คำมั่นสัญญายุติการตัดไม้ทำลายป่าที่ COP26 กำลังผิดแผน

คำมั่นสัญญายุติการตัดไม้ทำลายป่าที่ COP26 ในปี 2564 ที่ผู้นำโลกกว่า 100 คนลงนามในปฏิญญากลาสโกว์ว่าด้วยป่าไม้ ซึ่งพวกเขามุ่งมั่นที่จะทำงานร่วมกันเพื่อหยุดและฟื้นฟูการสูญเสียป่าและความเสื่อมโทรมของที่ดินภายในปี 2573 ผู้นำจากประเทศต่างๆ ครอบคลุมพื้นที่ป่าประมาณ 85% ทั่วโลกได้ลงนาม

ซึ่งรวมถึงอดีตประธานาธิบดีบราซิล ฌาอีร์ โบลโซนาโร ผู้ซึ่งผ่อนคลายการบังคับใช้กฎหมายสิ่งแวดล้อมเพื่ออนุญาตให้มีการพัฒนาป่าฝนอเมซอน

แต่สิ่งที่เกิดขึ้นในตอนนี้กำลังผิดแผน ทำไมถึงพูดแบบนี้ ? เราลองมาดูงานวิจัยครั้งใหม่กัน

พื้นที่ป่าเขตร้อนที่มีขนาดเท่ากับประเทศสวิตเซอร์แลนด์สูญเสียไปเมื่อปีที่แล้วเพราะการตัดไม้ทำลายป่าเพิ่มขึ้น อ้างอิงจากการวิจัยครั้งใหม่ Forest Pulse: The Latest on the World’s Forests โดยเปรียบเทียบให้เห็นว่า

การสูญเสียป่าเขตร้อนในปี 2565 มีจำนวนทั้งสิ้น 4.1 ล้านเฮกตาร์ เทียบเท่ากับสนามฟุตบอล 11 สนาม ที่ถูกทำลายทุกๆ นาที การสูญเสียป่าไม้ทั้งหมดนี้ทำให้เกิดการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ 2.7 กิกะตัน (Gt)

ในระดับประเทศ การสูญเสียพื้นที่ป่าเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วใน  2  ประเทศที่มี "ป่าเขตร้อน" มากที่สุด ได้แก่ "บราซิล" และ "สาธารณรัฐประชาธิปไตยคองโก" แต่ก็เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วในประเทศอื่นๆ ด้วย เช่น กานาและโบลิเวีย ในขณะเดียวกัน "อินโดนีเซีย"และ "มาเลเซีย"สามารถรักษาอัตราการสูญเสียพื้นที่ป่าให้ใกล้ระดับต่ำเป็นประวัติการณ์

การวิเคราะห์ที่ดำเนินการโดย Global Forest Watch แสดงให้เห็นว่าคำสัญญาที่ทำไว้ในกลาสโกว์ไม่ได้ถูกรักษาไว้

• สำรวจข้อมูลใน GFW

การสูญเสียป่าดิบชื้น หรือ ป่าฝนเขตร้อน ถูกมองว่ามีความสำคัญต่อภาวะโลกร้อนและความหลากหลายทางชีวภาพ โดยป่าฝนในบราซิล สาธารณรัฐประชาธิปไตยคองโก และอินโดนีเซีย ดูดซับก๊าซเรือนกระจกจำนวนมหาศาล

ขณะเดียวกันการแผ้วถางหรือเผาป่าที่มีอายุเก่าแก่เหล่านี้ทำให้เห็นว่าคาร์บอนที่เก็บไว้ถูกปล่อยสู่ชั้นบรรยากาศ ทำให้อุณหภูมิทั่วโลกสูงขึ้น ป่าเหล่านี้มีความสำคัญต่อการรักษาความหลากหลายทางชีวภาพและการดำรงชีวิตของผู้คนนับล้าน

คำถามคือ เรากำลังอยู่ในเส้นทางที่จะหยุดการตัดไม้ทำลายป่าภายในปี 2573 หรือไม่ และคำตอบสั้นๆ ก็คือ ไม่ !  นี่คือสิ่งที่ "ร็อด เทย์เลอร์" จากสถาบันทรัพยากรโลก (WRI) ซึ่งดูแล Global Forest Watch กล่าว

บราซิล ครองความสูญเสียของป่าเขตร้อนในปี 2565 เพิ่มขึ้นมากกว่า 15% โดยการสูญเสียป่าส่วนใหญ่เกิดขึ้นในอเมซอน ความสูญเสียที่ไม่เกี่ยวกับไฟ ส่วนใหญ่ในอเมซอนมักเกิดจากการตัดไม้ทำลายป่า แตะระดับสูงสุดนับตั้งแต่ปี 2548  ขณะที่ในรัฐอามาโซนัส ซึ่งเป็นที่ตั้งของป่าที่สมบูรณ์กว่าครึ่งหนึ่งของบราซิล อัตราการตัดไม้ทำลายป่าเพิ่มขึ้นเกือบ 2 เท่าในช่วงสามปีที่ผ่านมา

