เมื่อเกิด "แผ่นดินไหว" จะมีการระบุขนาดเพื่อคำนวณความรุนแรง และเพื่อคาดการณ์ระดับความเสียหายที่จะเกิดขึ้นหากมีแผ่นดินไหว โดยการระบุขนาด หรือ Magnitude (แมกนิจูด) จะเป็นปริมาณที่มีความสัมพันธ์กับพลังงานที่พื้นโลกปลดปล่อยออกมาในรูปของการสั่นสะเทือน และมีหน่วยเป็น "ริกเตอร์"
ซึ่งคำนวณได้จากการตรวจวัดค่าความสูงของคลื่นแผ่นดินไหวด้วยเครื่องมือตรวจแผ่นดินไหว เพื่อหาค่าปริมาณที่บ่งชี้ขนาด ณ บริเวณศูนย์กลางแผ่นดินไหว ฐานเศรษฐกิจพาเช็กระดับความรุนแรงของแผ่นดินไหวแต่ละขนาด ตามความสัมพันธ์ของขนาดโดยประมาณกับความสั่นสะเทือนใกล้ศูนย์กลาง ดังนี้
ขนาดของแผ่นดินไหว(แมกนิจูด) และระดับความรุนแรงตามมาตราริกเตอร์
แผ่นดินไหวขนาด 1 - 2.9 ริกเตอร์
แผ่นดินไหวขนาด 3 - 3.9 ริกเตอร์
แผ่นดินไหวขนาด 4 - 4.9 ริกเตอร์
แผ่นดินไหวขนาด 5 - 5.9 ริกเตอร์
แผ่นดินไหวขนาด 6 - 6.9 ริกเตอร์
แผ่นดินไหวขนาด 7.0 ริกเตอร์ ขึ้นไป
ทั้งนี้ เหตุการณ์แผ่นดินไหวของญี่ปุ่น (1 ม.ค.2567) มีขนาดเกิน 7.0 ริกเตอร์ขึ้นไป และมีขนาดสูงถึง 7.6 ริกเตอร์ ถือเป็นการเกิดแผ่นดินไหวขนาดใหญ่ที่นอกจากจะทำให้อาคารบ้านเรือนและพื้นถนนเสียหายแล้ว ยังก่อให้เกิดความเสี่ยงของการเกิดสึนามิ ทั้งในญี่ปุ่นและประเทศข้างเคียง อย่างเกาหลีใต้และรัสเซียอีกด้วย
โดยทั้ง 2 ประเทศข้างต้นได้ออกแถลงการณ์เตือนสึนามิกับประชาชนที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ที่คาดว่าจะได้รับผลกระทบเรียบร้อยแล้ว และจากการอัพเดตล่าสุด (ช่วงเย็นวันนี้ เวลาประเทศไทย) ยังไม่ได้รับรายงานผลกระทบหรือความเสียหายใดๆ
ทางด้านกรมอุตุนิยมวิทยาญี่ปุ่นก็ได้ลดระดับเตือนสึนามิในญี่ปุ่นลงแล้ว พบส่วนใหญ่เป็นสถานะ "ถึงฝั่ง" เกือบหมดแล้ว - อัพเดตล่าสุด วันที่ 1 มกราคม 2567 เวลา 18.50น.(ตามเวลาประเทศไทย) ขณะเดียวกัน กรมอุตุนิยมวิทยาญี่ปุ่นได้ประกาศเตือนว่าอาจเกิดคลื่นสึนามิความสูง 3 - 5 เมตรในหลายพื้นที่ เนื่องจากเกิดคลื่นสึนามิขนาดเล็กอยู่หลายครั้ง ทำให้จากการประเมินอาจเกิดคลื่นสึนามิเพิ่มเติม
ทั้งนี้ รัฐบาลญี่ปุ่นได้ระบุว่า มีประชาชน 6 รายติดค้างอยู่ใต้ซากอาคารบ้านเรือนที่พังถล่มลงมาในเมืองวาจิมะของจังหวัดอิชิคาวะ โดยในขณะนี้ยังไม่มีรายงานสถานการณ์ของผู้ประสบภัยกลุ่มดังกล่าว
*Update ล่าสุด วันที่ 2 มกราคม 2567 เวลา 16.38 น. (ตามเวลาประเทศญี่ปุ่น) ทางรมว.กต. รายงานจำนวนผู้เสียชีวิตมีทั้งหมด 48 ราย
แหล่งที่มาของมาตราวัดความรุนแรงแผ่นดินไหว : กองเฝ้าระวังแผ่นดินไหว กรมอุตุนิยมวิทยา