เทศกาลกินเจ เชื่อกันว่าเกิดขึ้นมาตั้งแต่เมื่อ 400 ปีที่แล้ว มีขึ้นเมื่อถึงวันขึ้น 1 ค่ำเดือน 9 โดยคำว่า “เจ” เป็นภาษาจีนแต้จิ้ว หมายถึง การรักษาศีล 8 และการละเว้นการกินเนื้อสัตว์ เพื่อถวายสักการะแก่พระราชาธิราชทั้ง 9 พระองค์ตามความเชื่อของคนจีน
นั่นก็คือ การละเว้นของคาว และอาหารที่มีกลิ่นฉุน งดเว้นอาหารรสจัด รักษาศีล 8 ทั้งกาย วาจาใจ เว้นการเบียดเบียนชีวิตสัตว์ ที่สืบทอดกันมาถึงทุกวันนี้
การจัดเทศกาลกินเจในไทย ที่ขึ้นชื่อที่สุดคงหนีไม่พ้น “เทศกาลเจเยาวราช 2565” ซึ่งปีนี้จัดงานภายใต้แนวคิด “เถลิงถวัลย์ 70 พรรษา มหามงคล” เพื่อเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 10 เนื่องในวโรกาสที่ทรงเจริญพระชนมพรรษาครบ 70 พรรษา และพระพันปีหลวงที่ทรงมีพระชนมพรรษายืนยาว 90 พรรษา
พื้นที่จัดงานตั้งอยู่บริเวณซุ้มประตูเฉลิมพระเกียรติฯ เยาวราช ซึ่งเป็นมณฑลพิธีอันศักดิ์สิทธิ์ของชาวเยาวราช นอกจากนี้ยังมีพิธีรวมผงธูปจาก 22 ศาลเจ้าในเยาวราชโดยใน 1 ปีจะมีการรวมผงธูปเพียงครั้งเดียวเท่านั้น
ความพิเศษของปีนี้คือมีการอัญเชิญ “กิวอ๋อง ฮุกโจ้ว เต้าบ้อเนี้ย น่ำซิ้ง ปั๊กเต้าแชกุง” ทั้ง 12 องค์ ที่แห่มาโดยทหารชายแท้ที่ผ่านพิธีปวารณาตนถือศีลกินเจรวม 96 คน เพื่อให้ประชาชนได้สักการบูชา ซึ่งจะประดิษฐานที่ซุ้มประตูเฉลิมพระเกียรติฯ ตลอดระยะเวลา 10 วันที่จัดงาน
นอกจากนี้มีขบวนแห่รถบุปผาชาติองค์สมมุติพระโพธิสัตว์กวนอิมที่ยิ่งใหญ่และสวยงาม การแสดงโชว์เชิดมังกรเงินยาว 70 เมตร มังกรทองยาว 90 เมตร ปีนเสาล่อแก้ว พ่นไฟ และสิงโตต่อตัวตีลังกา กว่า 25 หัว ขบวนเทิดพระเกียรติ บนถนนเยาวราชตั้งแต่วงเวียนโอเดียน ถึงแยกเฉลิมบุรี เริ่มตั้งแต่วันที่ 26 ก.ย. 65 ไปจนถึง 4 ต.ค. 65 และที่ขาดไม่ได้คือ เทศกาลกินเจเยาวราช 2565 ได้รวบรวมอาหารเจรสเลิศจากร้านค้ากว่า 150 ร้าน เต็มพื้นที่ 2 ฝั่งถนนเยาวราช ตลอดระยะเวลา 10 วัน 10 คืน ตั้งแต่วันที่ 25 กันยายน ถึง 4 ตุลาคม 2565
อีกหนึ่งไฮไลต์ของเทศกาลกินเจ ที่ยิ่งใหญ่อยู่ที่ภาคใต้ นั่นก็คือ “ประเพณีถือศีลกินผัก” หรือ ประเพณี เจี๊ยะฉ่าย จังหวัดภูเก็ต ได้จัดขึ้นอย่างเต็มรูปแบบระหว่างวันที่ 26 ก.ย.-4 ต.ค. 2565 โดยมีพิธียกเสาโกเต้ง เพื่ออัญเชิญตะเกียงเทวดาทั้ง 9 ดวง ขึ้นสู่ยอดเสา ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของการเริ่มต้นประเพณีนี้ และต้องจุดไว้ตลอดทั้ง 9 วัน จนกว่าพิธีจะเสร็จสิ้น
รวมถึงการแสดงอภินิหารของม้าทรง ทั้งชาย และหญิงเข้าร่วมคึกคัก ซึ่งต่างก็ใช้อาวุธต่างๆ ที่มีในตำนาน เช่น เหล็กแหลม 5 มณฑล มาทิ่มแทงตามร่างกาย และมีม้าทรงบางคนที่ยังใช้อาวุธที่อยู่นอกตำนาน เช่น มีดดาบ ด้ามคันเบ็ดตกปลา เลื่อยเหล็กในการประกอบพิธีดังกล่าว
