ค่าออกซิเจนในเลือดโควิด เป็นอีกหนึ่งตัวชี้วัดว่าบุคคลนั้นติดเชื้อโควิด-19 (Covid-19) และอยู่ในภาวะที่อันตรายแค่ไหน โดยที่ประเด็นเรื่องค่าออกซิเจนในเลือดกำลังกลับมาได้รับความสนใจอีกครั้ง หลังจากที่โควิดสายพันธุ์โอมิครอน (Omicron) กำลังแพร่ระบาดอย่างมากในประเทศไทยเวลานี้
ทั้งนี้ "ฐานเศรษฐกิจ" จึงไปสืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับเรื่องค่าออกซิเจนในเลือดกับโควิดว่ามีความเกี่ยวพันกันอย่างไร พบว่า
ผศ.พญ.พิชญาภา รุจิวิชชญ์ สาขาโรคระบบการหายใจและเวชบำบัดวิกฤต ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เคยให้ความเห็นเรื่อง ทำไมออกซิเจนถึงจำเป็นกับผู้ป่วยโควิด-19 ไว้ว่า
เครื่องวัดระดับออกซิเจนปลายนิ้วเป็นหนึ่งในอุปกรณ์ของผู้ป่วย Home Isolation จะช่วยวัดระดับความอิ่มตัวของออกซิเจนจากจังหวะการเต้นของเส้นเลือด
เป็นการตรวจที่ง่ายและสามารถตรวจได้ด้วยตนเอง โดยการนำเครื่องมาหนีบที่ปลายนิ้ว รอให้สัญญาณคงที่ประมาณ 15-30 วินาที แล้วค่อยทำการอ่านผลจากหน้าจอ
ซึ่งในผู้ป่วยปอดอักเสบจากโควิด-19 ถ้าค่าที่อ่านได้จากเครื่องในขณะพักมีค่าน้อยกว่า 96% (เต็ม 100%) หรือมีค่าลดลง 3% ขึ้นไป ในขณะที่ออกกำลัง เช่น เดินเร็ว ๆ 3 นาที หรือลุกยืน-นั่งเก้าอี้เร็ว ๆ 1 นาที ให้สงสัยว่า อาจมีปอดอักเสบจากโควิด-19 ควรให้ยาต้านไวรัส ยาต้านการอักเสบควบคู่ไปกับการพิจารณาให้ออกซิเจนเสริม
อย่างไรก็ดี เครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้วเป็นเพียงเครื่องที่ใช้ติดตามอาการปอดอักเสบเบื้องต้นของผู้ที่ถูกตรวจยืนยันว่าติดเชื้อโควิด-19 แล้ว ซึ่งจะช่วยบอกได้เบื้องต้นว่า ผู้ป่วยโควิด-19 รายนั้น ๆ มีอาการปอดอักเสบหรือไม่ และอาการเป็นมากหรือเป็นน้อยเพียงใดไม่ได้เป็นอุปกรณ์ที่ใช้วินิจฉัยว่าติดเชื้อโควิด-19
โดยทั่วไปผู้ที่ติดเชื้อโควิด-19 ส่วนมากจะมีอาการเพียงเล็กน้อยคล้ายเป็นหวัด ได้แก่ อาการคัดแน่นจมูก ไอ เจ็บคอ มีไข้ ผู้ป่วยบางรายอาจมีอาการจมูกไม่ได้กลิ่น ลิ้นไม่รับรส ร่วมด้วย
ซึ่งถ้าหากร่างกายเดิมแข็งแรง มีอาการไม่มาก จะสามารถหายเองได้เพียงให้การรักษาตามอาการ ประมาณช่วงวันที่ 4-7 เป็นต้นไป นับจากวันแรกที่เริ่มมีอาการ
ผู้ป่วยส่วนหนึ่งอาจมีเชื้อลุกลามเข้าหลอดลมลงสู่ปอดจนเกิดภาวะปอดอักเสบขึ้น โดยเฉพาะผู้ที่ร่างกายเดิมอ่อนแอ มีโรคประจำตัวเสี่ยง เช่น โรคหัวใจ โรคปอด โรคตับ โรคไต ความดันโลหิตสูง เบาหวาน โรคมะเร็ง หรือกินยากดภูมิต้านทาน โรคอ้วน เป็นต้น
สังเกตได้จากผู้ป่วยจะมีอาการไอมาก บางคนมีไอเสมหะปนเลือด เหนื่อย หายใจลำบาก หายใจไม่อิ่ม เจ็บหน้าอกโดยเฉพาะเวลาสูดหายใจเข้าลึก ๆ หรือเวลาไอ มีไข้ และมีระดับออกซิเจนในร่างกายต่ำกว่าค่าปกติได้
ในการรักษาผู้ป่วยปอดอักเสบจากโควิด-19 นอกจากการรักษาโดยการให้ยาต้านไวรัส ยาต้านการอักเสบ ยาป้องกันลิ่มเลือดอุดตัน รวมถึงยารักษาโรคประจำตัวอื่น ๆ แล้ว
การรักษาที่สำคัญอีกอย่างหนึ่ง คือ การให้ออกซิเจนให้เพียงพอเพื่อรักษาระดับออกซิเจนในเลือด ที่จะไปเลี้ยงอวัยวะสำคัญต่าง ๆ เช่น หัวใจ ตับ ไต สมอง ไม่ให้ทำงานทรุดตามลงไป ซึ่งถ้าอวัยวะสำคัญต่าง ๆ ล้มเหลว อาจส่งผลให้ผู้ป่วยเสียชีวิตได้
สำหรับการวัด "ค่าออกซิเจนในเลือด" นั้น สามารถทำได้ 2 วิธี ได้แก่