สปอร์ตไลท์ทุกดวงเตรียมส่องไปยัง องค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพ หรือ ขสมก. อีกครั้ง หลังจากพยายามผลักดัน โครงการรถเมล์ไฟฟ้าหรือ รถเมล์ EV ออกมาให้บริการประชาชนคนกรุงเทพฯ ให้ได้นั่งกันสบาย ๆ เงียบสงบสยบมลพิษ ล่าสุด ขสมก. เตรียมประกาศพิมพ์เขียว เอกสารประกวดราคา หรือ TOR ออกมาดึงดูดเอกชนเข้ามาร่วมวงประมูลชิ้นใหม่ปลามัน
หนทางจากวันแรกจนถึงวันนี้ ก่อนที่จะไปจนถึงช่วงเวลาการเปิดประมูล ต้องยอมรับเลยว่า ทรหด และเกือบจะกลายเป็นมหากาพย์โครงการ ซ้ำรอยโครงการรถเมล์ NGV ในอดีต เพราะกว่าโครงการนี้จะผ่านด่านหินต่าง ๆ มาได้ ก็เรียกว้าเลือกตาแทบกระเด็น
“ฐานเศรษฐกิจ” ได้นำเสนอประเด็นการประมูลโครงการรถเมล์ EV ไปตั้งแต่ช่วงต้นปี หลังจากมีข้อครหากระซิบ-กระซาบ ความไม่ชอบมาพากลของโครงการหลายปม ทั้งความคุ้มค่า ราคา ค่าจ้าง และความเหมาะสม แม้เป้าหมายใหญ่ของโครงการจะอ้างถึงการปลดหนี้สะสมกองมหึมากว่า 1.3 แสนล้านบาท ให้ค่อย ๆ ลดลงได้ตามนโยบาย
หากใครจำกันได้ ไม่กี่เดือนก่อน ขสมก. รอมร่อจะประกาศ TOR โครงการนี้ มาครั้งหนึ่งแล้วแต่เจอติงไปหมายมุม จนสุดท้ายต้องยอมถอยไปพิจารณาให้รอบด้าน ก่อนเสนอใหม่ตามขั้นตอน รวมถึงดึงกรมบัญชีกลาง มาลงนามบันทึกข้อตกลงคุณธรรม เพื่อกรองโครงการ และร่าง TOR ให้ชัวร์อีกครั้ง ป้องกันการทุจริต
นายกิตติกานต์ จอมดวง จารุวรพลกุล ผู้อำนวยการ ขสมก. ระบุถึงเรื่องนี้ ว่า ที่ผ่านมาโครงการได้เสนอเข้าบอร์ดสมก.เห็นชอบแล้ว ตั้งแต่ช่วงปลายเดือนกุมภาพันธ์ 2565 โดยเห็นว่าโครงการมีผกระทบต่อการให้บริการของประชาชน และมีมูลค่าโครงการค่อนข้างสูง จึงอยากให้มีความโปร่งใสในการทำงาน ขสมก.เลยได้จัดทำหนังสือถึงกรมบัญชีกลาง ร่วมด้วยช่วยเช็ค
ล่าสุด แหล่งข่าวจากกระทรวงคมนาคม เปิดเผยกับ “ฐานเศรษฐกิจ” ว่า การตรวจสอบได้สะเด็ดน้ำแล้ว และขสมก. กำลังหาฤกษ์ประกาศ TOR ของโครงการนี้ คือ การประกวดราคาจ้างเหมาบริการเดินรถโดยสารปรับอากาศที่ใช้พลังงานสะอาดเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการบริหารจัดการเดินรถและลดมลภาวะในเขตเมือง จำนวน 224 คัน ด้วยวิธีประกวดราคาอิเล็กทรอนิกส์ (e-bidding)
มีระยะเวลาการจ้างจะเริ่มนับจากวันถัดจากวันที่มีการบรรจุรถโดยสารปรับอากาศในคราวแรกตามใบอนุญาตขนส่งใหม่ และจะสิ้นสุดลงเมื่อครบกำหนดระยะเวลา 730 วัน (24 เดือน) นับจากวันเริ่มจ้าง ด้วยวิธี e-bidding โดยราคากลางของงานจ้างในการประกวดราคาครั้งนี้ เป็นเงินทั้งสิ้น 953,648,640 บาท
