ดันผักสดหนองเลิงเปือย กาฬสินธุ์ ความมั่นคงอาหารของคนทั้งหมู่บ้าน

กลุ่มวิสาหกิจชุมชนกลุ่มผู้ปลูกผักปลอดภัยบ้านธนบุรี จังหวัดกาฬสินธุ์ ถือเป็นอีกหนึ่งกลุ่มชาวบ้านที่ทำกานเกษตร อยู่ภายใต้โครงการพัฒนาแก้มลิงหนองเลิงเปือยอันเนื่องมาจากพระราชดำริ จังหวัดกาฬสินธุ์ พื้นที่ต้นแบบการพัฒนาของ สถาบันส่งเสริมและพัฒนากิจกรรมปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ เพื่อสร้างความมั่นคงทางอาหาร ลดรายจ่าย และสร้างรายได้ที่ยั่งยืน

สร้างแบรนด์ชุมชน “ผักสดหนองเลิงเปือย”

กลุ่มวิสาหกิจชุมชนกลุ่มผู้ปลูกผักปลอดภัยบ้านธนบุรี หนึ่งในการรวมกลุ่มอาชีพของเกษตรกรที่สามารถพัฒนาต่อยอดได้ด้วยความร่วมมือจากคนในชุมชน โดยแปลงผักบนพื้นที่ 6 ไร่ ของบ้านธนบุรี หมู่ 5 ต.โพนงาม อ.กมลาไสย จ.กาฬสินธุ์ ได้กลายสภาพเป็นดั่งตู้กับข้าวใบใหญ่ของคนทั้งหมู่บ้าน ผักสดปลอดภัยหลายสิบชนิด 

นอกจากจำหน่ายในราคาไม่แพงให้กับคนในหมู่บ้านและพื้นที่ใกล้เคียง ยังส่งไปจำหน่ายในห้างค้าปลีกรายใหญ่ของจังหวัด อาทิ บิ๊กซี แม็คโคร ภายใต้แบรนด์ “ผักสดหนองเลิงเปือย” ในกำกับดูแลคุณภาพของสหกรณ์การเกษตรแก้มลิงหนองเลิงเปือย จำกัด

ทั้งนี้มีความเชื่อมั่นว่า ผลผลิตจากแปลงของบ้านธนบุรีเป็นเกษตรปลอดภัย แผนกอาหารผู้ป่วยในโรงพยาบาลกมลาไสย และโรงพยาบาลกาฬสินธุ์ ยังสั่งซื้อเพื่อทำให้อาหารให้ผู้ป่วยอีกด้วย

รวมกลุ่มปลูกผักแปลงใหญ่

ปัจจุบัน กลุ่มวิสาหกิจชุมชนกลุ่มผู้ปลูกผักปลอดภัยบ้านธนบุรีมีสมาชิก นอกโดม 70 ราย และในโดม 40 ราย ปลูกผักตามคำสั่งซื้อที่ตลาดต้องการ เช่น ต้นหอม คะน้า ผักสลัด กวางตุ้ง ผักบุ้งจีน ฯลฯ แล้วก็มีผักใหม่ ๆ อย่างแคล สวิสชาร์ด เป็นต้น โดยรายได้เฉลี่ยของสมาชิกอยู่ที่ เดือนละ 3,000 - 4,000 บาท และเมื่อปี 2564 ได้ขึ้นทะเบียนเป็น “แปลงใหญ่กลุ่มปลูกผักปลอดภัยบ้านธนบุรี” เรียบร้อยแล้ว 

พื้นที่ต้นแบบปิดทองหลังพระ

“หนองเลิงเปือย” ถือเป็นแหล่งน้ำสำคัญที่หล่อเลี้ยงพื้นที่การเกษตร 42,958 ไร่ และใช้ในการอุปโภคบริโภคของราษฎร 53 หมู่บ้าน 4 ตำบล 2 อำเภอ (ร่องคำและกมลาไสย) ในจังหวัดกาฬสินธุ์ เมื่อเกิดการตื้นเขินจนทำให้เก็บกักน้ำได้ลดลงเหลือเพียง 1.064 ล้าน ลบ.ม. จากความจุ 3.5 ล้าน ลบ.ม. เมื่อถึงฤดูฝน น้ำจะท่วมซ้ำซาก แต่ฤดูแล้งก็ขาดแคลนน้ำ ความเดือดร้อนยิ่งรุนแรงและขยายวงกว้างมากขึ้นเรื่อย ๆ

ปิดทองหลังพระฯ จึงประสานกับอีก 7 หน่วยงานร่วมกันพัฒนาแก้มลิงหนองเลิงเปือย ด้วยการขุดลอกเพิ่มปริมาณเก็บกักน้ำแก้มลิงหนองเลิงเปือย เพิ่มเป็น 6.48 ล้าน ลบ.ม. ถมคันดินป้องกันน้ำท่วม และเสริมประสิทธิภาพระบบการกระจายน้ำ ปรับปรุงดิน พัฒนาการเกษตรที่สอดคล้องกับปริมาณน้ำและเหมาะสมกับพื้นที่ ส่งเสริมการรวมกลุ่มจัดตั้งเป็นสหกรณ์การเกษตรหนองเลิงเปือย เพื่อสร้างอาชีพ และรายได้ที่มั่นคงลงไปในพื้นที่

โดยการทำงาน มูลนิธิปิดทองหลังพระฯ เข้าไปส่งเสริมกระบวนการ “เข้าใจ เข้าถึง พัฒนา” โดยสำรวจข้อมูลทุกมิติ ประชาคมกับชาวบ้านเพื่อรับรู้ปัญหา และร่วมขับเคลื่อนกับชาวบ้านที่มีความพร้อม ทำให้หลังจากขุดลอกหนองเลิงเปือยเสร็จสิ้นในปี 2558 จึงมีชาวบ้านที่ "หัวไวใจสู้" เข้าร่วมเรียนรู้กับโครงการฯ ในการนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง และทฤษฎีใหม่ไปประยุกต์ใช้จริงในพื้นที่การเกษตรของตนเอง