ฟัง! แล้วอึ้ง! ทำไมชาวนาไทยปลูก "ข้าวหอมเวียดนาม"

ข้าวหอมพวง หรือ ข้าวหอมเวียดนาม หรือ ข้าวหอมจัสมิน 85 ทำไม? "โรงสี" แย่งกันซื้อข้าว หรือ "ชาวนาไทย" นิยมปลูกกลายเป็นกระแสฟีเวอร์ ยึดพื้นที่นาไทย! เรียกว่า พันธุ์ข้าวอื่นไทยในประเทศขายไม่ได้! "ฐานเศรษฐกิจ" จึงได้ลงพื้นที่ที่มีพื้นที่เพาะปลูกข้าวหอมพวง ซึ่งเป็นแหล่งพื้นที่ปลูกใหม่ จ.นครสวรรค์ โดยเฉพาะในพื้นที่ อ.ชุมแสง ประมาณ 9,300 ไร่ นำโดย อดีตกำนัน ได้แก่ นายฉลอง เอี่ยมเอื้อยุทธ ปัจจุบันเป็นประธานสภาเกษตรกรด้านข้าว จ.นครสวรรค์ และ 2 ผู้ใหญ่บ้าน อ.ชุมแสง ได้แก่ นายวสุพล นกทอง และนายศรีจันทร์ กันทะ ให้การดูแล จึงทำให้การเดินทางครั้งนี้เป็นไปด้วยความราบรื่นเป็นอย่างดี!


➣ ทนโรค ยิ่งหนาวยิ่งดก






นายศรีจันทร์ กันทะ ผู้ใหญ่บ้าน ต.ทับกฤช กล่าวว่า ผมยังไม่เคยรับประทานข้าวหอมพวง แต่มีผู้ช่วยที่เป็นคนขับรถเข็นข้าว บอกว่าข้าว "อร่อย นิ่ม แต่ไม่หอม และสีเป็นตัวด้วย" จะมี 2 สายพันธุ์ กล่าวคือ "หอมพวงสั้น" และ "หอมพวงยาว" ข้าวชนิดนี้ไม่ได้สำหรับเพาะปลูก เพราะที่ข้างฉลากผลิตภัณฑ์จะเขียนไว้สำหรับเลี้ยงไก่ แล้วที่ข้างถุงจะเป็นรูปไก่เลย ก็คือ ไม่ได้แนะนำให้ปลูก

"ก่อนหน้านี้ผมก็เคยปลูก แบบทดลองปลูก อยากรู้เป็นอย่างไร ปรากฏว่า ต้นขาวแข็งแรงดีมาก สู้หนาว และอายุสั้น เพราะ อ.ชุมแสง เป็นที่รับน้ำในฤดูน้ำหลาก จะต้องรีบทำ และรีบเก็บเกี่ยวในเดือน ส.ค. ชาวนาจะรู้กันเองว่า ต้องหนีน้ำ ลักษณะข้าวมีลักษณะพุ่ม ออกดอกเป็นพวงเลย ผิดกับข้าวของไทยมาก ยิ่งอากาศหนาวยิ่งดก สมัยก่อนข้าวนี้ราคาถูกกว่าท้องตลาดเยอะมาก แต่ชาวบ้านพอใจกับราคานี้ เพราะผลผลิตได้เยอะมาก ได้กว่า 1,000 กิโลกรัมต่อไร่ "ทนโรค ต้นทุนต่ำ" อย่างที่นี่หน้าหนาวข้าวสายพันธุ์อื่นไม่ค่อยทน จะตาย หรือไม่ก็ผลผลิตน้อยมาก ปลูกขาดทุน


➣ มีค่าเหยียบเบรกแย่งซื้อข้าวตันละ 200 บาท




นายศรีจันทร์ กล่าวอีกว่า หลังจากกรมการข้าวให้ข่าวว่า เป็นพันธุ์ที่ไม่ได้รับรองพันธุ์ หรือเป็นพันธุ์เถื่อน เป็นพันธุ์ที่ผิดกฎหมาย ชาวนาไม่กลัวเลย พันธุ์นี้กลับเป็นที่ต้องการมากขึ้น ขณะนี้โรงสีทุกโรงจะมาติดต่อนายหน้ารถเกี่ยว จะมาดูที่แปลงเลยว่า ใช้ได้หรือไม่ได้ เมล็ดสั้น หรือ เมล็ดยาว ราคารู้เลย

