วันที่ 6 สิงหาคม 2564 นายจุรินทร์ ลักษณวิศิษฏ์ รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการ กระทรวงพาณิชย์ ประธานในที่ประชุมคณะอนุกรรมการนโยบายและบริหารข้าวแห่งชาติด้านการตลาด ครั้งที่ 1/2564 ผ่านระบบ Zoom มีมติเห็นชอบเดินหน้าโครงการประกันรายได้เกษตรกร ประกันรายได้ข้าว ปีที่3 ซึ่งปีนี้พิเศษเพิ่มโครงการชดเชยดอกเบี้ย3% ให้แก่ผู้ประกอบการค้าข้าวในการเก็บสต็อก ปีการผลิต 2563/64 ให้กับผู้ส่งออก เป็นครั้งแรกในวงการข้าวไทย ปกติทุกเป็นมีเฉพาะแค่โรงสี และสถาบันเกษตรกร สหกรณ์ เท่านั้น
ต่อกรณี ดังกล่าวนี้ นายเจริญ เหล่าธรรมทัศน์ นายกสมาคมผู้ส่งออกข้าวไทย เผยกับ “ฐานเศรษฐกิจ” มองว่าคงจะช่วยชะลอข้าวที่จะออกมาคาดการณ์ผลผลิตข้าวจะมีมาก อาจจะทำให้ราคาข้าวถูกลงไปอีก ซึ่งการเก็บสต๊อก ก็เหมือนการสร้างดีมานด์เทียมเก็บข้าวไว้ ก็หวังว่าในอนาคตราคาข้าวจะสูงขึ้น จะได้ขายออกมา แต่ที่ผ่านมาทางผู้ส่งออกไม่เคยได้รับการช่วยเหลือแบบนี้เลย ส่วนวิธีการปฏิบัติเป็นอย่างไร ก็ยังไม่ได้ศึกษาว่าจะช่วยอย่างไรบ้าง ก็คงต้องไปดูกันอีกครั้งในอนาคต
“ที่ผ่านมาเคยทำให้กับข้าวเปลือกที่โรงสีเก็บไว้ แล้วคราวนี้มาถึงผู้ส่งออกด้วย อย่างที่ทราบฝนฟ้าค่อนข้างดี เพราะฉะนั้นผลผลิตอาจจะมากขึ้นกลับไปเป็นปีปกติ อย่าลืมว่าที่ผ่านมา 2 ปี เป็นปีที่ประเทศไทยเผชิญภัยแล้งผลผลิตค่อนข้างจะน้อย ซึ่งคาดว่าปีนี้ผมว่าผลผลิตค่อนข้างจะมากโดยเฉพาะข้าวหอมมะลิ เพราะว่าภาคอีสานฝนก็ดี เนื่องจากปัญหาโควิดคนกลับบ้านกันเยอะ ทำให้แรงงานในต่างจังหวัดมีมากขึ้น”
ส่วนตลาดข้าวหอมมะลิค่อนข้างจะจำกัด เพราะว่าเราไม่มีนักท่องเที่ยวเข้ามา คนไทยรายได้น้อยลงแทนที่จะรับประทานข้าวหอมมะลิก็หันมาเลือกรับประทานข้าวราคาถูกลงกว่า การส่งออกไปสหรัฐอเมริกา ยุโรป ซึ่งเป็นตลาดใหญ่ของไทยก็มีปัญหาเรื่องตู้สินค้าซึ่งค่าขนส่งเพิ่มไป 5-6 เท่า ค่าตู้ไปสหภาพยุโรป หรือสหรัฐอเมริกา ราคาต่อตู้ (20 ตัน) 16,000- 20,000 ดอลลาร์สหรัฐ หรือเฉลี่ย ค่าขนส่งประมาณตันละ 700-800 ดอลลาร์สหรัฐ เรียกว่าแพงกว่าค่าข้าว ไปแล้ว
จากเดิมตู้ละ 2,000- 2,500 ดอลลาร์สหรัฐ ราคาค่าขนส่งดูแนวโน้มราคาน่าจะขยับขึ้นอีก ยังไม่นิ่ง ดังนั้นส่งออกข้าวหอมมะลิในฤดูใหม่นี้จะมีปัญหา แต่ยังมีจำนำยุ้งฉาง ภาพก็เหมือนเขื่อน ทีกั้นไว้ แต่กั้นไว้นานก็ไม่ดี ซึ่งก็หวังว่าโชคดีโควิดคลายลง ค่าเรือ ค่าระวางเรือ ลดลง
อย่างไรก็ดีการส่งออกแถบเอเชียค่าขนส่งยังไม่ขึ้นราคามาก ยกตัวอย่างจีน ในอดีต 300 ดอลลาร์สหรัฐ ขณะปัจจุบัน ราคา 800 ดอลลาร์สหรัฐ ต่อตู้คอนเทรนเนอร์ ฮ่องกง ในอดีต ราคาค่าขนส่ง 100 ดอลลาร์สหรัฐ ปัจจุบัน 400 ดอลลาร์สหรัฐ เช่นเดียวกัน สิงคโปร์ ก็หวังว่าตลาดตรงนี้จะเพิ่มการซื้อข้าวมากขึ้น ก็ยังดี ประมาณ 3-4 เท่า
นายเจริญ กล่าวว่า ถึงเวลาแล้วที่รัฐบาลจะต้องดูทั้งระบบ ทีผ่านมาจะไปเน้นชาวนา ราคาข้าวเปลือกอย่างเดียว ไม่ได้ ตั้งแต่ที่ผ่านมาก็ได้พยายามให้มีการพัฒนาพันธุ์ข้าวใหม่ๆ ก็พยายามแนะผ่าน คสช. หลังจากผ่านระบายข้าวจำนำออกไปหมดแล้วก็ได้พยายามแนะนำให้หาพันธุ์ใหม่ ไม่เช่นนั้นเราสู้คู่แข่งไม่ได้ จะหาเงินชดเชยให้ชาวนาอย่างเดียวก็เปลืองงบประมาณปีหนึ่งก็เป็นแสนล้านบาท
แทนที่จะมาพัฒนาพันธุ์ข้าวต่ำทีสุดในโลก เพิ่มผลผลิตต่อไร่ให้ดีขึ้น ให้มีพันธุ์ข้าวใหม่ๆ ซึ่งปัจจุบันก็นับว่าเป็นความโชคดีได้มี คุณจุรินทร์ ลักษณวิศิษฏ์ รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ ดูแล กระทรวงพาณิชย์และ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ท่านก็สนใจและท่านได้ร่างยุทธศาสตร์ข้าว 5 ปี และกำลังเดินตามร่างยุทธศาสตร์ที่ได้วางไว้