สำหรับ TOR ฉบับนี้ มีสาระสำคัญหลายประเด็น โดยเฉพาะคุณสมบัติของผู้ที่สนใจจะเข้าร่วมวงประมูลรวม 15 ข้อ ที่ขสมก.ขอบรรจุไว้ใน TOR ฉบับนี้ ประกอบไปด้วย
รับจ้างดำเนินงานที่เกี่ยวกับรถโดยสารปรับอากาศ ซึ่งประกอบไปด้วยงานจัดหาและดำเนินการให้มี การเดินรถโดยสารปรับอากาศที่ใช้พลังงานสะอาด (พลังงานไฟฟ้า) เป็นจำนวน 224 คัน โดยจะต้องเป็นรถประกอบในประเทศไทย โดยมีมูลค่าของวัสดุอุปกรณ์ที่ผลิตได้ภายในประเทศ ไม่น้อยกว่า 50% ของมูลค่าวัสดุอุปกรณ์ที่ผลิตและประกอบได้ภายในประเทศทั้งหมด
นับรวมค่าประกอบและค่าดำเนินการต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นจริงกับผู้รับจ้างภายในประเทศ และเป็นของใหม่ ไม่เคยใช้งานมาก่อน ไม่เป็นของเก่าเก็บ อยู่ในสภาพที่จะใช้งานได้ทันที และมีคุณลักษณะเฉพาะตรงตามที่องค์การกำหนด
ขณะที่รถโดยสารแต่ละคันจะต้องมีการติดตั้งระบบเทคโนโลยีที่ทันสมัยสามารถรองรับการบริหารจัดการ เดินรถได้เป็นอย่างดีและมีประสิทธิภาพ พร้อมทั้งงานดำเนินการให้มีการซ่อมและบำรุงรักษา
สำหรับผู้ยื่นข้อเสนอจะต้องมีคุณสมบัติ ดังต่อไปนี้
1. มีความสามารถตามกฎหมาย
2. ไม่เป็นบุคคลล้มละลาย
3. ไม่อยู่ระหว่างเลิกกิจการ
4. ไม่เป็นบุคคล ซึ่งอยู่ระหว่างถูกระงับการยื่นข้อเสนอหรือทำสัญญากับหน่วยงานของรัฐไว้ชั่วคราว เนื่องจากเป็นผู้ที่ไม่ผ่านเกณฑ์การประเมินผลการปฏิบัติงานของผู้รับจ้าง ตามระเบียบที่รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง กำหนด ตามที่ประกาศเผยแพร่ในระบบเครือข่ายสารสนเทศของกรมบัญชีกลาง
5. ไม่เป็นบุคคล ซึ่งถูกระบุชื่อไว้ในบัญชีรายชื่อผู้ทิ้งงาน และได้แจ้งเวียนชื่อให้เป็นผู้ทิ้งงานของหน่วยงานของรัฐในระบบเครือข่ายสารสนเทศของกรมบัญชีกลาง ซึ่งรวมถึงนิติบุคคลที่ผู้ทิ้งงานเป็น หุ้นส่วนผู้จัดการ กรรมการผู้จัดการ ผู้บริหาร ผู้มีอำนาจในการดำเนินงานในกิจการของนิติบุคคลนั้นด้วย
6. มีคุณสมบัติและไม่มีลักษณะต้องห้ามตามที่คณะกรรมการนโยบายการจัดซื้อจัดจ้าง และ การบริหารพัสดุภาครัฐกำหนดในราชกิจจานุเบกษา
7. เป็นนิติบุคคลที่มีวัตถุประสงค์ที่สามารถรองรับการประกอบธุรกรรมการรับจ้างเดินรถ และบำรุงรักษารถโดยสาร