"ตอนนี้ให้ค่าเหยียบเบรกกับรถบรรทุกด้วย เดิมให้ตันละ 100 บาท พอใครเอาหอมพวงได้ให้ตันละ 200 บาท แต่ไม่มีการประกันราคา แต่ตอนนี้แย่งกันซื้ออยู่จึงทำให้ราคาอยู่ 8,200 บาทต่อตัน ขณะที่ ข้าวของผมแปลงติดกัน เป็นข้าว กข57 อยู่ที่ 6,600 บาทต่อตัน รับรองว่าฤดูหน้าจะมีการปลูกกันเยอะมาก"


➣ แฉเล่ห์กลของพ่อค้าชาวนาไม่เอี่ยว






นายวสุพล นกทอง ผู้ใหญ่บ้าน ต.โคกหม้อ  กล่าวว่า จากการที่กรมการข้าวให้ข่าวว่า มีข้าวหอมพวงปลอมปนอยู่ในข้าวหอมมะลิ กข 105 นั้น คิดว่าเป็นไปไม่ได้ เพราะหากเทข้าว 2 ชนิดมารวมกัน จะเห็นชัดว่า มีความแตกต่างกันมาก เปรียบเหมือนคนสูงกับคนต่ำ แต่ที่ชาวบ้านนิยมปลูก เนื่องจาก อ.ชุมแสง เป็นที่รับน้ำ เกษตรกรเป็นทางเลือกไม่มากนัก ก็คือ 1.ต้องหาพันธุ์ข้าวที่อายุสั้น ได้ผลผลิตที่ทนโรคและทนหนาว อย่างปีที่ผ่านมา อ.ชุมแสง จะกักเก็บน้ำไว้ให้นานที่สุด ก็คือ ใกล้ปีใหม่แล้ว เป็นไปได้ไหมทำให้ถูกต้อง ส่วนที่จะปลอมปนหรือไปทำอะไร เป็นเรื่องเกี่ยวกับธุรกิจหรือไม่

"มองว่า เป็นทางเลือกของคนบริโภค ถ้าคนมีเงินไปซื้อข้าวหอมมะลิ 105 รับประทาน แต่คนชั้นล่างจะไปซื้อข้าวหอม ไม่มีกำลังซื้อก็มากินข้าวตัวนี้แทน เนื่องจากมีการบรรจุขายตามท้องตลาด ราคาพออยู่ได้ อีกด้านเป็นวิถีชีวิตของเกษตรกรที่จะต้องปลูก เพราะต้นทุนต่ำ เกษตรกรไม่ผิด สาเหตุที่มีข่าวว่าข้าวปลอมปนนั้น มองว่าอยู่กับคนกลางว่าจะเอาไปทำอะไร ก็คือจะต้องไปช่วยกันดูตรงนั้นมากกว่า เราไม่รู้หรอกว่าเข้าไปทำกันอย่างไร ชาวบ้านรู้แต่ว่าราคาดีแค่นั้นเอง"


➣ รัฐต้องชัดเจนจะทำอย่างไร ชาวนาจะได้ทำตัวถูก




เช่นเดียวกับ นายฉลอง เอี่ยมเอื้อสุนทร ประธานคณะกรรมการด้านข้าว สภาเกษตรจังหวัดนครสวรรค์ กล่าวว่า เป็นผลดีกับชาวนา ไม่ใช่เป็นผลเสีย รัฐบาลบอกให้ชาวนาลดต้นทุน แต่ตัวนี้ต้านทานโรค ยาก็ไม่ต้องฉีด ปริมาณน้ำใช้น้อย เพราะอายุสั้น เป็นผลดีกับเกษตรกรทั้งนั้น ถ้าจะให้เกษตรกรได้ดี ก็ต้องทำให้ถูกต้อง ฝากรัฐบาลด้วยว่า ถ้าเป็นไปได้ก็ให้รับรอง แต่ถ้าเป็นไปไม่ได้จะจัดการอย่างไรพูดให้ชัดเจน เกษตรกรจะได้ทำตัวถูก เพราะต่อไปถ้าได้ดีเกษตรกรก็จะยึดข้าวพันธุ์นี้ แต่ถ้ายึดได้คราวเดียว ก็คือ หน้าหนาว หน้าร้อนก็ทำไม่ได้ อยากจะบอกว่า เกษตรกรต้องการอย่างนี้ รัฐบาลจะช่วยเหลืออย่างไร


