กรรมการการรเลือกตั้ง (กกต.) ออแกไนซ์ จัดการเลือกสมาชิกวุฒิสภา (สว.) ชุดใหม่ 200 คน คิกออฟนับ-ถอยหลังเข้าสู่กระบวนการเลือก สว.ที่โดนขนานนามว่า “ซับซ้อนที่สุดในโลก”
“กกต. - สว.” องค์กรที่ตกเป็น “จำเลยสังคม” จากภาพจำ-วีรกรรมยื่นยุบพรรคก้าวไกล-คว่ำ "นายกฯพรรคสีส้ม" กลางสภา “เปิดใจ” กลางวงอภิปรายหัวข้อ "คลายปมการเลือก ส.ว.67" ให้กับนักศึกษาหลักสูตร พตส.รุ่นที่ 14
“แสวง บุญมี” เลขาธิการ กกต. องค์กรที่มีหน้าที่จัดการ “เลือกสว.200 คน” ที่มีภารกิจใหญ่-จัดการเลือก “สว.ชุดใหม่” ให้ได้ในวันที่ 2 กรกฎาคม 2567 ไม่แสดงอาการหนักอกหนักใจ หลังเป็นองค์กรที่ได้รับ “ก้อนอิฐ” จากการออกระเบียบแนะนำตัว 4 หน้ากระดาษ A4
“มีคนหนักใจแทนผมเยอะแยะเลย แต่ผมไม่ได้รู้สึกหนักใจอะไร ก็ขอขอบคุณคนที่มาหนักใจแทนกกต.”
“นักข่าวถามผมหนักใจหรือไม่ จะแก้ระเบียบแนะนำตัวอีกไหม ผมก็บอกว่า ผมไม่ได้ทำระเบียบให้นักข่าวปฏิบัติ ไม่ได้ออกระเบียบเอาใจนักข่าว กกต.ทำระเบียบให้ผู้สมัคร
คุณอาจจะชินระบบเก่า แต่นี่คือการเลือก สว. การแนะนำตัว การหาเสียง คนละสนาม ทุกคนต้องมีกติกาบนพื้นฐาน การออกแบบให้เป็นไปตามรัฐธรรมนูญ ให้การแข่งขันเป็นธรรม ให้คนดี ๆ เดินมาสมัคร มีโอกาสได้รับเลือก”
การแข่งขัน คือ การแข่งขัน คนอื่นมีได้กับเสีย คนได้ก็พูดแบบหนึ่ง คนเสียก็พูดอีกแบบหนึ่ง คนที่จะทำให้ถูกต้องได้ คือ กกต.
"ถ้าผมไปออกระเบียบตามคุณ ผมติดคุกไปแล้ว"
“แสวง” ยืนยันว่า การเลือกตั้งทุกระดับ ยึด 4 หลัก คือ หลักการมีส่วนร่วม หลักโปร่งใส ดูได้ด้วยตาและไม่สามารถดูด้วยตาได้ แต่ระบบสามารถสอบทานกันเอง หลักมีปัญหาอธิบายได้ และหลักหลักประสิทธิภาพ
“เราไม่ได้ทำเกินหรือทำน้อยกว่ากฎหมาย เราพยายามทำให้ได้ตามที่กฎหมายกำหนด ตามแนวการทำงานเพื่อให้การแข่งขันเป็นธรรม เสมอภาค ผมเจอเรื่องแบบนี้มาโดยตลอดอยู่แล้ว ไม่ได้กังวลกับแรงเสียดทานอะไรทั้งนั้น"
“เราเป็นกรรมการ เราไม่ได้บอกว่าเราโง่ แต่เราเอาอยู่ คุณอย่าโผล่ให้เห็นแล้วกัน”นายทะเบียนพรรคการเมืองส่งเสียงคำรามไปถึงคนที่คิด-กำลังคิดที่จะทุจริต เลือกสว.ด้วยกลเกมพิสดาร ทั้งการฮั้ว-การจัดตั้ง
“สว.ชุดเฉพาะกาล” อีกองค์กรที่เป็นกลายเป็น “ตำบลกระสุนตก” ของผู้สมัคร สว.เด่น-ดัง ที่มักเฉียดมาถึงการทำหน้าที่ใน "สภาสูง"
