"วิษณุ" ผ่าทางตัน แต่งตั้งข้าราชการระดับสูง ไม่ต้องรอรัฐบาลใหม่

อึมครึมมานานจนในที่สุดก็ได้ความชัดเจนแล้วกับการแต่งตั้งข้าราชการระดับสูง ระดับปลัดกระทรวง อธิบดี โดยเฉพาะปลัดกระทรวง เกรดเอ 2 แห่ง ที่กำลังจะเกษียณอายุราชการในวันที่ 1 ตุลาคม 2566 นั่นคือ นายกฤษฎา จีนะวิจารณะ ปลัดกระทรวงการคลัง และนายกุลิศ สมบัติศิริ ปลัดกระทรวงพลังงาน

นั่นเพราะในช่วงที่ผ่านมารัฐมนตรีต้นสังกัด เกรงว่าการแต่งตั้งข้าราชการระดับสูง ระดับปลัดกระทรวง อธิบดี จะขัดต่อมาตรา 169 (2) ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย เรื่องการแต่งตั้งโยกย้ายเจ้าหน้าที่ของรัฐหรือให้บุคคลดังกล่าวพ้นจากการปฏิบัติหน้าที่หรือพ้นจากตำแหน่ง โดยเฉพาะตำแหน่งใหญ่ตั้งแต่ ซี 10 ขึ้นไป

ล่าสุดในการประชุมคณะรัฐมนตรี (ครม.) วันที่ 8 สิงหาคม 2566 ที่ผ่านมา ได้หารือถึงกรณีการแต่งตั้งข้าราชการระดับสูงในตำแหน่งปลัดที่กำลังจะเกษียณอายุราชการในปีนี้ ทั้งกระทรวงพลังงาน และกระทรวงการคลัง ซึ่งเป็นกระทรวงสำคัญด้านเศรษฐกิจ ว่ารัฐบาลปัจจุบันที่ยังคงทำหน้าที่รักษาการไปจนกว่าจะมีรัฐบาลใหม่เข้ามานั้นจะสามารถแต่งตั้งได้หรือไม่ และหากทำได้ต้องมีวิธีการอย่างไร

รัฐมนตรีเจ้าสังกัดเสนอครม.ได้

นางณัฐฏ์จารี อนันตศิลป์ เลขาธิการคณะรัฐมนตรี เปิดเผยรายละเอียดว่า การแต่งตั้งปลัดกระทรวงสามารถดำเนินการได้ โดย นายวิษณุ เครืองาม รองนายกรัฐมนตรี รายงานต่อที่ประชุมครม.ว่า แนวทางการแต่งตั้งข้าราชการระดับสูง ในช่วงที่ยังเป็นรัฐบาลรักษาการ และยังไม่มี ครม.ชุดใหม่ 

โดยรัฐมนตรีเจ้าสังกัดของปลัดกระทรวงที่กำลังจะเกษียณอายุราชการในขณะนี้ สามารถเสนอแต่งตั้งปลัดกระทรวงคนใหม่เพื่อมาทำหน้าที่แทนปลัดกระทรวงที่เกษียณอายุเสนอเข้ามาให้ที่ประชุมครม. พิจารณาได้ แต่สามารถแต่งตั้งได้เฉพาะปลัดกระทรวงที่จะเกษียณเท่านั้น ไม่สามารถแต่งตั้งอธิบดีในกรมต่าง ๆ ที่จะเกษียณอายุราชการ ได้ 

ทั้งนี้รายชื่อปลัดกระทรวงผ่านการเห็นชอบจากครม.แล้ว ขั้นตอนต่อไปจะส่งต่อไปยังคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) พิจารณาให้เป็นไปตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย มาตรา 169 (2) ต่อไป

“การแต่งตั้งผู้บริหารระดับปลัดกระทรวงแน่นอนว่า จะช่วยให้การบริหารงานของหน่วยงานราชการมีความต่อเนื่องไปได้ โดยหน่วยงานที่เสนอเรื่องเข้าก็ต้องแจ้งเหตุผลและความจำเป็นเร่งด่วนที่เสนอการตั้งผู้บริหารระดับสูงของกระทรวงเข้ามาในช่วงนี้ต่อที่ประชุมครม.ก่อนที่จะเสนอไปยัง กกต. อยู่แล้ว แต่ท้ายที่สุดการก็ขึ้นอยู่กับว่า กกต. พิจารณาแล้วจะอนุมัติ หรือไม่อนุมัติเท่านั้น” นางณัฐฏ์จารี ระบุ

ปลัดใหม่มีอำนาจแต่งตั้งอธิบดี

ขณะที่การเสนอแต่งตั้งผู้บริหารในระดับซี 10 เช่น ตำแหน่งอธิบดีแทนตำแหน่งที่จะว่างลงนั้น ก็ให้เป็นอำนาจของปลัดกระทรวงที่อยู่ในตำแหน่งสามารถแต่งตั้งอธิบดีได้ แต่ถ้าเป็นกระทรวงที่ปลัดจะเกษียณอายุในปีนั้น ๆ การแต่งตั้งอธิบดีกรมต่าง ๆ ต้องให้ปลัดใหม่เป็นผู้แต่งตั้ง 