8. ไม่เป็นผู้มีผลประโยชน์ร่วมกันกับผู้ยื่นข้อเสนอรายอื่นที่เข้ายื่นข้อเสนอให้แก่องค์การ ณ วันที่เผยแพร่ประกาศเชิญชวนและเอกสารประกวดราคาของโครงการฯ หรือไม่เป็นผู้กระทำการอันเป็นการ ขัดขวางการแข่งขันอย่างเป็นธรรมในการประกวดราคาอิเล็กทรอนิกส์ครั้งนี้
9. ไม่เป็นผู้ได้รับเอกสิทธิ์หรือความคุ้มกัน ซึ่งอาจปฏิเสธไม่ยอมขึ้นศาลไทย เว้นแต่รัฐบาลของผู้ยื่นข้อเสนอได้มีคำสั่งให้สละเอกสิทธิ์และความคุ้มกันเช่นว่านั้น
10. ผู้ยื่นข้อเสนอต้องลงทะเบียนในระบบจัดซื้อจัดจ้างภาครัฐด้วยอิเล็กทรอนิกส์ (Electronic Government Procurement : e - GP) ของกรมบัญชีกลาง
11. ผู้ยื่นข้อเสนอต้องมีคุณสมบัติดังต่อไปนี้
(1) มีผลงานการรับจ้างงานให้บริการยานพาหนะขนส่งสาธารณะภายในประเทศไทย รวมถึงรถ โดยสารประจำทางจากหน่วยงานของรัฐไทยหรือภาคเอกชนภายในประเทศไทย ซึ่งมีมูลค่างานตามสัญญา รับจ้างสัญญาเดียวกันไม่น้อยกว่า 100 ล้านบาท
หรือมีผลงานการให้บริการ ยานพาหนะขนส่งสาธารณะ ภายในประเทศไทยรวมถึงรถโดยสารประจำทาง ซึ่งมียอดมูลค่ารายได้ค่าโดยสารที่ เรียกเก็บได้จากการ ให้บริการยานพาหนะขนส่งสาธารณะในสัญญาเดียวไม่น้อยกว่า 100 ล้านบาท ในทุกกรณี สามารถ ใช้ผลงานภายในระยะเวลา 5 ปีก่อนวันเสนอราคา
(2) มีใบอนุญาตให้ประกอบธุรกิจบริการการชำระเงินภายใต้การกำกับประเภทการให้บริการเงิน อิเล็กทรอนิกส์จากกระทรวงการคลังตามพระราชบัญญัติระบบการชำระเงิน พ.ศ. 2560 และมีผลงานการ ดำเนินการเกี่ยวกับระบบชำระเงินทางอิเล็กทรอนิกส์
หรือมีผลงานการออกแบบและพัฒนาระบบตั๋วโดยสารที่ สามารถรองรับระบบตั๋วร่วมของกระทรวงคมนาคมได้หรือมีผลงานการดำเนินการเกี่ยวกับระบบบัตรสวัสดิการ ของรัฐของกระทรวงคมนาคมได้
ขณะที่ผู้ยื่นข้อเสนอที่เสนอราคาในรูปแบบของ “กิจการร่วมค้า” ต้องมีคุณสมบัติ ดังนี้
(1) กรณีที่กิจการร่วมค้าได้จดทะเบียนเป็นนิติบุคคลใหม่ (Joint Venture) กิจการร่วมค้าจะต้องมีคุณสมบัติครบถ้วนตามเงื่อนไขที่กำหนดในเอกสารประกวดราคา และการเสนอราคาให้เสนอราคาในนาม “กิจการร่วมค้า” ส่วนคุณสมบัติด้านผลงาน กิจการร่วมค้า สามารถนำผลงานของผู้เข้าร่วมค้ามาใช้แสดงเป็นผลงานของกิจการร่วมค้าที่เข้าร่วมประกวดราคาได้ โดยนิติบุคคลทุกรายจะต้องรับผิดร่วมกันและแทนกันต่อองค์การอย่างลูกหนี้ร่วม
(2) กรณีที่กิจการร่วมค้าไม่ได้จดทะเบียนเป็นนิติบุคคลใหม่ หรือกลุ่มนิติบุคคลร่วมทำงาน (Consortium) นิติบุคคลแต่ละนิติบุคคลที่เข้าร่วมค้าทุกรายจะต้องมีคุณสมบัติครบถ้วนตามเงื่อนไขที่กำหนดในเอกสารประกวดราคา เว้นแต่ ในกรณีที่กิจการร่วมค้า ได้มีข้อตกลงระหว่างผู้เข้าร่วมค้าเป็นลายลักษณ์อักษร
