เอ็กซเรย์ปอดเจอฝ้าขาวแต่อาการปกติ เสี่ยงมะเร็ง รีบ CT scan ด่วน

รศ.นพ.ศิระ เลาหทัย แพทย์ผู้เชี่ยวชาญศัลยศาสตร์ ทรวงอก เฉพาะทางด้านการผ่าตัดส่องกล้องในช่องทรวงอก โรงพยาบาลวชิรพยาบาล กล่าวว่า หากเจอฝ้าขาวจากการเอ็กซเรย์ปอดควรรีบหาสาเหตุ เพราะ เอ็กซเรย์ คือ การทำฟิล์มเปรียบเสมือนการถ่าย 2 มิติ เห็นแค่ด้านหน้า-หลัง ส่งผลทำให้เกิดผลภาพลวงได้บ่อย หากเปรียบเทียบกับการทำเอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT scan) ที่เป็นการตัดภาพละเอียดสูง ซึ่งเป็นภาพ 3 มิติ จะแตกต่างกัน ฉะนั้นการตรวจชนิดนี้ทำให้สามารถบ่งบอกถึงลักษณะว่า เป็นลักษณะของก้อนเนื้อว่าสงสัยมะเร็งหรือไม่ รวมทั้งมีจริงหรือไม่

เมื่อใดเมื่อเราทำเอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์แล้วเจอว่ามีจุดที่ปอดที่ปอดจริงๆ มีสาเหตุอาจเกิดได้หลายอย่าง ดังนี้

• มะเร็ง (อาจจะเป็น มะเร็งปอด หรือ มะเร็งจากที่อื่นกระจายมา)
• วัณโรค
• อย่างอื่นๆ เช่น เนื้องอกธรรมดาของปอด หรือ ในช่องทรวงอก

ทั้งนี้ การเอาชิ้นเนื้อไปตรวเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุด โดยสามารถทำได้หลายวิธี เช่น การส่องกล้องผ่านหลอดลม (Bronchoscope) การเจาะเอาชิ้นเนื้อโดยการทำเอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์ ( CT guide biopsy) สุดท้ายการผ่าตัด ( Surgical biopsy)

ในการผ่าตัดปัจจุบันสามารถทำได้โดยผ่าตัดส่องกล้องแบบจุดเดียวทำให้ผู้ป่วยสามารถฟื้นตัวได้ไว ภาวะแทรกซ้อนน้อย แถมปลอดภัยมาก

ขณะที่สถานการณ์โรคระบบทางเดินหายใจ หรือโรคที่เกี่ยวกับปอดในบ้านเรานับวันจะยิ่งทวีความรุนแรง ส่วนหนึ่งเป็นผลมาจากสภาพแวดล้อมและมลพิษที่เป็นสาเหตุสำคัญในการทำให้เกิดโรคเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจ จนกลายเป็นความวิตกกังวล เมื่อไปตรวจสุขภาพแล้วเอกซเรย์พบว่า “มีก้อนในปอด”โดยส่วนใหญ่มักตระหนกไปกันก่อนเองว่า หรือจะเป็นมะเร็งปอด ทั้งที่จริงๆ แล้ว “ก้อนในปอด” นั้น เป็นได้หลายอย่าง หรืออาจไม่ได้เป็นอะไรเลยก็ได้ คือร่างกายเป็นปกติดี ทั้งนี้ควรการไขความกระจ่างและสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับเรื่องก้อนในปอดให้มากขึ้น

รศ.นพ.ศิระ กล่าวว่า ก้อนในปอดอาจไม่ใช่มะเร็งเสมอไป อย่าคิดไปเองก่อน คนส่วนใหญ่เกือบร้อยเปอร์เซ็นต์เลยมักจะกลัวว่า “ก้อน” คือมะเร็ง ซึ่งจริง ๆ แล้ว ก้อนที่พบไม่ใช่มะเร็งเสมอไป แต่คือเนื้อ เนื้อ มีตั้งแต่เนื้อร้ายและเนื้อดี

• เนื้อร้ายก็คือมะเร็ง
• เนื้อดีก็คือเป็นก้อนเป็นติ่ง ริดสีดวงที่ไม่ใช่มะเร็ง

ทั้งนี้ก้อนที่ไม่ใช่มะเร็ง อาจมีได้ตั้งแต่ก้อนที่เกิดจากการติดเชื้อ หรือส่วนกลุ่มที่ไม่ได้ติดเชื้อก็จะเป็นการอักเสบของร่างกาย  การอักเสบอย่างแรกก็คือเป็นแผลเป็นเก่า เช่น

1. คนไข้อาจเคยติดเชื้อที่ปอดมาก่อน หรืออาจจะเคยประสบอุบัติเหตุแล้วเกิดเป็นแผลเป็นเหมือนตามผิวหนัง พอเวลาผ่านไปก็จะรวมตัวกันเป็นก้อน พอหดตัวก็ทำให้เอกซเรย์แล้วเห็นเหมือนเป็นก้อนได้
2. การอักเสบจริง เป็นการอักเสบของร่างกายที่ภูมิต้านทานหันมาเล่นงานร่างกายเราเอง เวลาเกิดการอักเสบปุ๊บก็จะเกิดแผล ทำให้เอกซเรย์ออกมาแล้วเห็นเหมือนเป็นก้อนได้

นอกจากนี้ การสูดหายใจเอาบางอย่างเข้าไป อาจพบเป็นก้อนที่ปอดได้ โดยก้อนนั้นอาจเป็นเพียงแค่ติ่งจากสิ่งแปลกปลอมที่สูดหายใจเข้าไป หรือบางครั้งได้สูบดมเอาฝุ่น PM 2.5 ที่มีขนาดเล็ก สะสมในระยะยาว สะสมเรื้อรังมานาน ซึ่งต้องเข้าใจว่าสิ่งผิดปกติจะเกิดขึ้นในปอดคนได้นั้นจะค่อยๆ สะสม 

"ถ้าเราได้รับสิ่งแปลกปลอมนั้นเป็นระยะเวลาต่อเนื่อง คนที่ใช้ชีวิตประจำวันทุกวัน อยู่กับควันรถ มลพิษ สูดดมไปนานๆ ทุกวัน ก็มีโอกาสปอดอักเสบและเอกซเรย์เห็นเป็นก้อนในปอดได้เช่นกัน ดังนั้น สิ่งที่เห็นจากภาพจากการเอกซเรย์เป็นเพียงแค่ “ภาพ” ที่บอกกว้างๆ เพื่อนำไปสู่การตรวจหาสาเหตุที่แท้จริงเท่านั้น ไม่ใช่คำวินิจฉัย แต่ประชาชนส่วนใหญ่มักตกใจและคิดไปเองก่อน เวลาผลการเอกซเรย์ออกมาแล้วพบว่ามีก้อนในปอดดังนั้น อย่าเพิ่งตกใจ"

ท้ายสุดนี้ ตรวจสุขภาพจึงเป็นสิ่งสำคัญ ยิ่งตรวจเร็วพบเจอเร็ว โอกาสพบมะเร็งระยะเริ่มต้นยิ่งสูง การหายขาดยิ่งมีมาก และการผ่าตัดปอดก็ไม่น่ากลัวอย่างที่คิด