สาธารณรัฐประชาธิปไตยคองโก หรือ DRC มีอัตราการสูญเสียป่าอย่างต่อเนื่อง พื้นที่กว่าครึ่งล้านเฮกตาร์ในปี 2565 และอัตราการสูญเสียยังคงเพิ่มขึ้นเล็กน้อยในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา การสูญเสียป่าส่วนใหญ่ประกอบด้วยพื้นที่โล่งขนาดเล็กใกล้กับพื้นที่เกษตรกรรม (ที่ดินที่แผ้วถางและเผาเพื่อการเพาะปลูกพืชผลระยะสั้น และเหลือพื้นที่รกร้างเพื่อให้ป่าไม้และธาตุอาหารในดินงอกใหม่) จำนวนประชากรที่เพิ่มขึ้นของคองโก ทำให้ความต้องการอาหารเพิ่มขึ้น ทำให้ระยะเวลาการทิ้งร้างสั้นลงและการขยายพื้นที่เกษตรกรรมไปสู่ป่าดิบชื้น

"โบลิเวีย" ซึ่งเป็นหนึ่งในไม่กี่ประเทศที่ไม่ลงนามในปฏิญญากลาสโกว์ พบว่าการสูญเสียป่าไม้เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วในปี 2565 เพิ่มขึ้นเกือบหนึ่งในสามในหนึ่งปี นักวิจัยกล่าวว่าสินค้าทางการเกษตรเป็นตัวขับเคลื่อนหลัก การขยายตัวของถั่วเหลืองส่งผลให้เกิดการตัดไม้ทำลายป่าในโบลิเวียเกือบล้านเฮกตาร์ตั้งแต่ช่วงเปลี่ยนศตวรรษ ขณะที่ไฟป่ายังส่งผลกระทบอย่างมีนัยสำคัญต่อผืนป่าของโบลิเวียในช่วงไม่กี่ปีมานี้ โดยในปี 2565 ไฟป่าทำให้สูญเสียป่าเบื้องต้นราว 1 ใน 3 ของประเทศ

แม้ว่า กานา ในแอฟริกาตะวันตกจะมีป่าปฐมภูมิ (ป่าดั้งเดิมที่เกิดขึ้นมาตามธรรมชาติเหลืออยู่เพียงเล็กน้อย) แต่ก็พบว่ามีการสูญเสียเพิ่มขึ้นอย่างมากถึง 71% ในปี 2565 ซึ่งส่วนใหญ่อยู่ในพื้นที่คุ้มครอง

นี่คือส่วนหนึ่งของงานวิจัยที่ชี้ให้เห็นว่า ถ้าโลกต้องการรักษาอุณหภูมิโลกให้ต่ำกว่าเกณฑ์วิกฤติ 1.5 องศาเซลเซียส เวลาสำหรับการดำเนินการกับป่าไม้ก็สั้นมาก นักวิจัยกล่าวและบอกว่ามีความเร่งด่วนที่จะต้องทำให้การตัดไม้ทำลายป่าลดลง ซึ่งเร่งด่วนกว่าการลดลงของการปล่อยคาร์บอน เพราะเมื่อสูญเสียป่าไม้ไปก็จะยิ่งยากขึ้นที่จะได้กลับคืนมา

ทำไมป่าไม้จึงมีความสำคัญ?

ป่าไม้เป็นระบบนิเวศที่สำคัญต่อการต่อสู้กับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ สนับสนุนการดำรงชีวิต และปกป้องความหลากหลายทางชีวภาพ

สภาพภูมิอากาศ

ในขณะที่โลกเผชิญกับคำเตือนเกี่ยวกับวิกฤตสภาพภูมิอากาศ การลดการตัดไม้ทำลายป่า เป็นหนึ่งในมาตรการที่ใช้ที่ดินอย่างคุ้มค่า ที่สุดในการบรรเทาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ป่าไม้เป็นทั้งแหล่งและแหล่งกักเก็บคาร์บอน ขจัดก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ออกจากอากาศ 

ความเป็นอยู่ที่ดีของมนุษย์

ประมาณ 1.6 พันล้านคน รวมทั้งชนพื้นเมืองเกือบ 70 ล้านคน พึ่งพาทรัพยากรป่าไม้ในการดำรงชีวิต การตัดไม้ทำลายป่า โดยเฉพาะในเขตร้อนยังส่งผลกระทบต่ออุณหภูมิในท้องถิ่นและปริมาณน้ำฝน 

ความหลากหลายทางชีวภาพ

ป่าไม้เป็นแหล่งรวมความหลากหลายทางชีวภาพมากที่สุดในบรรดาระบบนิเวศบนโลก ขอบเขตความหลากหลายทางชีวภาพทั่วโลกที่นำมาใช้ในปี 2565 เน้นย้ำถึงความจำเป็นในการหยุดยั้งและฟื้นฟูการสูญเสียระบบนิเวศทางธรรมชาติ รวมถึงป่าไม้

ข้อมูล : bbc , research.wri.org