➣ ท่าข้าวนโม ยัน! โรงสีให้ราคาสูงกว่าข้าวขาว 5%






ผู้ประกอบการท่าข้าวนโม เผยว่า ผู้ประกอบการโรงสีจะมาแจ้งกับท่าข้าว ว่า ต้องการข้าวชนิดนี้ ให้แยกข้าวออกจากข้าวขาว ซึ่งโดยปกติชาวนามาส่งข้าว ข้าวนี้จะจัดอยู่ในพวกกลุ่มข้าวขาว ซึ่งท่าจะคละข้าวชนิดนี้รวมกันทุกสายพันธุ์ แต่เมื่อโรงสีแจ้งมาจะบวกค่าพรีเมียมพิเศษให้กับท่าข้าว และท่าข้าวเองก็จะคืนให้กับชาวนาไปเช่นเดียวกัน ดังนั้น จึงทำให้ราคาข้าวสูงกว่าข้าวขาวโดยปกติ


➣ บุกบ้านนายกโรงสีฯชัยนาท




หลังจากนั้น คณะของทีม "ฐานเศรษฐกิจ" มาแวะที่สุดท้ายก่อนกลับกรุงเทพฯ พบกับ นายเกรียงศักดิ์ ตาปนานนท์ นายกสมาคมโรงสีข้าวไทยและในฐานะผู้ประกอบการโรงสีรุ่งทรัพย์ พืชผลเทรดดิ้ง ที่ จ.ชัยนาท พร้อมกับนำตัวอย่างข้าวชนิดต่าง ๆ มาประกอบกับคำอธิบายในระหว่างการสัมภาษณ์ กล่าวว่า ต้องให้ทางราชการพิสูจน์ดีเอ็นเอให้ชัดว่า ข้าวพันธุ์นี้เป็นข้าวหอมเวียดนามหรือไม่ ที่สำคัญ โรงสีจะซื้อทุกอย่างที่ชาวนาปลูก แต่ละโรงสีจะซื้อตามความถนัดของแต่ละโรง เพราะลักษณะการใช้ข้าวแตกต่างกัน แต่จุดเด่นของพันธุ์นี้ ทำไมปลูกแล้วตลาดติด มีคุณสมบัติพิเศษอะไร แต่ถ้ามองว่าจะไปผสมกับข้าวหอมมะลิ มองว่าเป็นไปไม่ได้ เพราะกายภาพและดีเอ็นเอมีความต่างกัน แต่วันนี้สิ่งที่รับรู้ ก็คือ ข้าวชนิดนี้ขายตัวมันเองได้ ตลาดต้องการมีลักษณะหุงนุ่ม ไม่แข็ง และไม่นิ่มเกินไป ถ้าเทียบกับข้าวพันธุ์ กข. ต่าง ที่เป็นข้าวชนิด 5% จะมีลักษณะที่แข็งกว่า หยาบกระด้างกว่า




ทีนี้ปัญหาของเรา ก็คือ อย่าเพิ่งไปตกใจ ต้องรู้ทันให้ได้ว่า ปลูกแล้วหากมีความเหมาะสมกับตลาดภายใน แต่ไม่เหมาะสมกับการส่งออกจะต้องให้หน่วยงานราชการต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็น กรมการข้าว กรมวิชาการเกษตร กรมการค้าต่างประเทศ ระดมสมองเพื่อหาทางส่งออกโดยศักยภาพของตัวเองได้หรือไม่ เช่น กลุ่มข้าวหอมมะลิ และกลุ่มข้าวหอมปทุมฯ เป็นต้น แต่ถ้าไม่สามารถไปในศักยภาพของตัวเอง แต่ถ้าไปในรูปกลุ่มข้าวขาวทั่วไป มองว่า มูลค่าการส่งออกก็ไม่ได้พิเศษอะไร นี่คือ ปัญหาที่จะตามมา ดังนั้น ต้องเข้าใจและวิเคราะห์ คิดให้ทัน อย่าเพิ่งไปตกใจ! ชี้ชัดว่า "ผิดกฎหมายทันที" เท่าที่ทราบข้าวชนิดนี้ไม่ได้เพิ่งเข้ามาในประเทศไทย ได้ยินว่า ครั้งแรกชาวบ้านปลูกไม่มีคนรับซื้อ เพราะ 1.เมล็ดสั้น 2.ท้องไข่เยอะ ก็หายไป




