วันนี้(วันที่ 2 มกราคม 2566) "เจ้าดวงเดือน ณ เชียงใหม่” ถึงแก่กรรม อย่างสงบด้วยโรคชรา สิริอายุ 93 ปี 7 เดือน
“เจ้าดวงเดือน ณ เชียงใหม่” เป็นที่รู้จักในนาม “เจ้ายาย” เป็นเจ้านายฝ่ายเหนือ และนักสังคมสงเคราะห์ชาวไทย เกิดเมื่อวันที่ 22 พฤษภาคม 2472 ในวันวิสาขบูชาซึ่งเป็นวันเพ็ญจึงได้รับขนานนามว่า “ดวงเดือน”
เจ้าดวงเดือน ณ เชียงใหม่ เป็นธิดาคนที่สามในเจ้าราชภาคินัย (เมืองชื่น ณ เชียงใหม่) ผู้เป็นโอรสในเจ้าราชภาติกาวงศ์ (เจ้าบัวรวงศ์) กับเจ้าฟองนวล เจ้าดวงเดือน ณ เชียงใหม่มีเจ้าพี่เจ้าน้องร่วมอุทรหม่อมมารดา หม่อมเทพ หรือ หม่อมจันทร์เทพ ณ เชียงใหม่ ตามลำดับ คือ เจ้าอาทิตย์ เจ้านิภาพันธุ์ และเจ้าประเวศ ณ เชียงใหม่
ตั้งแต่เยาว์วัย “เจ้าดวงเดือน ณ เชียงใหม่” ได้รับความเมตตาและอนุบาลเป็นอย่างดีจาก เจ้าบัวทิพย์ ณ เชียงใหม่ ผู้เป็นพระราชธิดาในเจ้าแก้วนวรัฐ เจ้าหลวงนครเชียงใหม่ องค์ที่ 9 แห่งราชวงศ์ทิพย์จักร กับ แม่เจ้าจามรีวงศ์ ณ เชียงใหม่ หรือ เจ้าจามรีวงศ์ โดยเจ้าบัวทิพย์ ณ เชียงใหม่ ได้ทรงรับเจ้าดวงเดือน ณ เชียงใหม่ เป็นพระธิดาบุญธรรมและทรงให้ความรักและอภิบาลเป็นอย่างดี
“เจ้าดวงเดือน ณ เชียงใหม่” ได้รับการฝึกอบรมด้านการเรือนอย่างเคร่งครัดจากคุ้มหลวง ได้ศึกษาการทำอาหาร การทำยาสมุนไพร และเรียนการฟ้อนรำ
ขับกล่อมเพลงแบบราชสำนักสยามล้านนาเพื่อต้อนรับราชอาคันตุกะ เข้ารับการศึกษาที่โรงเรียนเรยีนาเชลีวิทยาลัย (ประถม 1-3) โรงเรียนวัฒโนทัยนอก ปัจจุบันคือ โรงเรียนคำเที่ยงอนุสรณ์ (ประถม 4 - มัธยม 3) โรงเรียนวัฒโนทัยพายัพ (มัธยม 4-5) และโรงเรียนดาราวิทยาลัย (มัธยม 6)
ขณะอายุประมาณ 18-19 ปี เจ้าดวงเดือน ณ เชียงใหม่ สมรสกับพิรุณ อินทราวุธ อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดเชียงใหม่
“เจ้าดวงเดือน ณ เชียงใหม่” ได้รับการประกาศสดุดีเกียรติคุณให้เป็นผู้สูงอายุแห่งชาติ ประจำปีพุทธศักราช 2558 โดยคณะกรรมการผู้สูงอายุแห่งชาติ โดยที่ เจ้าดวงเดือน ณ เชียงใหม่ ได้รับการบันทึกชื่อให้เป็นบุคคลสำคัญในสารานุกรมประวัติศาสตร์ไทยล้านนาเพื่อเป็นเกียรติประวัติและอนุสรณ์แห่งคุณความดี
(เจ้ายายมิได้เป็นบุคคลในครอบครัวของผู้สืบสายสกุล ณ เชียงใหม่ สายตรงและไม่ได้เป็นบุคคลในครอบครัวของประธานราชตระกูล ณ เชียงใหม่ เจ้ายายเป็นเจ้านายฝ่ายเหนือที่สืบเชื้อสายเจ้านายฝั่ง ณ ลำพูน ตามบิดาของท่าน คือเจ้าเมืองชื่น ณ ลำพูน
ต่อมาได้เปลี่ยนนามสกุลเป็น ณ เชียงใหม่ โดยพระราชานุมัติในเจ้าแก้วนวรัฐ เจ้าประเทศราชนพบุรีศรีนครพิงค์ และเจ้าเมืองชื่นได้รับแต่งตั้งเป็น เจ้าราชภาคินัย ในกาลต่อมา)
“เจ้าดวงเดือน ณ เชียงใหม่” ได้อุทิศตนเป็นแบบอย่างในการเป็นพลเมืองที่ดี บำเพ็ญประโยชน์ต่อชาติและสังคมส่วนรวมมีความกตัญญูต่อแผ่นดินเกิด สมกับที่เป็นสตรีสูงศักดิ์ งามพร้อมด้วยกริยามรรยาทแบบกุลสตรีไทย
ทั้งยังได้ดำรงเกียรติแห่งวงศ์ตระกูลได้อย่างสมบูรณ์ เจ้าดวงเดือน ณ เชียงใหม่ โปรดการแต่งกายแบบไทยล้านนาและรักที่จะส่งเสริมให้คนไทยรุ่นใหม่รักในความเป็นไทยและหวงแหนรักษ์ในวัฒนธรรมท้องถิ่นของตน
เจ้ายายเป็นที่รักใคร่และนับถือของชาวบ้านและประชาชนทั่วไป อนึ่ง ในปีพุทธศักราช 2564 คณะกรรมการเอกลักษณ์ของชาติโดย นายวิษณุ เครืองาม รองนายกรัฐมนตรี ได้ประกาศเกียรติคุณยกย่อง เจ้าดวงเดือน ณ เชียงใหม่ ให้เป็นบุคคล “ค่าแห่งแผ่นดิน” ในด้านการส่งเสริมศาสนาและวัฒนธรรม
“เจ้าดวงเดือน ณ เชียงใหม่” ถึงแก่กรรมอย่างสงบด้วยโรคชรา วันที่ 2 มกราคม 2566 เวลา 07.25 น. สิริอายุ 93 ปี 7 เดือน
Cr. เพจโบราณนานมา