ส่วนตำแหน่งนักบริหารระดับสูงที่เป็นระดับซี 11 อื่น ๆ เช่น เลขาธิการสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.) ผู้อำนวยการสำนักงบประมาณ สามารถเสนอแต่งตั้งผู้บริหารในระดับรองเลขาธิการของสำนักงานได้ เนื่องจากเลขาธิการมีตำแหน่งที่เทียบเท่ากับปลัดกระทรวง

นางณัฐฏ์จารี ระบุว่า เหตุผลที่มีแนวทางที่รองนายกฯวิษณุเสนอแนวทางนี้ให้ ครม.เห็นชอบเนื่องจากอำนาจของรัฐมนตรีนั้นสามารถที่จะตั้งปลัดกระทรวงได้ และปลัดคนใหม่ที่มาแทนปลัดที่เกษียณอายุราชการ ก็จะมีอำนาจในการแต่งตั้งอธิบดีคนใหม่ ซึ่งเป็นแนวทางที่ถูกต้องไม่ใช่ให้ปลัดที่จะเกษียณอายุเป็นคนที่แต่งตั้งอธิบดีไว้ในลักษณะทิ้งทวน

ปี 2566 บิ๊กข้าราชการเกษียณ 28 คน

สำหรับข้อมูลของข้าราชการระดับสูงที่เกษียณอายุราชการในปีงบประมาณ 2566 นั้น ฐานเศรษฐกิจตรวจสอบข้อมูลพบว่า ในส่วนของกระทรวงสำคัญ ๆ มีผู้บริการเกษียณอายุราชการด้วยกัน 28 ตำแหน่ง ตั้งแต่ปลัดกระทรวง รองปลัดกระทรวง ผู้ตรวจราชการ และอธิบดีของหลายกระทรวง ดังนี้

กระทรวงการคลัง มี 7 ตำแหน่ง คือ นายกฤษฎา จีนะวิจารณะ ปลัดกระทรวงการคลัง นายภูมิศักดิ์ อรัญญาเกษมสุข รองปลัดกระทรวงการคลัง, นายบุญชัย จรัสแสงสมบูรณ์ รองปลัดกระทรวง, นายวิจักษณ์ อภิรักษ์นันท์ชัย ผู้ตรวจราชการกระทรวง, นางชลิดา พันธ์กระวี ผู้ตรวจราชการกระทรวง, นายเอด วิบูลย์เจริญ ผู้ตรวจราชการกระทรวง และนางปานทิพย์ ศรีพิมล ผู้อำนวยการสำนักงานคณะกรรมการนโยบายรัฐวิสาหกิจ (สคร.)

กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ มี 7 ราย คือ นายสุรเดช สมิเปรม รองปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์, นายขจร เหล่าประเสริฐ ผู้ตรวจราชการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์, นายประพิศ จันทร์มา อธิบดีกรมชลประทาน, นายเฉลิมชัย สุวรรณรักษ์ อธิบดีกรมประมง, นายเข้มแข็ง ยุติธรรม-ดำรง อธิบดีกรมส่งเสริมการเกษตร, นายประกอบ เผ่าพงศ์ อธิบดีกรมหม่อนไหม และ นายอัชฌา สุวรรณนิตย์ รองอธิบดีกรมส่งเสริมสหกรณ์

กระทรวงอุตสาหกรรม มี 6 คน คือ นายสุรพล ชามาตย์ รองปลัดกระทรวงอุตสาหกรรม, นายทาวัน ทวีถาวรสวัสดิ์ ผู้ตรวจราชการกระทรวงอุตสาหกรรม, นายนิรันดร์ ยิ่งมหิศรานนท์ อธิบดีกรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร่,นายภานุวัฒน์ ตริยางกูรศรี เลขาธิการสำนักงานคณะกรรมการอ้อยและน้ำตาลทราย, นางสุชาดา โพธิ์เจริญ รองอธิบดีกรมส่งเสริมอุตสาหกรรม และนายสหวัฒน์ โสภา รองเลขาธิการสำนักงานคณะกรรมการอ้อยและน้ำตาลทราย

กระทรวงพาณิชย์ มี 4 ตำแหน่ง คือ นายวันชัย วราวิทย์ รองปลัดกระทรวง, นายทศพล ทังสุบุตร อธิบดีกรมพัฒนาธุรกิจการค้า,นายกำแหง กล้าสุคนธ์ รองอธิบดีกรมพัฒนาธุรกิจการค้า และ นางระวีพรรณ ช้างเย็นฉ่ำ รองอธิบดีกรมพัฒนาธุรกิจการค้า

กระทรวงพลังงาน มี 3 ตำแหน่ง คือ นายกุลิศ สมบัติศิริ ปลัดกระทรวงพลังงาน, นายสมบูรณ์ หน่อแก้ว รองปลัดกระทรวงพลังงาน และ นายสุรีย์ จรูญศักดิ์ รองอธิบดีกรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงาน 

กระทรวงคมนาคม มี 1 ราย คือ นายปริญญา แสงสุวรรณ อธิบดีกรมท่าอากาศยาน