เงินหยวน vs เงินดอลลาร์ ใครจะครองเศรษฐกิจโลก
ในปี 2024 อาจกำลังเข้าสู่ยุคแห่งการเปลี่ยนแปลงของระบบการเงินโลก เมื่อเงินหยวนของจีนกำลังท้าทายเงินดอลลาร์สหรัฐ ขณะที่การชำระเงินข้ามพรมแดนมีการเลิกใช้ดอลลาร์สหรัฐฯ มากเเค่ไหน
ช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา จำนวนประเทศต่างๆ เริ่มมองหาหรืออย่างน้อยก็พิจารณาที่จะมองหาความต้องการสกุลเงินทั่วโลกนอกเหนือจากเงินดอลลาร์ ในศึกเลือกตั้งประธานาธิบดีสหรัฐฯ มีประเด็นที่สร้างความฮือฮาไม่น้อย ระหว่างการรณรงค์หาเสียงของอดีตประธานาธิบดี โดนัลด์ ทรัมป์ เขาประกาศว่า จะขึ้นภาษี 100% กับประเทศที่เลิกใช้เงินดอลลาร์หากชนะเลือกตั้งสหรัฐฯ
เมื่อทบทวนเหตุการณ์ทางภูมิรัฐศาสตร์ เช่น สงครามรัสเซีย-ยูเครน และการคว่ำบาตรรัสเซียที่เกิดขึ้นตามมา ถือเป็นปัจจัยหนึ่ง แต่ยังมีปัจจัยอื่นๆ อีกมากมายเช่นกัน สภาพแวดล้อมทางเศรษฐกิจมหภาคที่เปลี่ยนแปลงและท้าทายมากขึ้น ถือเป็นปัจจัยสำคัญ เช่นเดียวกับความแข็งแกร่งทางเศรษฐกิจที่เพิ่มขึ้นในตลาดเกิดใหม่ ซึ่งขณะนี้กำลังมองหาวิธีปรับปรุงอำนาจอธิปไตยด้านสกุลเงินของตนเอง
การลดค่าเงินดอลลาร์
เป็นแนวทางปฏิบัติในการเลิกใช้เงินดอลลาร์สหรัฐฯ ในฐานะสกุลเงินสำรอง สื่อกลางในการแลกเปลี่ยน เป็นเรื่องที่ซับซ้อน โดยมีปัจจัยขับเคลื่อนมากมายที่แตกต่างกันอย่างเห็นได้ชัดในแต่ละรัฐ หนึ่งในเรื่องราวที่เป็นประเด็นก็คือ การที่สกุลเงินของจีนอย่างเงินหยวนเข้ามาแทนที่ 
มีลักฐานมากมายที่ทำให้ทราบว่า จีนก้าวขึ้นมาเป็นผู้ท้าชิงเศรษฐกิจของสหรัฐฯ ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากนโยบายสงครามการค้าของรัฐบาลทรัมป์ และล่าสุดรัสเซียก็เปลี่ยนมาเน้นการค้ากับจีนเพื่อตอบโต้มาตรการคว่ำบาตรของชาติตะวันตก นอกจากนี้การเพิ่มผู้เล่นใน กลุ่ม BRICS ยังตำแหน่งของจีนแข็งแกร่งขึ้น
เมื่อเราเข้าสู่ปี 2024 ข้อมูลดังกล่าวแสดงถึงถึงการลดค่าเงินดอลลาร์และการสนับสนุนค่าเงินหยวนที่มากขึ้นหรือไม่ ชุดข้อมูลล่าสุดจาก FXC Intelligence ผู้ให้บริการชั้นนำด้านข้อมูลและข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับการชำระเงินข้ามพรมแดนที่มีอยู่เพื่อค้นหาคำตอบ
ถอนเงินดอลลาร์ออกจากทุนสำรองเงินตราต่างประเทศ 2024-2034
