สังคมพูดถึงสติบ่อยมาก เพื่อเตือนให้ผู้เกี่ยวข้องคำนึงความถูกต้อง ตามทำนองคลองธรรม เพราะคนมีสติ รู้สึกตัว มักทำอันใดไม่ผิดพลาด ดังพุทธภาษิตว่าสติ โลกัสสมิ ชาคโร แปลว่าสติเป็นธรรมเครื่องตื่นในโลก
สติ ต้องคู่กับสัมปชัญญะ เสมอ ท่านเรียกว่า ธรรมะที่อุปการมาก
แต่สติมีอาการเกิดอย่างไร เป็นคำถามที่พระเจ้ามิลินท์ (เกิด 180 ปีก่อนคริสตกาล) ถามพระนาคเสน พระนักปราชญ์ชาวพุทธ นับพันปีมาแล้ว
สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณสังวร เมื่อดำรงสมณศักดิ์ที่พระสาสนโสภณ ทรงเล่าเรื่อง สติ ว่าเกิดขึ้นด้วยอาการอย่างไรบ้างในหนังสือพระพุทธเจ้านั้นเลิศล้ำ
ซึ่งเป็นพระนิพนธ์ ให้นิตยสารศรีสัปดาห์ ที่ย่างเข้าปีที่ 17 วันที่ 12 สิงหาคม 2510
โดย เจ้าพระคุณ อ้างพระนาคเสน ตอบปัญหา พระเจ้ามิลินท์ ที่ถามว่า สติเกิด ด้วยอาการเท่าไร
พระนาคเสนตอบว่า สติ มีอาการเกิดด้วยอาการ 17 อย่าง
1) เกิดขึ้นโดยมีความรู้จำเป็นเลิศ เหมือนพระอานนท์ฟังครั้งเดียวก็จำได้แม่น
2) เกิดขึ้นโดยผูกใจเก็บไว้ เหมือนคนมักลืม ต้องผูกใจจำ คล้ายกับการเก็บทรัพย์
3) เกิดขึ้นโดยความรู้สึกที่โอฬาร ได้แก่ผู้ประสบความรู้สึกใหญ่โตอย่างยิ่ง ในคราวได้รับผลใหญ่โต ก็จำจารึกติดใจ
4) เกิดขึ้นโดยความรู้สึกที่เกื้อกูล ได้แก่รับความเป็นสุขในสิ่งใด ก็จำสิ่งนั่นอยู่โดยปกติ
5) เกิดขึ้นโดยความรู้สึกที่ไม่เกื้อกูลได้แก่ความรู้สึกที่เป็นทุกข์ก็จำได้
6) เกิดขึ้นโดยสิ่งที่คล้ายกัน เช่นเห็นคนที่คล้ายกับเพื่อนผู้ใด ก็นึกถึงเพื่อนผู้นั้นได้
7) เกิดขึ้นโดยสิ่งที่ผิดเพี้ยนกัน เช่นเห็นสิ่งหนึ่งสิ่งใด ก็นึกถึงอีกสิ่งหนึ่งที่ผิดเพี้ยนได้
8) เกิดขึ้นโดยถ้อยคำบอกให้รู้ เช่นคนที่ลืม มีผู้อื่นมาบอกทบทวน ก็นึกได้
9) เกิดขึ้นโดยกำหนดลักษณะ เช่น จำโค กระบือได้ โดยกำหนดลักษณะแห่งอวัยวะ (ของสัตว์นั้น)
10) เกิดขึ้นโดยต้องนึกบ่อยๆ
11) เกิดขึ้นโดยหัวข้อ คือทำหัวข้อไว้เพื่อกำหนดจดจำ
12) เกิดขึ้น โดยการนับจำนวน หรือคำนวณ
13) เกิดขึ้นโดยทำความทรงจำไว้ เช่นท่องจำ
14) เกิดขึ้น โดย อบรมสมาธิ และปัญญา จนระลึกชาติได้
15) เกิดขึ้นโดยอาศัยตำรา เช่นนึกได้ว่าอยู่ในตำรา แต่ต้องเปิดดูจึงรู้
16) เกิดขึ้นโดยวางไว้ใกล้ตา ก็ใกล้ใจ
17) เกิดขึ้นโดยประสบพบผ่านมาแล้ว
ดังที่ว่ามานี้คือที่มาของสติ ความระลึกได้ แต่ต้องมาคู่กับสัมปชัญญะ คือ ความรู้ตัวทั่วพร้อม ทั้งสองหัวข้อนี้ เป็นธรรมที่มีอุปการมาก ใครมีย่อมมีความเจริญ ดังพุทธภาษิตว่า สตีมโต สะทา ภัททัง คนมีสติ มีความเจริญ ทุกเมื่อ