“พันศักดิ์ วิญญรัตน์” ชื่อนี้คนในแวดวงการเมืองต่างรู้จักกันดี กับบทบาทของ “กุนซือรัฐบาล” หลังจากเคยนั่งในตำแหน่งที่ปรึกษาด้านนโยบายมาแล้วถึง 3 นายกรัฐมนตรี และล่าสุดนายกฯ “แพทองธาร ชินวัตร” ยังได้แต่งตั้งให้ “กุนซือหูกระต่าย” คนนี้หวนกลับมานั่งเก้าอี้เดิมกับงานที่คุ้นเคย ในฐานะของ ประธานที่ปรึกษานโยบายของนายกรัฐมนตรี พร้อมกับทีมที่ปรึกษาระดับหัวกะทิด้านอื่น ๆ อีก 4 คน เพื่อเป็นมันสมองสำคัญด้านนโยบายให้กับนายกฯ
โดย คณะที่ปรึกษานโยบายของนายกรัฐมนตรี “แพทองธาร ชินวัตร” ประกอบไปด้วย นายพันศักดิ์ วิญญรัตน์ ประธานที่ปรึกษา นายสุรพงษ์ สืบวงศ์ลี เป็นรองประธานที่ปรึกษา ขณะที่ นายศุภวุฒิ สายเชื้อ, นายธงทอง จันทรางศุ และ นายพงศ์เทพ เทพกาญจนา จะนั่งเป็นที่ปรึกษา รวมทั้งให้รองเลขาธิการนายกรัฐมนตรี ฝ่ายบริหาร รับหน้าที่เป็นเลขานุการคณะที่ปรึกษาด้วย
สำหรับ คณะที่ปรึกษานโยบายของนายกรัฐมนตรี นั้น นับเป็นหนึ่งในตำแหน่งสำคัญประจำรัฐบาล ทำหน้าที่ให้คำปรึกษา เสนอแนะแนวทางที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินงานด้านนโยบายของรัฐบาลต่อนายกรัฐมนตรี โดยทุกยุคทุกสมัย การตั้งคณะที่ปรึกษานโยบายของนายกฯ จะมีการคัดสรรคนการเมืองที่มีความอาวุโสมากประสบการณ์ เข้ามาเป็นกุนซือของนายกฯ เพื่อขับเคลื่อนนโยบายรัฐบาลให้ตรงเป้ามากที่สุด
“พันศักดิ์ วิญญรัตน์” หนึ่งในผู้ที่มีบทบาทสำคัญด้านนโยบายประจำพรรคเพื่อไทย ที่ผ่านมาเขามักมีบุคลิกที่โดดเด่นภายใต้ภาพจำกับชุดสูทผูกหูกระต่าย ทำหน้าที่เป็นที่ปรึกษารัฐบาลมาแล้วหลายยุค ตั้งแต่รัฐบาลพลเอก ชาติชาย ชุณหะวัณ เขามีตำแหน่งเป็นหัวหน้าทีมที่ปรึกษา ซึ่งรู้จักกันกว้างขวางในชื่อ “ที่ปรึกษาบ้านพิษณุโลก” พร้อมทั้งอยู่เบื้องหลังการออกแบบนโยบายของรัฐบาลอีกสารพัด ตั้งแต่อดีตจวบจนปัจจุบัน
เส้นทางชีวิตของ "พันศักดิ์ วิญญรัตน์" เขาเกิดเมื่อวันที่ 19 สิงหาคม 2486 เป็นลูกคนที่สอง ของ "ประยูร วิญญรัตน์" อดีตข้าราชการกระทรวงการคลัง เขาเรียนชั้นมัธยมจากโรงเรียนวชิราวุธวิทยาลัย และต่อมาสำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรี ด้านกฎหมายระหว่างประเทศ จากมหาวิทยาลัยลอนดอน (University of London) ประเทศอังกฤษ
ส่วนชีวิตการทำงานนั้น หลังจากเรียนจบจากอังกฤษ เขาได้เข้าทำงานที่ธนาคารกรุงไทยไม่นาน ก่อนจะมาเลือกเส้นทางการเป็นนักข่าวหนังสือพิมพ์ภาษาอังกฤษรายวัน Bangkok World ก่อนที่จะมาทำนิตยสารจัตุรัสรายเดือน และหนังสือพิมพ์จัตุรัสรายสัปดาห์ ในปี 2513-2518 แต่สุดท้ายประสบปัญหาด้านเงินทุนจึงเลิกกิจการไปในปี 2527 จากนั้นจึงเริ่มต้นทำธุรกิจที่ปรึกษาด้านคอมพิวเตอร์ และให้คำปรึกษาเกี่ยวกับ กฎหมายลิขสิทธิ์ จนถึงปี 2531
"พันศักดิ์ วิญญรัตน์" ได้รับชักชวนเข้ามาเริ่มต้นทำงานทางการเมือง โดยเป็นคณะที่ปรึกษานายกรัฐมนตรี พล.อ.ชาติชาย ชุณหะวัณ ก่อนจะเป็นประธานที่ปรึกษานายกฯ ในห้วงปี 2531–2534 เป็นหัวหน้าทีมที่ปรึกษาบ้านพิษณุโลก ผู้อยู่เบื้องหลังนโยบายทางการทูต “เปลี่ยนสนามรบ เป็นสนามการค้า” และบทบาทการพาประเทศไทยสู่เสือตัวที่ 5 แห่งเอเชีย ก่อนที่จะเจออุบัติเหตุทางการเมืองในช่วงต่อมา และต้องไปอยู่ต่างประเทศ
ต่อมาเขาได้รับการทาบทามจากรัฐบาลทักษิณ ชินวัตร ให้หวนมานั่งตำแหน่ง ประธานที่ปรึกษาด้านนโยบายของพรรคไทยรักไทยอีกครั้ง แต่สุดท้ายก็เจอรัฐประหาร เมื่อปี 2549 หลังจากนั้นเขาก็ยังได้กลับมาในวงการเมืองอีกรอบหนึ่ง หลังเข้าร่วมคณะที่ปรึกษาของรัฐบาลสมัคร สุนทรเวช รวมทั้งรัฐบาลยิงลักษณ์ ชินวัตร ด้วย
สำหรับผลงานการทำงานในตำแหน่งกุนซือรัฐบาล ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมาหลายสิบปี มีนโยบายหลายอย่างที่ "พันศักดิ์ วิญญรัตน์" วางกรอบแนวคิดออกมาเป็นนโนบายเสนอให้นายกฯ และรัฐบาลพิจารณาขับเคลื่อน ตั้งแต่นโยบายเปลี่ยนสนามรบเป็นสนามการค้า การแก้ไขเศรษฐกิจที่ซบเซาของประเทศในช่วงหลังวิกฤตเศรษฐกิจ 2540 รวมทั้งการริเริ่มนโยบายหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ (OTOP)
เช่นเดียวกับการเสนอโครงการลงทุนสำคัญ ๆ ของประเทศ โดยเฉพาะในยุครัฐบาลยิ่งลักษณ์ ชินวัตร ซึ่งเคยให้สัมภาษณ์ผู้สื่อข่าวเศรษฐกิจประจำทำเนียบรัฐบาลถึงการผลักดันการพัฒนาการขนส่งทางราง เพื่อเพิ่มขีดความสามารถของประเทศ ทั้งการก่อสร้างรถไฟฟ้า และรถไฟความเร็วสูงเชื่อมโยงเส้นทางจากทวีปเอเชียไปยังทวีปยุโรปด้วย