มีหลักฐานที่แสดงให้เห็นถึงการเคลื่อนไหวออกจากดอลลาร์สหรัฐ ตามข้อมูลจากกองทุนการเงินระหว่างประเทศ (IMF) ระหว่างไตรมาสที่ 1 ปี 2015 ถึงไตรมาสที่ 3 ปี 2023 สัดส่วนของ เงินดอลลาร์สหรัฐ USD ในเงินสำรองเงินตราต่างประเทศที่จัดสรรทั่วโลกลดลงจาก 66.0% เหลือ 59.2% ในช่วงเวลาเดียวกัน เงินยูโรลดลงเพียงเล็กน้อย โดยสัดส่วนลดลงจาก 20% เหลือ 19.6%
เงินหยวน CNY ได้เพิ่มขึ้นในช่วงเวลานี้ แม้ว่าจะไม่ได้ปรากฏในข้อมูลสำรองเงินตราต่างประเทศของ IMF ในไตรมาสที่ 1 ปี 2558 เลยก็ตาม แต่การปรากฏครั้งแรกในไตรมาสที่ 4 ปี 2559 ระบุว่าหยวนอยู่ที่ 1.1% และตั้งแต่นั้นมา หยวนเติบโตขึ้นจนแตะ 2.4% ในไตรมาสที่ 3 ปี 2566
จากมุมมองของเงินสำรองเงินตราต่างประเทศ การเปลี่ยนแปลงไม่ได้เกิดขึ้นจาก USD เป็น CNY เท่านั้น แต่เกิดขึ้นกับสกุลเงินอื่นๆ ที่หลากหลายยิ่งขึ้น อย่าง ดอลลาร์แคนาดาและออสเตรเลียมีมูลค่าเพิ่มขึ้นในช่วงเวลาเดียวกัน เช่นเดียวกับเยนญี่ปุ่นและปอนด์อังกฤษ AUD เติบโตจาก 1.6% เป็น 2.0% ระหว่างไตรมาสที่ 1 ปี 2015 และไตรมาสที่ 3 ปี 2023 ขณะที่มีหลักฐานบางอย่างที่บ่งชี้ว่า "ทองคำ" กำลังเข้ามาแทนที่เงินสำรองด้วยเช่นกัน
แม้ว่าดอลลาร์สหรัฐจะมีแนวโน้มที่จะเสียส่วนแบ่งในช่วงทศวรรษหน้า โดยลดลงต่ำกว่า 50% ของเงินสำรองสกุลเงินต่างประเทศทั้งหมดภายในสิ้นปี 2032 แต่ดอลลาร์สหรัฐจะยังคงเป็นสกุลเงินที่มีเงินสำรองแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศมากที่สุดต่อไปอีกหลายทศวรรษข้างหน้า ในขณะเดียวกัน ยูโรมีแนวโน้มที่จะมีเสถียรภาพในระดับหนึ่ง ในขณะที่เงินเยนจะเคลื่อนตัวเข้าใกล้ระดับ 10% ภายในสิ้นปี 2034
แนวโน้มดังกล่าวจึงเป็นไปในเชิงการลดค่าเงินดอลลาร์ แต่ไม่ใช่เฉพาะเงินหยวนเท่านั้น แต่มุ่งไปที่สกุลเงินทั่วโลก เพื่อป้องกันความเสี่ยงจากปัจจัยทางภูมิรัฐศาสตร์ที่แตกต่างกันมากขึ้น
สอดคล้องกับข้อมูลจาก สถาบันวิจัยเศรษฐกิจป๋วย อึ๊งภากรณ์ เงินหยวนของจีน ยังห่างไกลการเป็นสกุลเงินหลักของโลก เนื่องจากเงินดอลลาร์สหรัฐคิดเป็นกว่า 80% ของมูลค่าการชำระเงินระหว่างประเทศ ส่วนการลดลงของการถือเงินดอลลาร์สหรัฐ เกิดขึ้นแค่ในบางประเทศเท่านั้น
การชำระเงินเป็นดอลลาร์และหยวน ข้อมูลเชิงลึกจาก Swift
