทยไปยังเวทีโลก ต่อยอดสร้างสรรค์ร่วมกับวัฒนธรรมไทยอื่น ๆ ส่งเสริมเป็นสินค้าเศรษฐกิจหลักของไทย นำเทคโนโลยีเข้ามาใช้ช่วยการทำและยืดอายุขนม บรรจุในหลักสูตรการเรียนการสอน จัดสอนให้ความรู้โดยผู้เชี่ยวชาญ ให้ทุนสนับสนุนการลงทุนต่อยอดแก่ผู้ประกอบการ และยกเว้นภาษีให้กับผู้ประกอบการ เป็นต้น