อะไร คือ "สิ่งจำเป็น" ของ "ผู้นำเชิงนวัตกรรม"

การสร้างการเปลี่ยนแปลงให้เกิดขึ้นในองค์กรจำเป็นอย่างยิ่งที่ผู้บริหารจะต้องใช้ทั้งเทคนิคในการบริหารจัดการ (Management) และความเป็นผู้นำ (Leadership) เพื่อนำพาองค์กรสู่ความสำเร็จ ดังนั้น การพัฒนาภาวะผู้นำเชิงนวัตกรรมจึงมีความสำคัญ และเป็นเรื่องที่ถูกหยิบยกขึ้นมาพูดกันอยู่เป็นประจำ รวมถึงมีการค้นคว้าหาวิธีการเพื่อพัฒนา "ผู้นำเชิงนวัตกรรม" (Innovative Leadership) ในรูปแบบใหม่ ๆ ตลอดเวลา

"อภิวุฒิ พิมลแสงสุริยา" กรรมการ บริษัท สลิงชอท กรุ๊ป จํากัด ได้โพสต์ (LINE : โลกบนไลน์ by Apiwut) เรื่องราวเกี่ยวกับงานศึกษาวิจัย ที่ 'สลิงชอท' ได้ทำงานร่วมกับมหาวิทยาลัยแห่งหนึ่งไว้อย่างน่าสนใจ ... รัฐที่มีชื่อเสียงแห่งหนึ่ง ศึกษาวิจัย เรื่อง การพัฒนาผู้นำเชิงนวัตกรรม (Innovative Leadership) โดยงานวิจัยชิ้นนี้ทำการศึกษาว่า ปัจจัยอะไรที่จะช่วยให้ผู้นำเกิดความคิดสร้างสรรค์และนวัตกรรมใหม่ ๆ ได้ โดยวิธีการวิจัยนอกจากศึกษาค้นคว้าจากทฤษฎีด้านภาวะผู้นำ (Leadership) และนวัตกรรม (Innovation) แล้ว ยังเก็บข้อมูลจากเอกสารที่เกี่ยวข้อง (Literature Review) และสัมภาษณ์ผู้บริหารระดับสูง ทั้งจากภาครัฐและเอกชนอีกจำนวนหนึ่ง ทำให้ได้พบข้อมูลที่น่าสนใจ ได้แก่

1.สิ่งจำเป็นสำหรับผู้นำคนไทยที่แตกต่างจากผู้นำต่างชาติในการสร้างนวัตกรรม คือ การเปิดช่องให้ความคิดสร้างสรรค์ หรือ ไอเดียใหม่ ๆ จากพนักงานระดับล่างไหลลื่นขึ้นมาถึงข้างบนได้ เพราะวัฒนธรรมแบบไทย ๆ พนักงานชั้นผู้น้อยมักไม่ค่อยกล้าแสดงความคิดเห็น โดยเฉพาะกับผู้บริหารหรือหัวหน้าระดับสูง และผลจากการวิจัยเบื้องต้น พบว่า ไอเดียดี ๆ หลายอย่างถูกตีตกระหว่างทาง แทบไม่มีโอกาสทะลุขึ้นมาถึงข้างบนได้เลย

2.ความคิดริเริ่มสร้างสรรค์มากกว่า 80% เกิดมาจากพนักงานระดับปฏิบัติการ เพราะพวกเขาเป็นผู้ที่อยู่หน้างานและใกล้ชิดลูกค้ามากที่สุดจึงเห็นปัญหาที่แท้จริง แต่องค์กรส่วนใหญ่มักใช้พนักงานระดับกลางที่มีศักยภาพ (Talent) มาร่วมกันคิดสร้างสรรค์เพื่อค้นหานวัตกรรม จึงไม่ค่อยประสบความสำเร็จเท่าที่ควร

