กลุ่ม BRICS ผงาด เส้นทางการดึงโลกออกจากเงินดอลลาร์
จับตาการประชุมสุดยอด BRICS 2024 หลังกำลังมองหาวิธีสร้างสกุลเงินสำรองใหม่ เพื่อดึงโลกออกจากดอลลาร์สหรัฐในฐานะสกุลเงินสำรองหลักของโลก
ทุกสายตาจับจ้องไปที่การ ประชุมสุดยอด BRICS 2024 ที่จะจัดขึ้นในวันที่ 22-24 ตุลาคมที่เมืองคาซาน ประเทศรัสเซีย โดยคาดว่าประเทศสมาชิก BRICS จะหารือกันต่อไปเกี่ยวกับการสร้างสกุลเงินที่หนุนด้วยทองคำเพื่อใช้เป็นทางเลือกแทน เงินดอลลาร์สหรัฐ สกุลเงิน BRICS จะช่วยให้ประเทศเหล่านี้สามารถยืนยันความเป็นอิสระทางเศรษฐกิจในขณะที่แข่งขันกับระบบการเงินระหว่างประเทศที่มีอยู่ได้
เงินดอลลาร์สหรัฐซึ่งคิดเป็นประมาณ 90% ของการซื้อขายสกุลเงินทั้งหมดจนกระทั่งเมื่อไม่นานนี้ การซื้อขายน้ำมันเกือบ 100 % ดำเนินการด้วยดอลลาร์สหรัฐ ในปี 2023 มีรายงานว่า 1 ใน 5 ของการซื้อขายน้ำมันทำโดยใช้สกุลเงินที่ไม่ใช่ดอลลาร์สหรัฐ
สงครามการค้าระหว่างสหรัฐฯ กับจีน รวมถึงการคว่ำบาตรจีนและรัสเซียของสหรัฐฯ ถือเป็นปัจจัยสำคัญต่อสถานการณ์ที่ยังคงดำเนินอยู่ หากประเทศสมาชิก BRICS จัดตั้งสกุลเงินสำรองใหม่ สกุลเงินดอลลาร์สหรัฐอาจได้รับผลกระทบอย่างมาก ซึ่งอาจส่งผลให้อุปสงค์ลดลง หรือที่เรียกว่า การเลิกใช้สกุลเงินดอลลาร์สหรัฐ ซึ่งจะส่งผลต่อสหรัฐฯ และเศรษฐกิจโลก
การดีเบตครั้งแรกระ หว่างอดีตประธานาธิบดี โดนัลด์ ทรัมป์ และรองประธานาธิบดีคนปัจจุบัน กมลา แฮร์ริส เมื่อวันที่ 10 กันยายน ทรัมป์ ย้ำจุดยืนล่าสุดที่จะเก็บภาษีศุลกากรอย่างเข้มงวดต่อประเทศต่างๆ ที่ต้องการเลิกใช้เงินดอลลาร์สหรัฐฯ เป็นสกุลเงินของโลก โดยมีจุดยืนที่แข็งกร้าวเป็นพิเศษต่อจีน ซึ่งขู่ว่าจะเก็บภาษีนำเข้าสินค้าจากจีน 60-100% หากได้รับการเลือกตั้ง
ทำไมกลุ่ม BRICS ต้องการสร้างสกุลเงินใหม่
ประเทศสมาชิก BRICS มีเหตุผลมากมายที่ต้องการกำหนดสกุลเงินใหม่ ความท้าทายทางการเงินระดับโลกล่าสุดและนโยบายต่างประเทศที่เข้มงวดของสหรัฐฯ ทำให้ประเทศสมาชิก BRICS พิจารณาความเป็นไปได้ โดยต้องการให้บริการเพื่อผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจของตนเองได้ดีขึ้น ขณะเดียวกันก็ลดการพึ่งพาดอลลาร์สหรัฐและยูโรในระดับโลก
สกุลเงิน BRICS จะเปิดตัวเมื่อไหร่
ยังไม่มีวันเปิดตัวที่ชัดเจน แต่ผู้นำของประเทศต่างๆ ได้หารือกันเกี่ยวกับความเป็นไปได้นี้ในการประชุมสุดยอด BRICS ครั้งที่ 14 ซึ่งจัดขึ้นในช่วงกลางปี 2022 ประธานาธิบดีรัสเซีย วลาดิมีร์ ปูติน กล่าวว่าประเทศ BRICS วางแผนที่จะออก "สกุลเงินสำรองโลกใหม่" และพร้อมที่จะทำงานอย่างเปิดเผยกับพันธมิตรการค้าที่เป็นธรรมทุกราย