แต่จู่วันนี้โผล่! ขึ้นมาบอกว่า ตลาดนิยมเป็นกระแสที่ราคาสูงกว่าข้าวเปลือกในกลุ่มข้าว 5% แต่ด้อยกว่าข้าวหอมปทุมธานี และรับซื้ออยู่ในราคาข้าวสดที่ 8,000 บวกต่อตัน ขณะที่ ข้าวขาว 5% อยู่ในราคา 6,500-6,800 บาทต่อตัน ขณะที่ ข้าวหอมปทุมฯ ความชื้น 28% ราคา 8,500-1 หมื่นบาท แยกกันอย่างชัดเจน แต่สิ่งที่กังวลว่า ช่วงนี้ยังออกไม่เยอะ เช่น พื้นที่นครสวรรค์ประมาณ 1 หมื่นไร่




แต่ที่ได้สอบถามทั่วไปในฤดูที่จะเก็บเกี่ยว มี.ค. - เม.ย. ที่จะถึงนี้ ประมาณแสนไร่ ก็ตกใจว่า ทำไมถึงแพร่พันธุ์เร็ว ดังนั้น หน่วยงานที่เกี่ยวข้องต้องรีบทำการบ้าน ว่า จะทำอย่างไร หากตลาดตีกลับในเชิงผลลบจะเกิดผลเสียกับเกษตรกร ควรจะส่งสัญญาณให้เกษตรกร ว่า หากให้ใครจะปลูกข้าวชนิดนี้ ควรจะเพิ่มความระมัดระวัง ต้องคิดให้รอบคอบ ว่า ความเป็นไปได้ของตลาดมากน้อยแค่ไหน เพราะลักษณะข้าวพิเศษแบบนี้จะมีตลาดปริมาณที่ซื้อขายไม่มากนัก แต่ถ้ามีปริมาณมากก็จะทำให้ตลาดมีปัญหามากเช่นเดียวกัน เรื่องนี้เป็นเรื่องที่ต้องวิเคราะห์กันให้ดี


➣ ชี้กรมการข้าวรับรอง พันธุ์ข้าวไทยตายเรียบ!






นายเกษม ผลจันทร์ นายกสมาคมผู้รวบรวมและจำหน่ายเมล็ดพันธุ์ข้าว กล่าวว่า ข้าวหอมตัวนี้เป็นพันธุ์ที่ด้อยที่สุดของเวียดนาม หากกรมการข้าวรับรองพันธุ์ตัวนี้ เชื่อว่า ข้าวไทยพันธุ์อื่นตายหมด เกษตรกรจะเลิกปลูกทันที แล้วหันมาปลูกข้าวชนิดนี้แทน วันนี้กรมการข้าวจะต้องมาลงทุนงานวิจัยมากขึ้น เวียดนามในแต่ละปีลงทุนเป็นพันล้านบาท ถามว่า ของประเทศไทยงานวิจัยลงทุนแต่ละปีเท่าไร นับว่าเป็น "จุดด้อย" ที่ "กรมการข้าว" จะต้องมาทำให้จริงจัง ไม่ใช่มัวแต่จะมาออกกฎหมายควบคุม แล้วลักษณะแบบนี้ชาวนาไม่มีความผิดเลย สามารถที่จะขยายพันธุ์ แบ่งพันธุ์ขายได้ต่อไป พ่อค้าเมล็ดพันธุ์จะสูญพันธุ์! แปลงร่างเป็นชาวนาอยู่ภายใต้กฎหมายข้าวดีกว่า เพราะทำอะไรก็ไม่ผิด!