วิธีทำงานสำหรับผู้บริหาร จากภายนอกครอบครัว (1)
Designing Your Family Business รศ.ดร.เอกชัย อภิศักดิ์กุล คณบดีคณะวิทยพัฒน์ และผู้อำนวยการศูนย์ธุรกิจครอบครัว มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย [email protected]
โดยทั่วไปแล้วการทำงานในหน่วยงานใดๆเรามักเห็นการเมืองในองค์กรทุกประเภททั้งด้านดีและร้าย สำหรับในธุรกิจครอบครัวก็เช่นกัน ครอบครัวอาจเป็นองค์กรทางการเมืองที่ยุ่งยากได้ และผู้บริหารที่ไม่ใช่สมาชิกในครอบครัวต้องรู้วิธีเล่นการเมืองทั้งในส่วนธุรกิจและในส่วนที่ทับซ้อนระหว่างธุรกิจและครอบครัว ทั้งนี้ผู้เชี่ยวชาญได้แนะแนวทางการเคลื่อนไหวทางการเมืองที่ประสบความสำเร็จสำหรับผู้บริหารที่ไม่ใช่สมาชิกในครอบครัวดังต่อไปนี้
1. แสดงบทบาทใน “ห้อง” ของตัวเองเท่านั้น ธุรกิจครอบครัวเปรียบเสมือนบ้าน ดังนั้นควรมีการแยกอภิปรายที่แตกต่างกันในห้องต่างๆ ทั้งนี้ผู้บริหารที่ไม่ใช่สมาชิกในครอบครัวต้องรู้ด้วยสัญชาตญาณหรือเรียนรู้ผ่านประสบการณ์ถึงวิธีแยกธุรกิจออกเป็นห้องต่างๆ เช่น ห้องผู้บริหาร ห้องเจ้าของ ห้องครอบครัว ห้องคณะกรรมการบริษัท เป็นต้น ผู้นำที่ไม่ใช่สมาชิกในครอบครัวที่ประสบความสำเร็จจะอยู่ใน “ห้องผู้บริหาร” โดยเข้าใจว่าเมื่อพูดถึง “ห้องครอบครัว” ย่อมหมายถึงครอบครัวจะมีอำนาจทั้งหมด
ซึ่งจะไม่เป็นการต่อสู้ที่ยุติธรรมเพราะเลือดมักจะข้นกว่าน้ำเสมอ อีกทั้งการทะเลาะวิวาทในครอบครัวยังอาจลุกลามไปถึงห้องผู้บริหารได้ และผู้บริหารที่ไม่ใช่สมาชิกในครอบครัวจะต้องสามารถแยกธุรกิจออกจากครอบครัวได้เมื่อสมาชิกในครอบครัวไม่สามารถมองข้ามการทะเลาะวิวาทภายในครอบครัวได้ อย่างไรก็ตามผู้บริหารมักจะออกห่างจากห้องครอบครัวยากกว่าที่คิด เพราะหลายครอบครัวพยายามที่จะเข้ามามีส่วนร่วมกับผู้บริหารในการตัดสินใจเรื่องเกี่ยวกับครอบครัวนั่นเอง
2. จงระมัดระวังและแสดงความสามารถให้เป็นที่ประจักษ์ การจำกัดอิทธิพลไว้เพียงในห้องผู้บริหารไม่ได้หมายความว่าจะไม่มีอำนาจในฐานะผู้บริหารที่ไม่ใช่สมาชิกในครอบครัว เนื่องจากด้วยตำแหน่งผู้บริหารในบริษัท มักจะสามารถเข้าถึงข้อมูลพิเศษจำนวนมหาศาล และข้อมูลคืออำนาจ ซึ่งปัญหาของผู้บริหารที่ไม่ใช่สมาชิกในครอบครัวจำนวนมากไม่ใช่เพราะว่าสมาชิกในครอบครัวพยายามเก็บข้อมูลที่สำคัญไม่บอกท่าน แต่เป็นเพราะท่านถูกท่วมท้นด้วยข้อมูลลับที่อาจแอบนำไปเปิดเผยได้ ซึ่งเป็นหายนะสำหรับผู้บริหารที่ไม่สามารถรักษาความเชื่อมั่นได้
คือการสูญเสียความไว้วางใจจากสมาชิกในครอบครัวและอาชีพของท่านจะไม่ประสบความสำเร็จไม่ว่าจะเล่นเกมการเมืองในองค์กรได้ดีเพียงใด อย่างไรก็ตามไม่ได้หมายความว่าสมาชิกในครอบครัวจะแจ้งให้ผู้บริหารที่ไม่ใช่สมาชิกในครอบครัวทราบเสมอไปถึงการตัดสินใจทางธุรกิจที่สำคัญที่กำลังจะเกิดขึ้น วิธีที่ดีที่สุดอีกอย่างคือการแสดงความสามารถให้เป็นที่ประจักษ์ การทำงานหนักและระมัดระวังที่จะไม่เข้าข้างสมาชิกในครอบครัวหรือฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง รู้วิธีที่จะเป็นมืออาชีพในสภาพแวดล้อมของครอบครัว ย่อมจะทำให้ได้รับความเคารพจากครอบครัว
3. หลีกเลี่ยงสงครามตัวแทน การเข้าข้างสมาชิกในครอบครัวคนใดคนหนึ่งหรือฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งถือเป็นอันตรายมาก เพราะครอบครัวอาจแสดงการแข่งขันได้โดยการ “เชิญ” ผู้บริหารที่ไม่ใช่สมาชิกครอบครัวคนโปรดของญาติออกไป แม้ว่าสงครามตัวแทนจะแทบไม่จำกัดอยู่แต่ในธุรกิจครอบครัวเท่านั้น แต่มักจะรุนแรงมากในครอบครัวเนื่องจากมีการเปลี่ยนกลุ่มไปมา คำแนะนำสำหรับผู้บริหารที่ไม่ใช่สมาชิกในครอบครัวที่ต้องเผชิญกับภาวะที่กลืนไม่เข้าคายไม่ออกนี้คือ อย่าผูกตัวเองไว้กับฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง การเข้างข้างพี่น้องคนใดคนหนึ่งหรือคนอื่นแบบเฉพาะเจาะจงนั้นมีความเสี่ยงอยู่เสมอ
(อ่านต่อฉบับหน้า)
หน้า 17 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 42 ฉบับที่ 3,812 วันที่ 25 - 27 สิงหาคม พ.ศ. 2565