แม้ว่าทุนสำรองเงินตราต่างประเทศจะแสดงให้เห็นหลักฐานบางอย่างของการลดค่าเงินดอลลาร์ แต่เมื่อดูข้อมูลจาก Swift จะเห็นว่าสัดส่วนของเงินหยวนในการชำระเงินแบบ Swift ที่เริ่มต้นโดยลูกค้าและการชำระเงินผ่านสถาบันทั่วโลกเพิ่มขึ้นอย่างชัดเจนในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา แม้ว่าเงินหยวนจะมีสัดส่วน 2.2% ของการชำระเงินผ่าน Swift ทั่วโลกในเดือนมกราคม 2019 แต่ในเดือนพฤศจิกายน 2023 สัดส่วนดังกล่าวเพิ่มขึ้นเป็น 4.6% ถือว่าเร็วกว่าสัดส่วนของเงินหยวนในเงินสำรองเงินตราต่างประเทศ และเพิ่มขึ้นอย่างชัดเจนเป็นพิเศษในปี 2023
ขณะที่ยังไม่มีการเคลื่อนไหวออกจากดอลลาร์สหรัฐในช่วงเวลาเดียวกัน แต่กลับมีการเติบโต โดยดอลลาร์สหรัฐเพิ่มขึ้นจาก 45% ของการชำระเงินข้ามพรมแดน Swift นอกเขตยูโรโซนทั้งหมดในเดือนมกราคม 2019 เป็น 60% ในเดือนพฤศจิกายน 2023
สกุลเงินในการค้าของจีน
สำหรับการค้าเข้าและออกจากจีน มีการเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วในการใช้เงินหยวนสำหรับการชำระเงินข้ามพรมแดนที่ไม่ใช่ธนาคาร ทั้งเข้าและออกจากประเทศ ในกรณีนี้ ดอลลาร์สหรัฐเป็นแหล่งหลักของส่วนแบ่งการชำระเงินและกำลังสูญเสียส่วนแบ่งในอัตราที่ใกล้เคียงกับอัตราที่เงินหยวนกำลังเพิ่มขึ้น
เดือนมีนาคม 2023 เงินหยวนแซงหน้าดอลลาร์สำหรับการชำระเงินออกจากจีนเป็นครั้งแรก และผ่าน 50% ของการชำระเงินทั้งหมดในเดือนมิถุนายนปีเดียวกัน การชำระเงินเข้าสู่จีนเป็นไปอย่างช้าๆ กว่าเล็กน้อย แต่ในกรณีนี้ เงินหยวนได้แซงหน้าดอลลาร์ในเดือนพฤษภาคม
สิ่งนี้บ่งชี้ว่าแนวคิดการลดการพึ่งพาดอลลาร์โดยเฉพาะเงินหยวนนั้นสามารถนำมาใช้กับจีนได้อย่างมีนัยสำคัญ แม้อาจไม่ได้ผลในระดับโลกมากนัก
แนวโน้มการเลิกใช้เงินดอลลาร์ในปี 2024
จากแนวโน้มปัจจุบัน โลกกำลังค่อยๆ ห่างออกจากการพึ่งพาดอลลาร์สหรัฐอย่างมีนัยสำคัญในฐานะสกุลเงินสำรองโลก เงินสำรองระหว่างประเทศทั่วโลกกำลังเห็นการถือครองในดอลลาร์สหรัฐลดลง เเต่การเปลี่ยนแปลงอย่างมีนัยสำคัญจะต้องใช้เวลาหลายปีจึงจะไปถึงการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญ หากไม่มีเหตุการณ์ทางภูมิรัฐศาสตร์ที่สำคัญเกิดขึ้น
ในขณะเดียวกันการชำระเงินข้ามพรมแดนด้วยดอลลาร์ยังคงแข็งแกร่ง และได้เห็นการเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วในปี 2023 แม้ว่าแนวโน้มนี้ในปี 2024 หรือยังต้องดูกันต่อไป
ที่สำคัญ ยังไม่ได้เห็นการลดการพึ่งพาดอลลาร์เกิดขึ้นในลักษณะที่ประเทศส่วนใหญ่ของโลกกำลังเปลี่ยนจากดอลลาร์ไปสู่สกุลเงินอื่นเพียงสกุลเดียว แต่ประเทศต่างๆ กำลังกระจายการถือครองไปยังสกุลเงินที่หลากหลายมากขึ้น
ข้อมูลอ้างอิง