3.องค์กรต้องโปรโมตความล้มเหลว ไม่ใช่ชื่นชมแต่ความสำเร็จ เพราะความคิดสร้างสรรค์และนวัตกรรมใหม่ ๆ ต้องอาศัยความล้มเหลวเป็นพื้นฐาน หากไม่ยอมให้เกิดความล้มเหลวเลย ก็ไม่มีทางที่จะสร้างสรรค์สิ่งใหม่ ๆ ให้เกิดขึ้นได้

ผลของการวิจัยนี้จะถูกนำไปพัฒนาเป็นหลักสูตร Innovative Leadership ต่อไป

อย่างไรก็ตาม ได้มีผู้เชี่ยวชาญด้านภาวะผู้นำหลายท่านพูดถึงกระบวนการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงนวัตกรรมไว้อย่างเป็นขั้นเป็นตอนว่า ต้องเริ่มจาก 1.การนำสู่การเรียนรู้ (Leading to Learn) เป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการพัฒนาความคิดเชิงนวัตกรรม ในงานที่มุ่งเน้นการเปิดใจยอมรับแนวคิด หรือ วิธีการทำงานใหม่ ๆ และพร้อมที่จะเรียนรู้ในมุมมองที่หลากหลาย

2.การนำสู่การคิด (Leading to Think) การแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับหน่วยงานอื่นจะทำให้ได้แนวคิดและวิธีการทำงานใหม่และการนำมาประยุกต์ใช้ที่ได้ผลลัพธ์ที่ดีนั้น จำเป็นจะต้องนำผลของการเรียนรู้ที่ได้มาวิเคราะห์ความเหมือนและความต่าง เพื่อให้เหมาะสมกับบริบทของแต่ละองค์กร ผู้บริหารจะต้องคิดอย่างมีวิสัยทัศน์ หรือ การคิดเชิงกลยุทธ์ (Strategic Thinking) ที่สามารถวิเคราะห์ได้ว่า องค์กรมีจุดเด่นและจุดไหนที่ต้องปรับ โอกาสและอุปสรรคมีอะไรบ้าง เพื่อนำผลการวิเคราะห์ไปกำหนดเป็นแผนงานหรือกลยุทธ์การพัฒนาต่อไป

3.การนำสู่การเปลี่ยนแปลง (Leading to Change) การเปลี่ยนแปลงที่ดีต้องเริ่มจากกระบวนการปรับทัศนคติเชิงบวก เพื่อให้บุคลากรทุกคนมีทิศทางการทำงานร่วมกัน ผ่านการสื่อสารเชิงสร้างสรรค์ ผู้บริหารมีบทบาทในการโน้มน้าวและเจรจา เพื่อให้ทุกคนเข้าใจตรงกันว่า การเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้นส่งผลกระทบเชิงบวกต่อบุคลากรอย่างไร

และ 4.การนำสู่การสร้างสรรค์นวัตกรรม (Leading to Innovate) เมื่อบุคลากรภายในตระหนักถึงประโยชน์ของการเปลี่ยนแปลงแล้ว ผู้บริหารจะต้องสนับสนุนปัจจัยที่ส่งเสริมต่อการเรียนรู้เชิงนวัตกรรม เช่น เทคโนโลยีสารสนเทศ แหล่งเรียนรู้ออนไลน์ สื่อและอุปกรณ์ เป็นต้น

เรื่องของการพัฒนา ทุกคนมีความสามารถในการพัฒนาตนเองให้เป็นผู้นำด้านนวัตกรรมได้ แต่ต้องไม่หลงลืมภูมิปัญญาท้องถิ่น รวมถึงการค้นหาสิ่งดี ๆ ที่รายล้อมอยู่รอบตัวเรา เพราะนั่นคือ ความรู้ดี ๆ ที่เราสามารถนำมาพัฒนาตัวเองสู่การเป็นผู้นำเชิงนวัตกรรมได้


หน้า 22 ฐานเศรษฐกิจ ฉบับ 3456 วันที่ 28-30 มีนาคม 2562