กำหนดให้ผู้เข้าร่วมค้ารายใดรายหนึ่งเป็นผู้รับผิดชอบหลักในการเข้าเสนอราคากับหน่วยงานของรัฐ และแสดงหลักฐานดังกล่าวมาพร้อมการยื่นข้อเสนอประกวดราคาทางระบบจัดซื้อจัดจ้างภาครัฐด้วยอิเล็กทรอนิกส์ กิจการร่วมค้านั้นสามารถใช้ผลงานของผู้เข้าร่วมค้าหลักรายเดียวเป็นผลงานของกิจการร่วมค้าที่ยื่นเสนอราคาได้
ส่วนผู้ที่นอกจาก (1) หรือ (2) นี้ สามารถใช้ผลงานดังต่อไปนี้ได้
12. ข้อตกลงคุณธรรม ผู้ยื่นข้อเสนอต้องกรอกข้อมูล พร้อมลงนามและประทับตราในข้อตกลงคุณธรรมและส่งหลักฐานข้อตกลงคุณธรรมที่ได้ดำเนินการแล้วไปพร้อมกับการเสนอราคา โดยถือว่าเป็นสาระสำคัญในการพิจารณาคุณสมบัติ หากไม่ส่งข้อมูลพร้อมลงนามและประทับตราในข้อตกลงคุณธรรม จะถือว่าไม่ผ่านคุณสมบัติ
ตามประกาศคณะกรรมการความร่วมมือป้องกันการทุจริตเรื่องแนวทางและวิธีการในการดำเนินการงานโครงการความร่วมมือป้องกันการทุจริตในการจัดซื้อจัดจ้างภาครัฐแบบข้อตกลงคุณธรรม การคัดเลือกผู้สังเกตการณ์ และการจัดทำรายงานตามมาตรา 17 และมาตรา 18 แห่งพระราชบัญญัติการจัดซื้อจัดจ้างและการบริหารพัสดุภาครัฐ พ.ศ. 2560
13. นิติบุคคลแต่ละนิติบุคคลซึ่งประสงค์จะเสนอราคาที่เข้าร่วมในกลุ่มกิจการร่วมค้า หรือกลุ่มนิติบุคคลร่วมทำงาน ไม่สามารถยื่นเอกสารเสนอราคาในนามตนเอง หรือร่วมกับนิติบุคคลอื่นหรือกลุ่มกิจการร่วมค้าหรือกลุ่มนิติบุคคลร่วมทำงานอื่นได้อีก และจะเปลี่ยนแปลงนิติบุคคลในกลุ่มกิจการร่วมค้าหรือกลุ่มนิติบุคคลร่วมทำงานในภายหลังไม่ได้
14. ผู้ยื่นข้อเสนอ กรณีที่กิจการร่วมค้าไม่ได้จดทะเบียนเป็นนิติบุคคลใหม่ หรือกลุ่มนิติบุคคลร่วมทำงานนิติบุคคลแต่ละบุคคลที่เข้าร่วมค้าทุกรายจะต้องเป็นผู้มีรายชื่อเป็นผู้ซื้อเอกสารประกวดราคาอิเล็กทรอนิกส์ทางระบบจัดซื้อจัดจ้างด้วยอิเล็กทรอนิกส์
15. ผู้ยื่นข้อเสนอจะต้องจัดให้มีนโยบายและแนวทางการป้องกันการทุจริตในการจัดซื้อจัดจ้าง พร้อมทั้งต้องแนบเอกสารหลักฐาน และแบบตรวจสอบข้อมูลของผู้ยื่นข้อเสนอที่จะเข้าร่วมการเสนอราคาในโครงการที่มีวงเงินจัดซื้อจัดจ้างตั้งแต่ 500 ล้านบาทขึ้นไปประกอบเป็นเอกสารเสนอราคา โดยผู้ยื่นข้อเสนอจะต้องดำเนินการตามแบบตรวจสอบข้อมูลครบถ้วนทุกข้อจึงจะผ่านการพิจารณาคุณสมบัติของผู้ยื่นข้อเสนอ