โดนัลด์ ทรัมป์ ประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกาที่ได้รับการเลือกตั้ง แสดงความไม่พอใจต่อการจัดการของปานามาเกี่ยวกับค่าธรรมเนียมการใช้คลองปานามา พร้อมประกาศว่า หากค่าธรรมเนียมดังกล่าวไม่ถูกปรับลด สหรัฐอาจเรียกร้องคืนสิทธิ์การควบคุมคลองปานามาที่เคยมอบให้ปานามาในอดีต
ทรัมป์กล่าวต่อหน้าผู้สนับสนุนที่รัฐแอริโซนาว่า "คลองปานามาเป็นทรัพย์สินระดับชาติที่สำคัญของสหรัฐ เราถูกเอารัดเอาเปรียบด้วยค่าธรรมเนียมที่ไม่เป็นธรรม ซึ่งต้องยุติในทันที" เขายังโพสต์ข้อความลงแพลตฟอร์ม Truth Social พร้อมภาพธงชาติสหรัฐพาดผ่านคลองปานามา และข้อความว่า "ยินดีต้อนรับสู่คลองแห่งสหรัฐอเมริกา!"
คำพูดของทรัมป์นำไปสู่การตอบโต้จาก โจเซ ราอูล มูลิโน ประธานาธิบดีของปานามา ซึ่งกล่าวยืนยันความเป็นอิสระของปานามาและย้ำว่าค่าธรรมเนียมของคลองไม่ได้ถูกกำหนดอย่างตามอำเภอใจ พร้อมระบุว่าคลองปานามาไม่มีการควบคุมโดยประเทศอื่น รวมถึงจีน
คลองปานามาเป็นเส้นทางเดินเรือระหว่างมหาสมุทรแอตแลนติกและแปซิฟิกที่มีความสำคัญระดับโลก โดยให้บริการเรือขนส่งสินค้ากว่า 14,000 ลำต่อปี สหรัฐเป็นผู้สร้างคลองนี้ในปี ค.ศ. 1914 และควบคุมพื้นที่โดยรอบเป็นเวลาหลายทศวรรษ ก่อนที่จะส่งมอบการควบคุมให้แก่ปานามาอย่างสมบูรณ์ในปี ค.ศ. 1999
ทรัมป์ยังแสดงความกังวลต่อบทบาทของจีนในพื้นที่ดังกล่าว แม้ข้อมูลยืนยันว่าจีนไม่มีอำนาจในการบริหารคลองโดยตรง แต่บริษัท Hutchison Ports ของฮ่องกงเป็นผู้จัดการท่าเรือที่ตั้งอยู่บริเวณทางเข้าคลองทางฝั่งมหาสมุทรแอตแลนติกและแปซิฟิก
คำประกาศของทรัมป์ถือเป็นตัวอย่างหายากที่ผู้นำสหรัฐขู่จะดึงดินแดนของประเทศอื่นกลับมาอยู่ภายใต้การควบคุมของตน ซึ่งสะท้อนถึงการเปลี่ยนแปลงในแนวทางการทูตของสหรัฐภายใต้การนำของเขา
มูลิโนตอบกลับอย่างชัดเจนว่า "ทุกตารางเมตรของคลองปานามาเป็นของปานามาและจะยังคงเป็นเช่นนั้น" เขายังเสริมว่าปานามาเปิดรับความสัมพันธ์ที่ดีและเคารพกับรัฐบาลใหม่ของสหรัฐ
การประกาศของทรัมป์ในครั้งนี้ยังไม่มีการชี้แจงว่าจะเรียกคืนคลองปานามาอย่างไร เนื่องจากไม่มีพื้นฐานทางกฎหมายระหว่างประเทศที่รองรับ อย่างไรก็ตาม คำพูดเหล่านี้ได้กระตุ้นความกังวลในวงการการเมืองระหว่างประเทศและเศรษฐกิจ นอกจากนี้ ทรัมป์ยังเคยพิจารณาขยายดินแดนสหรัฐในอดีต เช่น การเสนอซื้อเกาะกรีนแลนด์ ซึ่งเป็นดินแดนอิสระของเดนมาร์ก แม้ว่าจะถูกปฏิเสธอย่างหนักแน่น
ประธานาธิบดีมูลิโนยังแสดงความหวังว่ารัฐบาลใหม่ของสหรัฐจะรักษาความสัมพันธ์อันดีและเคารพต่ออธิปไตยของปานามา แต่ในขณะเดียวกันก็ยืนยันชัดเจนว่า คลองปานามาจะไม่เปลี่ยนมือ
คำกล่าวของทรัมป์ได้กลายเป็นประเด็นที่สร้างความสนใจทั้งในสหรัฐและทั่วโลก เนื่องจากคลองปานามาเป็นเส้นทางการค้าที่สำคัญระดับโลก และยังเป็นสัญลักษณ์ของความร่วมมือระหว่างประเทศ การกล่าวถึงการเรียกคืนคลองจึงถูกมองว่าอาจเพิ่มความตึงเครียดในความสัมพันธ์ระหว่างสหรัฐและพันธมิตรในภูมิภาคนี้
ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา คลองปานามาถือเป็นหัวใจของเศรษฐกิจโลก โดยเฉพาะการส่งออกพลังงาน เช่น ก๊าซธรรมชาติเหลวจากสหรัฐไปยังตลาดเอเชีย การบริหารจัดการคลองที่มั่นคงและเป็นธรรมจึงมีความสำคัญไม่เพียงแต่ต่อปานามา แต่ต่อทุกประเทศที่พึ่งพาการค้าในเส้นทางนี้