เวลาหน้าร้อนมาหา มันก็จะร้อนเปนบ้า พูดกันประสาสมัยนี้เขาว่า_น่ามคาน (น่า/รำ/คาญ) 55 จะกินอะไร ไอ้ตัวความร้อนนี่มันก็จะบล็อกไว้ ให้กินไม่ลง ถึงจะหิวจะไรก็กินไม่ลง_มันอบอ้าว
ชาวมอญเขาก็คงคิดออกว่า อย่ากระนั้นเลย มาจัดการไอ้ตัวของร้อนที่มันมีอยู่ในสำรับกับข้าวออกไปเสีย อันดับแรกก็เอาข้าวเก่าหมดยางมาหุง ด้วยไอน้ำ รองผ้าขาวบางซะ พอมันเริ่มใสในตัวข้าวเห็นเปนตากบยางที่แลว่าหมดมันจะออก ก็ดับไฟ ยกข้าวทั่งนั้นมาขัดด้วยมือ สีกันไปมาให้หมดยาง จึงเอากลับไปนึ่งต่อให้มันสุก
ทีนี้ไอ้ตัวหนึบหนับเรียกร้อนกายในตัวข้าวก็ถูกชำระออกไป กินลงท้องแล้วเบา เอามาลอยใส่น้ำ still ที่ชื่นเย็นด้วยการลอยดอกไม้หอมในโถดินเผา ชนิดไม่เคลือบ อันเปนที่ยอมรับกันมาแต่นมนานว่าการมีรูพรุนเล็กๆๆๆในภาชนะดินเผานี้ช่วยแลกเปลี่ยนอุณหภูมิของข้างในให้ต่ำกว่าข้างนอก เบดูอินสมัยใหม่ใช้ทำตู้เย็นทะเลทรายได้ อีน้ำนี่แหละเขาถึงเรียกว่า ‘น้ำดอกไม้’ บางคนจะประดิษฐประดอย อบร่ำควันเทียนไปด้วยก็เอาเถิด เขาจะกินคลายร้อนก็..ไปอัดกลิ่นรสหนาหนัก เดี๋ยวก็นึกอยากขนมเปี๊ยะขึ้นมาแทนหรอก! อีทีนี้เอาน้ำหอมเย็นนี่ราดข้าวขัดเข้า ก็ได้ล่ะข้าวแช่
กินกับอะไรดี?
ถ้าว่าเเช่สกุลมอญ ก็กินกะลูกกะปิ เอากะปิไปผัดปลาช่อนยีใส่น้ำตาลปึกและกระชายโขลก ปั้นๆก้อนชุบไข่ทอด- อ่ะ ก็จะกินแก้ร้อนนนน ?!?
ถ้าสกุลเพชรบุรี ก็เอาปลายี่สน ซึ่งก็คือกระเบนดำกระเบนนกที่อยากจะสงวนพันธุ์กันน่ะแหละ ทำแห้งเข้าแล้วผัดด้วยน้ำตาลโตนดหวานมัน
ถ้าสกุลราชบุรี ก็เอาไชโป๊วเค็มล้างน้ำให้จืดดี ผัดด้วยน้ำตาลหวาน
ถ้าว่ามอญทั่วไป ใช้เนื้อเค็มแห้งๆปิ้งไฟฉีกฝอยๆ
ถ้ามอญยุคใหม่ ใช้กระเทียมดอง!
เจ้าใหญ่นายโตยามท่านว่างก็ เอาปลายีนั้นมาปรุงเค็มนำหวานยัดใส่หอมหัวแดงเอาไปชุบแป้งทอด เมียคู่แข่งเห็นดังนั้น ก็ต้องประชัน เอาพริกหยวกทำทีจะไปนึ่งพอสลด ทว่าคว้านไส้ยัดกุ้งสับปนมันหมูเสียก่อนให้สุกดี ทำไข่เปนหรุ่มฝอยๆมาคลุมไว้_หราหรู แนมด้วยกระชายเหลือโขลก และก็มะม่วงดิบรสมันอ่อนเปรี้ยว กินหายร้อน
ญี่ปุ่นก็มีข้าวแช่ เรียก ชาสุเกะ เอาข้าวป้อมเม็ดยาง หุงสุกดีแล้วตัดเหนียวด้วยน้ำชาเขียวชงร้อนๆลวกเข้าไป เม็ดข้าวป้อมที่เกาะกันนั้นก็แตกฮือ อากาศร้อนมากๆ ก็กินกะบ๊วยดอง ลูกใหญ่ดองเปรี้ยว ลูกกลางดองเค็ม ลูกเล็กดองหวาน
มีกะตังก็ใส่สาหร่ายโนริหน่อย แต่งสวย รวยนักก็เอาเนื้อแชลมอนย่างแห้งแกะลิ่มๆมาโรย อยากมันไม่ต้องหาเรื่องชุบไข่_ใส่งาขาวคั่วเข้าไป กินแก้ (ร้อนเปน) บ้า
นสพ.ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 42 หน้า 18 ฉบับที่ 3,775 วันที่ 17 - 20 เมษายน พ.ศ. 2565