หนึ่งในหน้าที่สำคัญของประชาชนชาวไทย คือการออกไปใช้สิทธิเลือกตั้งผู้แทนฯที่จะเข้าไปบริหารประเทศผ่านทางระบบรัฐสภา ซึ่ง หากไม่ใช้สิทธิเลือกตั้ง ก็เท่ากับว่าเราไม่ได้ทำหน้าที่นั้น แต่ในกรณีที่มี “เหตุจำเป็น” ทำให้เราไม่สามารถไปใช้สิทธิเลือกตั้งตามกำหนด ทาง คณะกรรมการการเลือกตั้ง หรือ กกต. ได้กำหนด “เหตุอันสมควร” ที่ไปใช้สิทธิเลือกตั้งไม่ได้ และ วิธีแจ้งเหตุอันไม่อาจไปใช้สิทธิเลือกตั้ง ไว้ เพื่อให้ผู้แจ้ง ไม่ต้องเสียสิทธิในกิจกรรมทางการเมืองในอนาคต
ส่วนขอบเขตของเวลาในการแจ้งเหตุไม่ไปเลือกตั้งเพื่อรักษาสิทธิทางการเมืองในอนาคตนั้น กกต.ระบุไว้ว่า สามารถแจ้งเหตุก่อนการเลือกตั้ง 7 วัน หรือหลังวันเลือกตั้งภายใน 7 วัน
ทั้งนี้ คณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) ได้กำหนด เหตุอันสมควรที่ทำให้ไปใช้สิทธิเลือกตั้งไม่ได้ มี 6 ข้อ ดังนี้
หากไม่ไปใช้สิทธิเลือกตั้ง แล้วไม่ได้แจ้งเหตุฯ หรือแจ้งเหตุฯ แล้วแต่เหตุนั้นไม่สมควร กฎหมายกำหนดให้ต้องเสียสิทธิบางประการ (อ่านเพิ่มเติม: ไม่ไปเลือกตั้งมีโทษอย่างไร ถูกตัดสิทธิอะไรบ้าง)
สำหรับ ขั้นตอนการแจ้งเหตุอันทำให้ไม่สามารถไปใช้สิทธิเลือกตั้ง เพื่อเป็นการป้องกันการเสียสิทธินั้น ผู้ที่ไม่ได้ไปใช้สิทธิฯ สามารถแจ้งเหตุก่อนการเลือกตั้ง 7 วัน หรือหลังวันเลือกตั้ง 7 วัน โดยมี 2 ขั้นตอนง่ายๆ ดังนี้
เมื่อปฏิบัติตามขั้นตอนที่กำหนดแล้ว ก็ยืนยันข้อความที่ได้กรอกแล้ว ระบบจะรับแจ้งเหตุฯ ให้โดยอัตโนมัติ
เราสามารถพิมพ์แบบการแจ้งไม่ไปใช้สิทธิเลือกตั้ง หรือจัดเก็บสำเนาข้อมูลไว้ในรูปแบบข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ไว้เป็นหลักฐาน
หรืออีกช่องทาง คือ การแจ้งผ่านเว็บไซต์ www.bora.dopa.go.th โดยสามารถตรวจสอบรายละเอียดผู้ไม่ไปใช้สิทธิ และผู้แจ้งเหตุจำเป็นไม่ไปใช้สิทธิเลือกตั้งได้ที่ https://www.bora.dopa.go.th/all-election