“วันชัย สอนศิริ” สว.บทเฉพาะกาลของรัฐธรรมนูญฉบับคสช. ที่โดนค่อนขอดว่าเป็น “สว.ลากตั้ง” แสดงทัศนะต่อกติกาการ “เลือกสว.สูตรไขว้” ว่า กติกานี้ อย่างน้อยที่สุดดีกว่าระบบแต่งตั้งแน่นอน
“ไม่ยึดโยงกับประชาชนแน่ แต่ยึดโยงกับกลุ่มสาขาอาชีพ ระบบเลือกตั้งเราเคยมาแล้ว แต่มีปัญหาว่า เป็น สว.บ้านใหญ่ สว.พรรคการเมือง แต่งตั้งเราก็เห็นแล้ว โดนกล่าวหาว่าเป็น สว.ลากตั้ง ก็ลองสว.ระบบเลือกตรง เลือกไขว้ดูบ้าง”
“ใครบอกว่า ใช้เงินใช้ทองซื้อ สว.ไม่ได้มีอะไรใหญ่โตเลย ไม่ได้มีอำนาจราชศักดิ์อะไร บางคนบอกว่าจะใช้เงิน 30 50 ผมอยู่มาสิบกว่าปี ผมยังไม่เคยได้เงินเลย ยังไม่มีใครเอาเงินมาจ่าย มาให้เลย ไม่มี
ส่วนแต่งตั้งในองค์กรอิสระ ถ้าผ่านการสรรหามาเรียบร้อย ส่วนใหญ่ที่มันตก ที่มีปัญหา เพราะประวัติมีปัญหา มีประวัติชั่วร้ายอะไรบางอย่าง”
“ผมเชื่อว่า บ้านเมืองที่อยู่ในระบอบเลือกตั้งจะทำให้โปร่งใสมากขึ้น แต่แน่นอน ระบบที่มีการปฏิวัติรัฐประหารเป็นอีกเรื่อง เป็นระบบอำนาจ เป็นเรื่องเฉพาะกิจเฉพาะกาล”
วันชัย “สว.รุ่นพี่” สอน “สว.รุ่นน้อง” ว่า คนภายนอกมองภาพ สว.ใหญ่โต พรรคการเมืองต้องเข้าไปเกี่ยว ผมก็อยู่มาหลายระบบ ผมมองว่า คนที่จะมาคิด หรือพรรคการเมืองที่จะมาคิดใช้เงิน 200 300 ล้าน 500 ล้าน เพื่อเอาสว.ไปเป็น มันไม่รู้สึกว่า เอาไปทำอะไร
“เมื่อไม่สามารถโหวตนายกรัฐมนตรีได้ นอกนั้นเวลาเป็น สว.มันไม่มีอะไรเลยจริง ๆ แล้วท่านจะรู้ว่า ถ้าไปเป็น สว.จริง ๆ ไม่ได้ใหญ่โตอะไรเลย จะไปอภิปรายแบบ สส.ไม่ได้"
“แม้แต่แต่งตั้งคนในองค์กรอิสระ นับแต่นี้ไป ผมเชื่อว่า ไม่มีอะไรเลยที่จะไปสั่งการ บอกกัน แต่การบอก การขอ การพูด การคุย
เวลาท่านเป็น สว.จริง ๆ ก็จะมีคนมาพูด มาคุยกับท่านอยู่แล้ว เป็นเรื่องปกติของสังคมไทย แต่ไม่ถึงขนาดได้เงิน ใช้เงิน มีอำนาจทางการเมือง อิทธิพลอะไรเกินไป”
“วันชัย” ดักคอ ว่า ระบบนี้ มีคนบอกว่า สว.วันชัยจะอยู่ยาว ยืนยันได้ว่า จะอยู่ยาว อยู่สั้น มีปัจจัย 2 ประการ ประการที่หนึ่ง เกิดภูเขาไฟระเบิด เกิดสงคราม น้ำท่วม เลือกตั้งไม่ได้ ผมอยู่ยาว สอง กกต.มีอันเป็นไป ไม่มีใครอยู่สักคน ผมก็อยู่ยาว
“พวกเราเตรียมเก็บกระป๋ากันหมดแล้ว ส่งกุญแจห้องหมดแล้ว ไม่มีใครคิดจะอยู่ ช้าเร็วอยู่ที่ กกต. แล้วจริง ๆ ไม่มีใครอยากให้อยู่ ผู้มีอำนาจเก่ากลับบ้านกันหมดแล้ว”สว.วันชัยทิ้งท้าย