เดือนเมษายน 2023 ประธานาธิบดีบราซิล ลุยซ์ อินาซิโอ ลูลา ดา ซิลวา แสดงการสนับสนุนสกุลเงินของ BRICS โดยแสดงความคิดเห็นว่า ทำไมสถาบันอย่างธนาคาร BRICS จึงไม่มีสกุลเงินสำหรับสนับสนุนความสัมพันธ์ทางการค้าระหว่างบราซิลและจีน ระหว่างบราซิลและประเทศ BRICS อื่นๆ ทั้งหมดได้ ใครเป็นผู้ตัดสินใจว่าดอลลาร์คือสกุลเงินทางการค้าหลังจากสิ้นสุดภาวะสมดุลของทองคำ
ช่วงก่อนการประชุมสุดยอด BRICS ประจำปี 2023 เมื่อเดือนสิงหาคมที่ผ่านมามีการคาดเดากันว่าอาจมีการประกาศเกี่ยวกับสกุลเงินดังกล่าว แต่ปรากฏว่าเป็นเพียงความคิดเท่านั้น
ทูต BRICS ของแอฟริกาใต้ กล่าวว่า มากกว่า 40 ประเทศแสดงความสนใจที่จะเข้าร่วมกลุ่ม BRICS ในการประชุมสุดยอด BRICS ประจำปี 2023 มี 6 ประเทศได้รับเชิญให้เข้าร่วมกลุ่ม BRICS ได้แก่ อาร์เจนตินา อียิปต์ เอธิโอเปีย อิหร่าน ซาอุดีอาระเบีย และสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ โดยทุกประเทศยกเว้นอาร์เจนตินาเข้าร่วมกลุ่ม อย่างเป็นทางการ เมื่อเดือนมกราคม 2024
ช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา สหรัฐฯ ใช้มาตรการคว่ำบาตรรัสเซียและอิหร่านหลายครั้ง ทั้งสองประเทศกำลังร่วมมือกันสร้างสกุลเงิน BRICS ที่จะช่วยลดผลกระทบทางเศรษฐกิจจากข้อจำกัดดังกล่าว ตามที่ Kazem Jalal เอกอัครราชทูตอิหร่านประจำรัสเซียกล่าวในการแถลงข่าวระหว่างการประชุม Russia–Islamic World: KazanForum ในเดือนพฤษภาคม 2024
ผู้เชี่ยวชาญบางคนเชื่อว่าสกุลเงินของกลุ่ม BRICS เป็นแนวคิดที่มีข้อบกพร่อง เนื่องจากสกุลเงินดังกล่าวจะรวมประเทศที่มีเศรษฐกิจที่แตกต่างกันอย่างมากเข้าด้วยกัน และยังมีข้อกังวลว่า สมาชิกที่ไม่ใช่ชาวจีนอาจเพิ่มการพึ่งพาเงินหยวนของจีนแทน
อย่างไรก็ตาม เมื่อรัสเซียเรียกร้องให้อินเดียชำระค่าน้ำมันด้วยเงินหยวนในเดือนตุลาคม 2023 อินเดียปฏิเสธที่จะใช้สกุลเงินอื่นใดนอกจากดอลลาร์สหรัฐหรือรูปี รัสเซียกำลังดิ้นรนเพื่อใช้เงินรูปีส่วนเกินที่มีอยู่
สกุลเงิน BRICS จะส่งผลต่อเงินดอลลาร์สหรัฐอย่างไร
เป็นเวลาหลายทศวรรษที่เงินดอลลาร์สหรัฐฯ ครองความโดดเด่นในฐานะสกุลเงินสำรองชั้นนำของโลก โดยธนาคารกลางสหรัฐฯ ระบุว่าระหว่างปี 1999 ถึง 2019 เงินดอลลาร์สหรัฐฯ ถูกใช้ในการเรียกเก็บเงินทางการค้าระหว่างประเทศ 96 % ในทวีปอเมริกา 74 % ในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิก และ 79 % ในส่วนอื่นๆ ของโลก
