วันที่ 2 มีนาคม 2567 สำนักงานเลขาธิการวุฒิสภา แจ้งข้อความผ่านไลน์สื่อมวลชน โดยระบุว่า นายมณเฑียร บุญตัน สมาชิกวุฒิสภา (สว.) ถึงแก่อนิจกรรมแล้ว ทั้งนี้อยู่ระหว่างรอรายละเอียดจากเจ้าภาพ หากได้ข้อมูลจะแจ้งให้ทราบต่อไป
สำหรับ นายมณเฑียร บุญตัน เกิดเมื่อวันที่ 2 พ.ค. 2508 อายุ 59 ปี เป็นลูกชาวนาจากบ้านน้ำชำ อ.สูงเม่น จ.แพร่ ตาบอดมาตั้งแต่เกิด โดยบิดามารดาทราบว่า ตาบอดเมื่ออายุได้ 3 เดือน และเข้าศึกษาที่โรงเรียนสอนคนตาบอดภาคเหนือ
เรียนต่อที่โรงเรียนมงฟอร์ตวิทยาลัย จังหวัดเชียงใหม่ และสำเร็จการศึกษาจากคณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ โดยได้รับทุนการศึกษา ไปศึกษาต่อด้านศิลปศาสตร์การดนตรี ที่มหาวิทยาลัยเซนโอลาฟ และมหาวิทยาลัยมินนิโซตา รัฐมินนิโซตา สหรัฐอเมริกา
มณเฑียร สมรสกับ ยูมิ ชิราอิชิ เพื่อนนักศึกษาชาวญี่ปุ่น ที่พบรักกันตั้งแต่สมัยเรียนที่สหรัฐอเมริกาในปี พ.ศ. 2533 ทั้งคู่สมรสกันเมื่อปี 2540 ปัจจุบัน ยูมิ ชิราอิชิ เป็นเจ้าหน้าที่ประจำสถานเอกอัครราชทูตญี่ปุ่นประจำประเทศไทย
มณเฑียร บุญตัน เริ่มรับราชการเป็นอาจารย์ประจำวิทยาลัยราชสุดา มหาวิทยาลัยมหิดล เป็นกรรมการและเลขาธิการมูลนิธิของคนตาบอดไทย เป็นผู้ช่วยผู้จัดการโครงการเดซีสากล (Digital Accessible Information System - DAISy เป็นเทคโนโลยีการผลิตหนังสือเสียงแบบดิจิตัล (en)) และเป็นนายกสมาคมคนตาบอดแห่งประเทศไทย ตั้งแต่ ปี 2541
ในปี 2550 มณเฑียร บุญตัน ได้รับแต่งตั้งเป็นวุฒิสภาจากการสรรหาสมาชิกวุฒิสภา
ต่อมา ในปี 2554 ได้รับแต่งตั้งเป็นวุฒิสภาอีกครั้ง
ในปี 2557 ได้รับแต่งตั้งเป็นสมาชิกสภานิติบัญญัติแห่งชาติ
ในปี 2562 ได้รับแต่งตั้งเป็นสมาชิกวุฒิสภา อีกครั้ง
มณเฑียร บุญตัน เป็นอดีตนายกสมาคมคนตาบอดแห่งประเทศไทย ที่ทำงานด้านการช่วยเหลือและผลักดันสิทธิและสวัสดิการที่เกี่ยวข้องกับคนพิการ
เป็นผู้แทนคนพิการคนแรกในประเทศไทย และคนแรกในอาเซียนที่ได้รับการเลือกตั้งให้เป็น คณะกรรมการว่าด้วยสิทธิคนพิการแห่งสหประชาชาติ (UN-Committee Convention on the Rights of Persons with Disabilities-CRPD) วาระปี พ.ศ. 2556-2559
นายมณเฑียร ยังเคยได้รับฉายา “คนดีศรีสภา” ปี 2551 จากสื่อมวลชนประจำรัฐสภา
รวมถึงทำเนียบเอกอัครราชทูตญี่ปุ่น ประจำประเทศไทย ยังเคยจัดพิธีมอบเกียรติบัตรเพื่อยกย่อง นายมณเฑียร ในฐานะบุคคลที่เป็นผู้เชื่อมสัมพันธไมตรี และทำคุณประโยชน์ระหว่างประเทศไทยกับประเทศญี่ปุ่น