ทั้งการร่วมทำบุญตามอ๊าม หรือ ศาลเจ้าต่างๆในภูเก็ต อาท อ๊ามสามกอง อ๊ามบางเหนียว อ๊ามกะทู้ อ๊ามจุ๊ยตุ่ย หนึ่งในศาลเจ้าเก่าแก่ของจังหวัดภูเก็ต ซึ่งปีนี้มีอายุครบ 111 ปี มีประชาชนผู้มีจิตศรัทธาต่างสวมชุดขาวเดินทางมากราบไหว้ สักการะบูชาเพื่อความเป็นสิริมงคลอย่างเนืองแน่น
รวมทั้งบริเวณด้านหน้าศาลเจ้าจุ๊ยตุ่ย ผู้ที่ถือศีลกินผักรวมถึงประชาชนทั่วไปและนักท่องเที่ยวต่างมาเลือกซื้อ จับจ่ายอาหารเจกันอย่างไม่ขาดสาย อีกทั้งหน้าเทศบาลเมืองกะทู้ ตั้งแต่ 15.00-1.00 น. มีร้านอาหารเจจากร้านดังในภูเก็ตนำอาหารมาจำหน่ายกว่า 20 ร้าน เริ่มต้นที่ 10 บาท เมนูอาหารน่ากินมาก อาทิ เทมเป้ ปอเปี๊ยะ แฮมเบอร์เกอร์ จากร้าน Tiger Grill, โอวเอ่ว น้ำเล่งเต้ จากร้านปุ๊นเต่
เช่นเดียวกับที่จังหวัดพังงา ก็มีการจัด “เทศกาล ถือศีล กินผัก พังงา 2565” ซึ่งพลาดไม่ได้กับการสักการะศาลเจ้าเล่งสั้นเก้ง (เหล่งซานเก็ง) ที่อ.ท้ายเหมือง เคารพเทพ 4 องค์ที่นำมาจากประเทศจีน เหมาะขอพรเกี่ยวกับธุรกิจการเกษตร การเดินทางทางน้ำ รวมทั้งการท่องเที่ยว หลังไหว้พระขอพร ก็มีร้านอาหารเจเรียงรายอยู่แถวอ.ท้ายเหมืองด้วย
สำหรับใครอยู่แถวหาดใหญ่ “เทศกาลกินเจ หาดใหญ่ 2565” ก็ยกร้านอาหารเจกว่า 100 ร้านมาไว้ ณ บริเวณสวนหย่อมสุภสารรังสรรค์ (สวนหย่อมเซี่ยงตึ้ง) ทั้งยังมีการจัดกิจกรรมการแสดงลุ้นโชคเงินหมื่น นอกจากนี้ภายในงานยังได้อัญเชิญเทพเจ้าจากศาลต่างๆมาประดิษฐานให้ประชาชนสักการะ เพื่อความเป็นสิริมงคลกันอีกด้วย
เปิด 5 เคล็ดลับ กินเจ ไร้พุง หุ่นไม่พัง
1. กินอาหารจากพืชที่ให้โปรตีนสูง เช่นถั่วเหลืองและผลิตภัณฑ์จากถั่วเหลือง ให้ถึงตามที่ร่างกายต้องการในแต่ละวัน เช่น น้ำหนัก 50 กิโลกรัมต้องทานโปรตีน 50 กรัม
2. เลือกทานคาร์บที่ดี (อาหารที่มีคาร์โบไฮเดรตเป็นส่วนประกอบหลัก ซึ่งเมื่อรับประทานแล้วจะเปลี่ยนเป็นน้ำตาลในเลือด) เน้นเลือกทานคาร์บเชิงซ้อน (แป้งที่ไม่ขัดสี,ข้าวกล้อง) อิ่มนาน สะสมเป็นไขมันยาก กากใยเยอะ หวานน้อย
3. วิตามิน เกลือแร่ เป็นสิ่งจำเป็น เลือกกินผัก ยกเว้นผักที่มีกลิ่นฉุน เช่น กระเทียม หอมใหญ่,หอมแดง,ต้นหอม กุยช่าย แนะนำให้เลือกทานผักสด ผักหลายชนิดไม่มีโซเดียม หรือมีอยู่น้อยมาก มีส่วนช่วยต่อการลดน้ำหนัก นำสารอาหารไปเลี้ยงเซลล์ได้ดีขึ้น ช่วยกำจัด Toxin ออกจากร่างกาย ทำให้ลดไขมันอย่างมีประสิทธิภาพ
4.การออกกำลังกาย เน้นการออกกำลังกายแบบเบาๆ ช่วงกินเจ ถือเป็นการผ่อนคลายร่างกาย ยืดเหยียด คาร์ดิโอ เวทเทรนนิ่ง ความหนักน้อย แต่สม่ำเสมอ
5.จิตใจสงบ Mindful Eating (การรับประทานอาหารอย่างมีสติ) เช่นกินเป็นเวลา เน้นกินเพื่อให้อิ่ม เปลี่ยนพฤติกรรมจากกินเพราะอย่างกิน เพื่อให้ได้สุขภาพที่ดี และผ่อนคลายความเครียด
หน้า 17 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 42 ฉบับที่ 3,823 วันที่ 2 - 5 ตุลาคม พ.ศ. 2565