ตามข้อมูลของ Atlantic Council ดอลลาร์สหรัฐถูกใช้ในการแลกเปลี่ยนสกุลเงินประมาณ 88 % และ 59 % ของเงินสำรองสกุลเงินต่างประเทศทั้งหมดที่ธนาคารกลางถือครอง เนื่องจากดอลลาร์สหรัฐเป็นสกุลเงินที่ใช้กันอย่างแพร่หลายที่สุดในการแปลงสกุลเงินและใช้เป็นเกณฑ์อ้างอิงในตลาดแลกเปลี่ยนเงินตรา ธนาคารกลางทั่วโลกเกือบทั้งหมดจึงถือครองดอลลาร์ นอกจากนี้ ดอลลาร์ยังใช้สำหรับการซื้อขายน้ำมัน เป็นส่วนใหญ่
แม้ว่าส่วนแบ่งสกุลเงินสำรองของดอลลาร์จะลดลง เนื่องจากยูโรและเยนได้รับความนิยมมากขึ้น แต่ดอลลาร์ยังคงเป็นสกุลเงินสำรองที่ใช้กันอย่างแพร่หลายที่สุด รองลงมาคือยูโร เยน ปอนด์ และหยวน
ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากสกุลเงินใหม่ของ BRICS ต่อดอลลาร์สหรัฐยังคงไม่ชัดเจน ผู้เชี่ยวชาญถกเถียงกันว่า สกุลเงินใหม่นี้อาจท้าทายอำนาจของดอลลาร์ได้ อย่างไรก็ตาม หากสกุลเงินของ BRICS สามารถทรงตัวเทียบกับดอลลาร์ได้ ก็อาจทำให้การคว่ำบาตรของสหรัฐฯ อ่อนแอลง ส่งผลให้ค่าเงินดอลลาร์ลดลงอีก นอกจากนี้ยังอาจทำให้เกิดวิกฤตเศรษฐกิจที่ส่งผลกระทบต่อครัวเรือนของสหรัฐฯ รวมทั้งสกุลเงินใหม่นี้อาจเร่งให้เกิดแนวโน้มในการลดการใช้ดอลลาร์
ประเทศต่างๆ ทั่วโลกกำลังมองหาทางเลือกอื่นแทนเงินดอลลาร์สหรัฐ
จีนและรัสเซียที่ซื้อขายสกุลเงินของตนเอง และประเทศต่างๆ เช่น อินเดีย เคนยา และมาเลเซีย ที่สนับสนุนการยกเลิกการใช้เงินดอลลาร์สหรัฐ หรือลงนามข้อตกลงกับประเทศอื่นในการซื้อขายสกุลเงินท้องถิ่นหรือเกณฑ์มาตรฐานทางเลือก
แม้ว่าจะยังไม่ชัดเจนถึงผลกระทบต่อเงินดอลลาร์แต่ยังคงมีความเป็นไปได้ที่จะท้าทายอำนาจของดอลลาร์ในฐานะสกุลเงินสำรอง และในขณะที่ประเทศต่างๆ ยังคงกระจายการถือครองเงินสำรองของตน ดอลลาร์สหรัฐอาจเผชิญกับการแข่งขันที่เพิ่มมากขึ้นจากสกุลเงินใหม่ ซึ่งอาจส่งผลต่อดุลอำนาจในตลาดโลก
ดอลลาร์สหรัฐยังห่างไกลจากการถูกโค่นบัลลังก์
การศึกษาล่าสุดโดยศูนย์ภูมิเศรษฐศาสตร์ของ Atlantic Council ที่เผยแพร่ในเดือนมิถุนายน 2024 กลุ่ม 'Dollar Dominance Monitor' ระบุว่า ดอลลาร์ยังคงครอบงำการถือครองเงินสำรองต่างประเทศ การออกใบแจ้งหนี้ทางการค้า และธุรกรรมสกุลเงินทั่วโลก และบทบาทของดอลลาร์ในฐานะสกุลเงินสำรองหลักของโลกยังคงมั่นคงในระยะใกล้และระยะกลาง สำนักข่าว Reuters รายงาน
มีการกล่าวว่า ในที่สุดผลกระทบของสกุลเงิน BRICS ใหม่ต่อเงินดอลลาร์สหรัฐจะขึ้นอยู่กับการนำไปใช้ ความเสถียร และขอบเขตที่สกุลเงินดังกล่าวสามารถเสนอทางเลือกอื่นที่เหมาะสมต่ออิทธิพลยาวนานของเงินดอลลาร์ได้
อ้างอิงข้อมูล